Konspekt do ćwiczeń z przedmiotu spedycja

Dariusz Milewski

Katedra Systemów i Polityki Transportowej

1. Spedycja - podstawowe pojęcia

1. Definicje spedycji i spedytora, klasyfikacja spedycji, rodzaje firm spedycyjnych i usług spedycyjnych,

2. Podstawowy zakres usług spedytora

3. Specyfika działalności spedycyjnej w zależności od rodzaju firm spedycyjnych,

4. Miejsce spedycji w procesie transportowym i handlowym. Spedytor jako organizator i koordynator procesu transportowego. Wpływ spedycji na efektywność procesu transportowego i handlowego,

5. Podatność na usługi spedycyjne w zależności od potrzeb klientów (czy zawsze istnieje zapotrzebowanie na korzystanie z usług spedytora?),

6. Jakość usług spedycyjnych - czym jest jakość w spedycji, jak można ją poprawić, znaczenie dla klienta firmy spedycyjnej, w jaki sposób można ją poprawić,

7. Efektywność spedytorów specjalistycznych i uniwersalnych (czy firma spedycyjna powinna świadczyć wszystkie rodzaje usług).

1. Zaplanować realizację następujących zleceń:

• 24 tony nawozów w workach ze Szczecina do Poznania,

• 100 ton produktów elektronicznych z Piły do Birmingham w Wlk Brytanii,

• 200 ton mebli z Egiptu.

Pytania dodatkowe:

• Jakie informacje będą potrzebne, aby podjąć optymalne decyzje?

• Jakie czynniki należy uwzględnić?

• Jakie czynności, formalności muszą być zrealizowane w celu efektywnego zrealizowania procesu transportowego i handlowego?

• Jaka jest rola spedytora w powyższych zadaniach transportowych (czy w ogóle potrzebny jest spedytor?)

• Jakie kwalifikacje musi posiadać spedytor, aby prawidłowo zrealizować te zlecenia?

2. Organizacja procesu spedycyjnego

1. Faza pozyskiwania zlecenia

• Doradztwo - co doradza spedytor, na podstawie jakich informacji, co to jest koncepcja przewozu

• Kalkulacje - w którym momencie i jakiego rodzaju kalkulacje przeprowadza spedytor

• Zlecenie spedycyjne - forma i treść, znaczenie dla zawarcia umowy spedycji, czy są ujednolicone formularze zleceń spedycyjnych, w którym momencie dochodzi do przyjęcia zlecenia, czy obowiązkiem spedytora jest dbanie o prawidłowe wypełnianie zleceń, a jeśli tak to w jaki sposób spedytor powinien o to zadbać oraz czy jest to uregulowane prawnie

• Faza przyjmowania zlecenia jako źródło efektywności

• Jakie informacje są potrzebne spedytorowi do prawidłowego zrealizowania usługi spedycyjnej?

• Przygotowanie przesyłki do przewozu: przyjęcie przesyłki, opakowanie, zabezpieczenie, załadunek, wystawienie dokumentów przewozowych, odpowiedzialność spedytora za przesyłkę przyjmowaną do przewozu, znaczenie spedytora w tej fazie procesu transportowego

• Problematyka dokumentacyjna - dokumenty transportowe - rola listu przewozowego, obligatoryjność, na którym etapie procesu spedycyjnego się pojawia, zasady wypełniania dokumentów transportowych i spedycyjnych

1. Ćwiczenie 1 z pliku „Zadania - spedycja”

2. Wybór przewoźnika - kryteria wyboru, zminimalizowanie ryzyka podjęcia niewłaściwego wyboru

3. Zaplanować czas pracy dostawy towaru do klienta przy uwzględnieniu norm czasu pracy kierowców.

Literatura: M. Gubała, I. Dembińska - Cyran, Podstawy zarządzania transportem w przykładach, Biblioteka Logistyka, Poznań 2003, s. 72-85.

3. Problematyka prawna i ubezpieczeniowa

1. Umowa spedycji i transportu

• Przepisy dotyczące praw i obowiązków stron umowy przewozu - Kodeks Cywilny, Prawo Przewozowe, Konwencje międzynarodowe. Czy spedytor powinien znać te przepisy i dlaczego?

• Przepisy dotyczące praw i obowiązków stron umowy spedycji - OPWS, Kodeks Cywilny,

• Czy zakres usług spedytora jest uregulowany prawnie? Czy definicja spedycji i spedytora również wynika z przepisów prawnych?

• Czy stosowanie powyższych przepisów jest obligatoryjne? W jakich sytuacjach mają one zastosowanie? Charakter prawny OPWS

• Podstawowe obowiązki przewoźnika i jego odpowiedzialność zgodnie z regulacjami prawnymi (kiedy i za co odpowiada, a kiedy jest zwolniony z tej odpowiedzialności)

• Odpowiedzialność spedytora za szkody wynikłe z niewłaściwego wykonania zlecenia spedycyjnego. Jak ustalić odpowiedzialność spedytora?

• Czy odpowiedzialność spedytora lub przewoźnika związana jest z wyborem sposobu przewozu oraz podziałem zadań między eksportera i importera.

• Wysokość odszkodowania za szkody i opóźnienia w dostawie zawinione przez przewoźnika i spedytora zgodnie z różnymi regulacjami,

• W którym momencie dochodzi do zawarcia umowy spedycji?

• Co to jest zlecenie spedycyjne i jakie elementy powinno zawierać?

• Czy istnieją ujednolicone formularze zleceń spedycyjnych?

• Gdy klient przekazuje spedytorowi zlecenie transportowe, który je przyjmuje, to czy zawarta została umowa spedycji czy przewozu?

• Ubezpieczenia

• Rodzaje ubezpieczeń transportowych i spedycyjnych, cel stosowania ubezpieczeń, OC spedytora, obligatoryjność ubezpieczenia OC i ładunku, ubezpieczający a ubezpieczyciel

• Obowiązki stron umowy ubezpieczenia

• Ubezpieczenia a Incoterms

• OC spedytora i przewoźnika a Cargo- porównać, czy się uzupełniają czy wykluczają

• INCOTERMS

• gestia transportowa - korzyści,

• jakie zagadnienia regulują INCOTERMS? Jakie jest ich znaczenie w handlu zagranicznym?

• Różnice między poszczególnymi grupami formuł, kiedy się stosuje daną formułę (podać kilka przykładów). Czym są formuły dwupunktowe, czym się różnią formuły „na załadowanie” od formuł „na dostarczenie”,

• Czy są obowiązki sztywno przypisane do importera lub eksportera niezależnie od tego, jaka formuła INCOTERMS została zastosowana? Przykładowo: kto ponosi kosztu załadunku, odpraw celnych, opakowania?

• Czy regulują wszystkie obowiązki wynikające z kontraktu handlowego? Czy wskazanie tylko miejsca dostawy w formule (np. DDP Warszawa) jest wystarczająco precyzyjne?

• Wybór formuły INCOTERMS - kryteria

1. Problem:

Zakład produkcyjny zlokalizowany w Pruszkowie pilnie potrzebuje komponentów do produkcji. Do dostawcy w Anglii zostało złożone następujące zamówienie:

„Dostawa: CIF Pruszków, INCOTERMS 2000, przed 1 lipca 2005”.

Gdzie powinny być te komponenty 1 lipca 2005?

2. Pytanie: jakie konsekwencje prawne dla usługobiorcy wiążą się a) z wyborem gałęzi transportu, b) współpracą ze spedytorem a nie bezpośrednio z firmą transportową.

3. Ćwiczenie 2 z pliku „Zadania - spedycja”

4. Proces spedycyjny w poszczególnych gałęziach transportu

Ogólnie: na czym polega organizacja przewozów w poszczególnych gałęziach transportu i jakie występują specyficzne problemy spedycyjne, jakie są stosowane przepisy krajowe oraz przepisy i konwencje międzynarodowe, dokumenty, zasady obliczania stawek przewozowych, rola spedytora, środki transportu,

Szczegółowe zagadnienia:

• transport drogowy - organizacja przewozu w transporcie drogowym, kiedy ma zastosowanie konwencja CMR, odpowiedzialność przewoźnika za szkody, Obowiązki kierowcy w poszczególnych fazach procesu transportowego

• kolejowy - rodzaje wagonów w przewozach towarowych, regulacje dotyczące wzajemnego użytkowania wagonów towarowych w przewozach międzynarodowych, jakie jednostki ładunkowe są stosowane w transporcie kolejowym, zasady stosowania taryf w konwencji COTIF/CIM i SMGS, zasady przejścia między CIM i SMGS, co to jest masa taryfowa przesyłki i jak się ją ustala, zadania spedytora kolejowego, jakie czynniki bierze się pod uwagę przy obliczaniu przewoźnego jednostek ładunkowych, zasady ustalania należności przewozowych w przewozach krajowych i międzynarodowych, zasady opłacania należności w komunikacji CIM oraz SMGS, co to jest zasada frankowania, co to są upusty i refrakcje.

• morski - podstawowe formy eksploatacji statków i rodzaje statków, formy umów przewozu, stawka frachtowa i sposób zapłaty frachtu, podział kosztów za- i wyładunku w czarterze, co to jest kalkulacja frachtowa, zadania spedytorów portowych, współpraca z podwykonawcami i instytucjami, zasady ustalania czasu dozwolonego na załadunek i wyładunek, dokumenty (kwit sternika, jego rola, konosament, „czysty” i „brudny” konosament, morski list przewozowy, manifest, ładunkowy) i ich znaczenie w procesie transportowym i handlowym, kto wypełnia te dokumenty,

• śródlądowy -podstawy prawne korzystania z dróg wodnych i wykonywania działalności przewozowej, dokumenty, zasady ustalania cen,

• lotniczy - technologia procesu transportowego i organizacja pracy, rodzaje przesyłek, ULD,

• multimodalny - rola spedytora w łańcuchu multimodalnym, zalety i wady w porównaniu do operatorów multimodalnych i armatorów morskich, spedytorzy jako konkurenci dla armatorów, organizacja przewozów w Europie i w Polsce - organizacje i firmy,

1. Porównanie poszczególnych gałęzi,

2. Czynniki wyboru gałęzi transportu,

3. Ćwiczenie 3 z pliku „Zadania - spedycja”

5. Organizacja wybranych usług spedycyjnych

• Przesyłek całopojazdowych

• Przesyłek drobnych, kurierskich i ekspresowych - organizacja, systemy przewozu przesyłek drobnych, czynniki efektywność ekonomiczna przewozu tych przesyłek i jakości usług,

• Porównać trudności organizacyjne i efektywność przewozu przesyłek całopojazdowych i drobnych,

• Ładunków ciężkich, ponadgabarytowych oraz niebezpiecznych

1. Planowanie tras przewozu przesyłek drobnych - przykład praktyczny - ćw. 5

2. Planowanie przewozów całopojazdowych - przykład praktyczny - ćw. 6

Bibliografia

Pozycje zwarte:

1. E. Załoga, D. Milewski, Spedycja. Procesy i usługi, WNUS (skrypt uczelniany), Szczecin 2004.

2. Podręcznik spedytora, pr. zb. pod red. J. Neider i D. Marciniak - Neider, Polska Izba Spedycji i Logistyki, Gdynia 2002.

3. A. Salomon, Spedycja w handlu morskim. Procedury i dokumenty, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2003.

4. M. Gubała, I. Dembińska - Cyran, Podstawy zarządzania transportem w przykładach, Biblioteka Logistyka, Poznań 2003.

Czasopisma:

1. Polska Gazeta Transportowa

2. Spedycja Transport Logistyka

Strony internetowe:www.logistyka.net.pl, www.logistica.pl, WWW.pkp-cargo.pl

Przepisy prawne

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (zwana Kodeksem Cywilnym) art. 794 - 804

2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (zwana Kodeksem Cywilnym) art. 774-5 oraz 779 - 793

3. Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne (OPWS) Opracowane przez PISiL (uchwała nr 35 Rady z dnia 11.10.2002), Aprobowane uchwałą Prezydium KIG dnia 23.04.2003 nr 59/15/2003

4. Ustawa z dnia 28 listopada 1984 r. Prawo Przewozowe (Prawo Przewozowe) - art. Odnoszące się do przewozu rzeczy, a szczególnie do praw i obowiązków stron umowy przewozu i ich odpowiedzialności

5. Konwencja celna z dnia 14 listopada 1975 r. dotycząca międzynarodowego przewozu towarów z zastosowaniem karnetów TIR (zwana Konwencja TIR) Dz. U. z 1984 r. Nr 17, poz. 76, zm. Oraz z 2000 r., Nr 43, poz. 494.

6. Konwencja celna w sprawie karnetu ATA dla odprawy warunkowej towarów sporządzona dnia 6 grudnia 1961 r. w Brukseli, DzU z 1969 nr 30, poz 242, Zmiany: DzU z 1998r., nr 14, poz. 61 (w tekście zwany Konwencja ATA).

7. Konwencja europejska z dnia 1 lipca 1970 r. dotycząca pracy załóg pojazdów wykonywających międzynarodowe przewozy drogowe, DzU z 1999r. nr 94, poz. 1087 (w tekście zwany Konwencja AETR)

8. Konwencja z dnia 19 maja 1956 r. o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów Dz. U. z 1962 r. Nr 49, poz. 238 oraz z 1995 r. Nr 69, poz. 362 (w tekście zwany Konwencja CMR).

9. Konwencja z dnia 20 kwietnia 1987 r. o uproszczeniu formalności w obrocie towarowym (zwana Konwencją SAD). Dz. U. z 1998 r. Nr 46, poz. 289

10. Konwencja z dnia 20 maja 1987 r. o wspólnej procedurze tranzytowej (zwana Konwencją WPT) Dz. U. z 1998 r. Nr 46, poz. 290

11. Konwencja z dnia 9 maja 1980 r. o międzynarodowym przewozie kolejami COTIF. Dz. U. z 1985 r. Nr 34, poz. 158 oraz 1997 r. Nr 37, poz. 225 (w tekście zwany COTIF)

12. Umowa europejska z dnia 30 września 1957r. o międzynarodowym przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, t. jed: DzU z 2002 r. nr 194, poz. 1629; z 2003 r. nr 207, poz. 2013 i 2014 (w tekście zwany Umowa ADR).

13. Umowa z dnia 1 listopada 1951r., o międzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej (Umowa SMGS) Dz. Urz. MTiGM z 1995r., Nr 9, poz. 21, z póź, zm,

14. Umowa z dnia 1 września 1970 r. o międzynarodowym przewozie towarów szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów, DzU z 1984 r. nr 49, poz. 254 (w tekście zwany Umowa ATP).

15. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r., - Prawo o ruchu drogowym (w tekście zwany Prawo o ruchu drogowym).

16. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym,

17. Ustawa z dnia 28 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze (w tekście zwany Prawo lotnicze)

18. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, DzU nr 92, poz. 879,

19. Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych, DzU z 1985r. nr 34, poz. 158. Zmiany: DzU z 1997 r. nr 37, poz. 225 (w tekście zwany RID)

20. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu wydawania zezwoleń na przejazdy pojazdów nienormatywnych. (Dz. U. z dnia 28 grudnia 2001 r.),

21. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia,

22. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI¹⁾ z dnia 31 rudnia 2003 r. w sprawie warunków i sposobu pilotowania pojazdów oraz wysokości opłat (Dz. U. z dnia 19 stycznia 2004 r.)

Inne

1. Regulamin przewozu przesyłek towarowych (RPT) PKP Cargo S.A. (Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 11.2 Zarządu PKP Cargo S.A. z dnia 10.12.2003 r.)

2. Taryfa Towarowa PKP Cargo S.A. (Załącznik nr 2 do Zarządzenia nr 6.4 Zarządu PKP Cargo S.A. z dnia 10.12.2005 r.)

1

---