29 października 2009r.

STAŃCO ALICJA

Nr albumu: 230 005

I rok filozofii, spec. ogólnofilozoficzna

Instytut Filozofii,

Wydział Humanistyczny UMK

Arystoteles

ETYKA NIKOMACHEJSKA

(Księga VI, rozdział II, w. 1139 a, b)

1. Trzy elementy duszy, od których zależy działanie i poznanie prawdy:

1. Doznawanie wrażeń zmysłowych (nie jest źródłem działania- zwierzęta mają zdolność doznawania wrażeń, jednak nie działają)

2. Myślenie

3. Pragnienie

2. Pożądanie i unikanie czegoś są podstawowymi elementami w pragnieniu. Dzielność etyczna jest dyspozycją do pewnych postanowień; postanawianie jest elementem pragnienia, który wypływa z myślenia; tak więc musi zaistnieć pragnienie, by postanowienie było szlachetne.

3. W teoretycznym myśleniu dyskursywnym (teoretyczne, więc niepraktyczne i nie mające efektów materialnych) każda prawda jest dobrem, a każdy fałsz złem; natomiast w myśleniu dyskursywnym praktycznym dobrem jest sama prawdziwość zgodna ze słusznym pragnieniem.

4. Postanowienie- jest motorem działania. Ono jest przyczyną (jako źródło ruchu), ale nie znalezieniu przyczyny celowej.

5. Pragnienie- przyczyna postanowienia wraz z myślą o celu.

6. Nie ma postanowienia bez intuicyjnego i dyskursywnego myślenia. Potrzebna jest także dyspozycja etyczna.

7. Do właściwego działania potrzebne są:

1. myślenie dyskursywne

• samo nie wprawia w ruch, ale jeśli jest praktyczne i zmierza do jakiegoś celu

• m. d. praktyczne rozstrzyga o wytwórczym myśleniu dyskursywnym (każdy jeżeli coś tworzy, to tworzy to w określonym celu, a rzecz wytworzona jest celem podjętej czynności)

2. charakter.

Działanie jest celem w znaczeniu bezwzględnym- samo w sobie jest celem, oczywiście przy założeniu, że jest prowadzone z powodzeniem, a to powodzenie w nim jest przedmiotem pragnienia.

Postanowienie winno być myśleniem intuicyjnym, które jest podsycane, zabarwione przez pragnienie.

Jednakże może też być odwrotnie: postanowienie może być pragnieniem podsycanym przez myślenie dyskursywne- przyczyną takiego działania jest człowiek.

10. Z powyższego twierdzenia wynika logicznie, że nie możemy tworzyć postanowień do rzeczy przeszłych; myśleć jak coś się stanie możemy tylko w stosunku do przyszłości i ją ewentualnie możemy zmienić.

Natomiast przeszłość jest już zbiorem zamkniętym, którego struktura i forma nie może zostać zmieniona- jej nie może zmienić nawet żadna istota boska.

11. Prawdziwość jest wynikiem obu rodzajów myślenia. Trwałe dyspozycje są zaletami każdego z rodzajów.

W tej części Etyki Nikomachejskiej filozof rozróżnia czym jest pragnienie, czym postanowienie, a czym działanie oraz jakie są zależności między tymi rzeczami (pkt 4, 5 i 8) . Rozróżnione jest także myślenie dyskursywne teoretyczne (liczy się tylko efekt końcowy, gdzie poznanie prawdy jest dobrem, a dojście do fałszu złem; pkt 3) i myślenie dyskursywne praktyczne (nie efekt końcowy jest najważniejszy, ale liczą się także ścieżki i pobudki do działania; dobrem jest już samo słuszne pragnienie;). Oba jednak są potrzebne do poznawania prawdy (pkt 11).

Strona 1 z 2

---