rozwojowej, a co się z tym wiąże, nie wszystkie metody pomiaru, które posłużyły wcześniejszej diagnozie, mogły być trafne.

W Polsce dotychczas nie prowadzono badań, których celem byłoby przed­stawienie typów tego zaburzenia, a uwzględniając choćby różnice w strukturze jeżyka i w ortografii nie można bezpośrednio odnosić polskich przypadków do obcej typologii. Doświadczenie kliniczne autorki oraz wielu osób współpra­cujących z Polskim Towarzystwem Dysleksji sugerują słuszność wyróżnienia co najmniej dwóch typów zaburzeń czytania — powstające na tle zaburzeń w sferze percepcji wzrokowej i motoryki oraz na tle zaburzeń mowy, zwłasz­cza deficytów językowych. Należy także wspomnieć o propozycji M. Bogdano-wicz (1994) rozróżnienia dysleksji, dysortografii i dysgrafii jako trzech różnych postaci dysleksji rozwojowej rozumianej szeroko jako specyficzne trudności w czytaniu i w pisaniu.

3.5. DEFINICJA SPECYFICZNYCH ROZWOJOWYCH ZABURZEŃ CZYTANIA

W rozdziale pierwszym przedstawiono czytanie jako jedną z form porozu­miewania się językowego. Jego istotą jest odbiór informacji w postaci tekstu pisanego na podstawie języka przez kanał graficzno-wizualny. Prezentowany tam model czytania w aspekcie indywidualnym ukazuje etapy odbioru tekstu drogą mniej lub bardziej bezpośrednią. Zaznaczyć tu należy, że specyficzne zaburzenia czytania, które obserwujemy u dzieci, mogą mieć swoje źródła na różnych piętrach prezentowanego modelu, zwłaszcza w obrębie centralnego węzła transformacyjnego.

Zgodnie z tym, co przedstawiono w rozdziale I i II, zaburzenia w odbiorze tekstu pisanego przez dziecko przejawiają się w postaci zniekształceń formy językowej i substancji fonicznej zapisanego, przedstawionego graficznie, tek­stu. Zniekształceniom tym może towarzyszyć nieadekwatny odbiór treści, czyli nieprawidłowe rozumienie. Mówimy wówczas o specyficznych zaburzeniach dekodowania i rozumienia. Jak wskazuje wielu badaczy (por. Jorm 1985) oraz doświadczenia autorki w diagnozowaniu umiejętności czytania, zaburzenia ro­zumienia mogą niekiedy występować przy doskonałym dekodowaniu i odwrot­nie.

Można zatem przyjąć, że specyficzne, rozwojowe zaburzenie czytania jest to niemożność prawidłowego opanowania umiejętności czytania i pisania, wy­stępująca u dzieci o prawidłowym rozwoju fizycznym, emocjonalnym i intelek­tualnym, pomimo sprzyjających warunków społecznych i ekonomicznych oraz prawidłowej metody nauczania, przejawiająca się zniekształceniem formy języ­kowej i substancji fonicznej czytanego tekstu oraz nieprawidłowym odbiorem jego treści.

56

---