PYTANIA - TEZY EGZAMINACYJNE

„Socjologia czasu wolnego”

1. Przedmiot Socjologia

• Socjologia jako nauka o społeczeństwie

• Prekursorzy myśli socjologicznej

• Poglądy wybranego autora : A.Comte, lub E. Durkheime, lub M. Weber

• Pojęcie Socjologia czasu wolnego

2. Główne kierunki teoretyczne w socjologii

• Omówić jeden z wymienionych kierunków

(funkcjonalizm, teoria wymiany, symboliczny interakcjonizm

3. Praktyczne zastosowanie socjologii

• Inżynieria społeczna

• Manipulowanie społeczeństwem

• Ocena skutków inicjatyw społecznych

4. Pojęcie czasu

• Czas jako zjawisko, ogólne pojęcie czasu

• Czas psychologiczny

• Czas społeczny

• Wiedza o czasie i przeżywanie czasu

5. Czas wolny jako fakt społeczno-kulturowy

• Definiowanie czasu wolnego; 1 i 2 definicja (omówienie)

• Zakres pojęcia czas wolny

• Znaczenie stanu umysłu dla definiowania czasu wolnego

• Dojrzałość do korzystania z czasu wolnego

6. Motywacja ludzka a czas wolny

• Potrzeby jako mechanizm motywacji wewnętrznej

• Potrzeby podstawowe, psychologiczne, instrumentalne

• Mechanizm poznawczy motywacji

• Zachowania naśladowcze

7. Kulturowe uwarunkowania pojmowania czasu

• Monochromiczność

• Polichroniczność

• Style zachowań jako następstwo percepcji czasu

8. Czas wolny w przekroju historycznym

• Czas wolny społeczeństw pierwotnych

• Czas wolny starożytnych Greków i Rzymian

• Czas wolny społeczeństw preindustrialnych

9. Czas wolny epoki industrialnej i postindustrialnej

• Industrializacja a czas wolny

• Czas wolny pracowników najemnych XIX wieku

• Czas wolny pracowników najemnych XX wieku

• Instytucjonalizacja czasu wolnego

10. Czynności zachowania ludzi w czasie wolnym

• Czas wolny jako okres regeneracji sił psychofizycznych

• Czas wolny jako czas redukcji sutków stresu

• Czas wolny jako okres robienia tego na co ma się ochotę

• Czas wolny jako czas relaksu i zabawy.

11. Kulturowe uwarunkowania percepcji czasu

• Typy przeżywania i organizacji czasu

• Rodzaje kultur i orientacje czasowe

• Nastawienie na teraźniejszość

• Nastawienie na przeszłość

• Nastawienie prospektywne przyszłościowe

12. Etapy postawania społeczeństw czasu wolnego

• Pojęcie społeczeństwo czasu wolnego

• Wymiary życia i społeczeństwo, praca i przynależność społeczna, czas

wolny

• Etapy powstawania społeczeństwa czasu wolnego (tabela)

13. Style życia a czas wolny

• Pojęcie styl życia

• Style życia zdominowane potrzebami

• Style wewnątrzsterowalne

• Style zewnątrzsterowalne

• Style mieszane

14. Naśladownictwo społeczne a zachowanie w czasie wolnym

• Pojęcie naśladownictwa

• Bodźce wyzwalające zachowania naśladowcze

• Zachowania Polaków badania empiryczne

• 5 typów zachowań

15. Preferencje turystyczne - psychospołeczne uwarunkowania

• Pojęcie preferencji

• Preferencje uwarunkowane czynnikami osobowościowymi

• Preferencje kulturowe

• Preferencje snobistyczne

16. Metody badań w socjologii czasu wolnego

• Podstawowe metody badawcze

• Pytania natury socjologicznej

• Etapy postępowania badawczego

17. Interakcje społeczne

• Pojęcie interakcji

• Kategoryzacja

• Schematy porządkujące

• Stereotypy

• Atrybucje

18. Komunikowanie się w relacjach interpersonalnych

• Pojęcie komunikacji interpersonalnej

• Komunikacja werbalna

• Komunikacja niewerbalna

19. Sfery stosunków międzyludzkich

• Sfera współżycia

• Sfera ekspansji

• Sfera dyskursu

20. Typowe struktury społeczne

• Zbiorowości

• Grupy społeczne

• Społeczność - społeczność lokalna

• Krąg

• Zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań

21. Pojecie kultury

• Kultura bytu, społeczna i symboliczna

• Treści kultury społecznej

• Treści kultury symbolicznej

• Kultura ludowa, masowa, elitarna (ogólnie)

22. Kultura masowa - popularna

• Pojęcie „kultura masowa”

• Zalety wady kultury masowej

• Historyczne uwarunkowania kultury masowej

• Kultura jako czynnik organizacji zachowań w czasie wolnym

• Pojęcie subkultury

23. Oddziaływanie kultury na życie społeczne i zachowanie w czasie wolnym

• Rola socjalizacyjna kultury

• Kreowanie systemów wartości

• Stanowienie reguł reakcji i zachowań

• Kreowanie ideałów społecznych

24. Środki współczesnej komunikacji masowej

• Prasa - tabloidy

• Radio

• Telewizja

• Internet najnowsza forma interaktywnej komunikacji masowej

25. Czas wolny w rodzinie

• Rodzina epoki postindustrialnej

• Struktura rodziny

• Miejsce rodziny w mikrostrukturze społecznej

• Przykład czasu wolnego w rodzinie wiejskiej

26. Socjologiczne teorie turyzmu

• Pojęcie turyzm i turystyka

• Teoria Rostowa

• T. Spotkania kultur

• T. Peryferii

• T. cyklu ewolucji

• T. Percepcji przestrzeni

• T. bazy ekonomicznej

27. Turystyka a przemiany społeczno-kulturowe

• Wartości i orientacje jednostek

• Przemiany społeczne - gospodarze i przybysze

• Przemiany w miejscowości recepcyjnej

28. Skutki rozwoju turystyki przyjazdowej dla zbiorowości terenów odwie-­

dzanych

• Przemiany struktury społecznej

• Przemiany instytucji społecznych

• Przemiany postaw l zachowań ludności

• Przemiany kultury zbiorowości

29. Przemiany w miejscowości emisyjnej /wysyłającej/

• Rozwój dotychczasowych i powsta­wanie nowych instytucji społecznych,

• Rozwój niektórych procesów społecznych,

• Przemiany w systemie wartości i zachowaniu się ludzi

30. Patologiczne postawy społeczne

• Etnocentryzm , pojęcie i uwarunkowania

• Ksenofobia - uwarunkowania psychologiczne i kulturowe

• Rasizm jako konsekwencja ksenofobii

• Dialog międzykulturowy jako forma osłabiania etnocentryzmu

Odpowiedzi przygotować na podstawie wykładów i ćwiczeń oraz literatury

8. Literatura

Podstawowa

1.	M. Bombol	Ekonomiczny wymiar czasu wolnego, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2005
	M. Bombol, A. Dąbrowska	Czas wolny: konsument, rynek, marketing, K.E. Liber, Warszawa 2003
2.	J. Kędzior, M. Wawrzak-Chodaczek (red.)	Czas wolny w różnych jego aspektach, Acta Universitatis Wratislaviensis, Prace Pedagogiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000
3.	K. Przecławski	Człowiek a turystyka. Zarys socjologii turystyki, wyd. II poprawione, Albis, Kraków 2004
4.	A. Kłoskowska	Socjologia kultury, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007
	P. Sztompka	Socjologia. Analiza społeczeństwa - część VII - Społeczeństwo współczesne, Wyd. Znak, Kraków 2007

Uzupełniająca

2.	G. Cieloch, J. Kuczyński, K. Rogoziński,	Czas wolny - czasem konsumpcji?, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1992
	M. Filipiak	Socjologia kultury. Zarys zagadnień, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej, Lublin 2000
	A. Giddens	Socjologia, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006
	M. Golka	Socjologia kultury, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2007
	A. Kłoskowska	Kultura masowa. Krytyka i obrona, Wyd Naukowe PWN, Warszawa 2006
3.	M. Kwilecka (red.)	Bezpośrednie funkcje rekreacji, ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie, Warszawa 2006
4.	J. Pięta	Pedagogika czasu wolnego, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2004
	D. MacCannell	Turysta - nowa teoria klasy próżniaczej, Warszawskie Wyd. Literackie Muza S.A., Warszawa 2005
	K. Podemski	Socjologia podróży, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2005
5.	W. Siwiński, R.D. Tauber, E. Mucha-Szajek Ewa (red.)	Czas wolny, rekreacja, turystyka, hotelarstwo, żywienie. Wyniki badań naukowych, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu, Polskie Stowarzyszenie Naukowe Animacji Rekreacji i Turystyki, Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu, Poznań 2003
6.	J. Suprewicz	Socjologia turystyki, Wyższa Szkoła Społeczno-Przyrodnicza w Lublinie, Lublin 2005
	P. Sztompka	Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wyd. Znak, Kraków 2007
7.	A. Żarnowska, A. Szwarc (red.),	Kobieta i kultura czasu wolnego, tom VII, Wyd. DIG, Warszawa 2001.

1

---