PROGRAM KÓŁKA POLONISTYCZNEGO

W KLASIE VI

WSTĘP

W nauczaniu języka polskiego wyodrębnia się dwa podstawowe działy treści kształcenia: kształcenie językowe oraz kształcenie literackie i kulturalne.

Głównym celem kształcenia polonistycznego w szkole podstawowej

w klasach IV - VI jest nabycie umiejętności posługiwania się językiem ojczystym w zakresie mówienia, pisania i czytania, co uwarunkowane jest

wiedzą o budowie i funkcjonowaniu języka.

Program nauczania przewiduje wyposażenie uczniów w wiedzę umożliwiającą rozumienie i interpretację zjawisk językowych oraz wyrabianie sprawności w posługiwaniu się językiem w warstwie słownej i pisemnej. Kształcenie sprawności językowej rozwija język ucznia i przyczynia się do poprawnej budowy zdań, stosowania właściwego słownictwa, komponowania różnorodnych tekstów poprawnych pod względem ortograficznym, językowym

i interpunkcyjnym. Sprawność językowa ucznia zależy od umiejętnie przeprowadzonych ćwiczeń m. in.:

• ortograficzno - interpunkcyjnych,

• słownikowo - frazeologicznych,

- gramatyczno - stylistycznych,

• kompozycyjnych,

• redakcyjnych.

Program ten przeznaczony jest dla klasy VI szkoły podstawowej, kiedy to uczniowie zetknęli się przez pięć lat nauki z niemal wszystkimi zagadnieniami poruszonymi w niniejszym programie. Jednak z mojego wieloletniego doświadczenia i obserwacji wynika, że uczniowie, z którymi pracuję, odznaczają się w większości małą sprawnością językową i popełniają liczne błędy. Dlatego program ten ma na celu utrwalenie kluczowych umiejętności, wyrównanie poziomu wiedzy i umiejętności oraz przygotowanie ucznia klasy VI do sprawdzianu kompetencji, a także do innych konkursów polonistycznych. Program ten uwzględnia też potrzeby uczniów z dysortografią i dysgrafią. Ćwiczenia prowadzone na lekcjach języka polskiego w ramach obowiązującego programu są niewystarczające, dlatego istnieje potrzeba rozszerzenia programu o dodatkowe ćwiczenia kształcące sprawność językową uczniów.

Według tego programu pracuję od czterech lat i doszłam do przekonania, iż uczniowie, którzy kończą II etap edukacyjny, znacznie lepiej przygotowani są do nauki w gimnazjum. Mam nadzieję, że w dalszym ciągu ta forma pracy oraz dobór odpowiednich ćwiczeń przyczyni się do dobrego przygotowania uczniów szkoły podstawowej do dalszej nauki, rozbudzi motywacje do pracy i pokonywania trudności.

Program został opracowany do realizacji w ciągu jednego roku, raz w tygodniu przez jedną godzinę lekcyjną.

1. CELE

1. Cel główny: utrwalenie i wyrównanie poziomu wiedzy i umiejętności

w zakresie sprawności językowej w mowie i piśmie.

2. Cele szczegółowe:

• kształtowanie umiejętności redagowania różnorodnych form wypowiedzi,

• wzbogacenie słownictwa czynnego i biernego,

• aktywizacja słownictwa biernego,

• wdrażanie do zachowania wewnętrznego i zewnętrznego porządku wypowiedzi,

• zapobieganie powstawaniu błędów ortograficznych, interpunkcyjnych, frazeologicznych i słownikowych,

• nauka sprawnego korzystania ze słowników, encyklopedii i różnych tekstów kultury,

• wdrażanie do stosowania zasad ortograficznych i interpunkcyjnych,

• doskonalenie umiejętności dokonywania autokorekty błędów,

• mobilizowanie do pracy samokształceniowej nad poprawą biegłości w czytaniu i rozumieniu tekstów.

2. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Wymienione cele zostaną osiągnięte przez:

1. Stosowanie różnorodnych metod, przede wszystkim jednak metod i technik aktywizujących uczniów, między innymi:

• przekładu intersemiotycznego,

• gier dydaktycznych,

• dramy,

• projektu,

• norm i instrukcji,

• praktyki pisarskiej.

2. Wprowadzanie różnorodnych ćwiczeń, takich jak:

• przepisywanie,

• pisanie z pamięci,

• pisanie ze słuchu,

• wyjaśnianie pisowni wyrazów,

• wyjaśnianie stosowania znaków przestankowych,

• uzupełnianie zdań i tekstów z lukami,

• praca ze słownikami,

• uzupełnianie i układanie krzyżówek,

• rozwiązywanie rebusów,

• układanie i zapisywanie rymowanek, wierszyków,

• redagowanie dłuższych i użytkowych form wypowiedzi,

• rozwijanie podanych tematów wypowiedzi,

• dobieranie właściwych wyrazów,

• wyjaśnianie znaczenia związków wyrazowych,

• łączenie wyrazów w związki wyrazowe,

• wyjaśnianie różnych błędów,

• i wiele innych.

3. Zastosowanie różnorodnych i atrakcyjnych środków dydaktycznych .

4. Wdrażanie do samokontroli pisanych tekstów.

5. Udział w konkursach polonistycznych.

6. Pozytywne motywowanie ucznia do aktywnego udziału w zajęciach.

3. FORMY ZAJĘĆ

1. Ćwiczenia ortograficzne i interpunkcyjne:

1. Przypomnienie i utrwalenie podstawowych reguł ortograficznych i zasad użycia znaków przestankowych:

• pisownia wyrazów z : ó, u, ż, rz, h, ch wymiennym i niewymiennym;

• stosowanie wielkich liter;

• pisownia wyrazów z : ę, ą, en, em, on, om;

• pisownia zakończeń: -ów, -ówka, -ówna, -unek, -utka, -usia, -ula, -uje;

• pisownia partykuły „nie” z różnymi częściami mowy;

• stosowanie znaków interpunkcyjnych w zdaniu.

/ 6 godz. /

2. Ćwiczenia utrwalające reguły ortograficzne i interpunkcyjne; gry i zabawy ortograficzne.

/ 2 godz. /

3. Ćwiczenia sprawdzające umiejętność praktycznego stosowania zasad ortograficznych w piśmie.

/ 1 godz. /

2. Ćwiczenia słownikowo - frazeologiczne:

1. Ćwiczenia w samodzielnym posługiwaniu się słownikami: ortograficznym, języka polskiego, wyrazów bliskoznacznych, wyrazów obcych, frazeologicznym.

/ 5 godz. /

2. Bogacenie zasobu leksykalnego ucznia:

• uściślanie i określanie znaczenia wyrazów,

• łączenie wyrazów w związki wyrazowe,

• kształcenie umiejętności posługiwania się wybranymi związkami frazeologicznymi,

• wyjaśnianie błędów słownikowych.

/ 2 godz. /

3. Ćwiczenia usprawniające posługiwanie się odpowiednimi wyrazami:

• dobieranie najtrafniejszego wyrazu,

• dobieranie wyrazów bliskoznacznych i zastępczych,

• dobór słownictwa wyrażającego stosunek mówiącego do wypowiadanej treści,

• dobór wyrazów oceniających.

/ 2 godz. /

3. Ćwiczenia redakcyjne:

1. Konstruowanie dłuższych form wypowiedzi ( opis, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, sprawozdanie, charakterystyka, streszczenie, list, wywiad), które uwzględniają:

• trójdzielną kompozycję z zachowaniem właściwych proporcji między wstępem, rozwinięciem i zakończeniem,

• właściwe znaki graficzne w tekście,

• plany szczegółowe,

• poprawność językową, stylistyczną, ortograficzną, itp.

/ 16 godz. /

2. Redagowanie form użytkowych: instrukcja, ogłoszenie, życzenia, zaproszenie, zawiadomienie, telegram, druki pocztowe, reklama.

/ 8 godz. /

4. Praca indywidualna z uczniem z dysgrafią i dysortografią w zakresie:

• utrwalania zasad pisowni,

• poprawy ortografii,

• dokonywania autokorekty błędów,

• wdrażania do czytelnictwa,

• częstego korzystania ze słowników, a zwłaszcza ortograficznego,

• poprawy strony graficznej pisma,

• ćwiczeń w głośnym czytaniu.

2. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

Uczeń po zrealizowaniu programu nabędzie umiejętności w zakresie:

• znajomości zasad ortograficznych i interpunkcyjnych,

• korzystania z różnorodnych słowników,

• wzbogacenia słownictwa czynnego i biernego,

• swobodnego i poprawnego posługiwania się językiem ojczystym,

• dokonywania samokontroli i samooceny,

• konstruowania dłuższych form wypowiedzi,

• redagowania użytkowych form wypowiedzi,

• korzystania z różnych źródeł wiedzy,

• poprawnego pisania, mówienia,

• wyjaśniania pisowni,

• samokształcenia nad poprawą techniki czytania i rozumienia tekstów,

• aktywnego uczestnictwa w zajęciach,

• chętnego udziału w konkursach polonistycznych.

3. OCENIANIE UCZNIÓW

Dobór uczniów na zajęcia kółka polonistycznego następuje na początku roku szkolnego. Udział jest dobrowolny, dlatego ocena ma charakter pochwały ustnej lub pisemnej. W trakcie realizacji programu ocenianiu podlegać będą:

• aktywność i zaangażowanie uczniów,

• wytwory pracy werbalne i pozawerbalne,

• umiejętność stosowania przekazywanej wiedzy w praktyce.

W trakcie trwania roku szkolnego uczniowie będą brali udział w m. in. następujących konkursach:

• interdyscyplinarnym konkursie humanistycznym,

• konkursie ortograficznym,

• konkursach bibliotecznych,

• innych konkursach o charakterze polonistycznym.

4. EWALUACJA PROGRAMU

Ewaluacja obejmuje:

• wyniki konkursów,

• ankiety,

• scenariusze wybranych zajęć,

• wytwory pracy ( literackie i plastyczne ).

5. BIBLIOGRAFIA

1. E. Polański, K. Orłowa, Kształcenie językowe w klasach 4-8. Poradnik metodyczny. Warszawa 1995.

2. M. I Kwiecień, Uczę się ortografii. Warszawa 1995.

3. M. Nagajowa, Kształcinie języka uczniów w szkole podstawowej. Warszawa 1985.

4. M. Jaworski, Metodyka nauki o języku polskim. Warszawa 1991.

5. E. Polański, Dydaktyka ortografii i interpunkcji. Warszawa 1987.

6. J. Bar, Dydaktyka ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Opole 1982.

7. W. Gawdzik, Ortografia i gramatyka na wesoło. Warszawa 1994.

---