Organizacja i zarządzanie, wykład 2
2.Zarządzanie i kierownicy
2.1. Organizacja i potrzeba kierowania
Przez większość naszego życia jesteśmy członkami różnych organizacji. Wszystkie organizacje (formalne, nieformalne) powstają i istnieją dzięki grupie ludzi, którzy widzą korzyści wspólnego działania.
Zasadniczym elementem każdej organizacji jest CEL.
Wszystkie organizacje mają program lub sposób na osiąganie celów, inaczej mówiąc PLAN.
Organizacje muszą też pozyskiwać i przydzielać ZASOBY niezbędne do osiągania celów.
2.1.1. Kierowanie organizacjami
KIEROWANIE (zarządzanie)- to praktyka świadomego i ustawicznego kształtowania organizacji, proces planowania, przewodzenia i kontrolowania pracy członków organizacji oraz wykorzystywania dostępnych zasobów organizacji do osiągania jej celów.
KIEROWNICY- wszystkie organizacje mają ludzi, którzy pomagają im w osiąganiu celu.
KIEROWNIK- osoba odpowiedzialna za pokierowanie działaniami prowadzącymi do osiągania celów organizacji.
HERB KELLEHER- szef Southwest Airlines stworzył lojalną i zaangażowaną załogę dzięki trzem wartościom:
praca powinna sprawiać przyjemność, może być zabawą, cieszcie się nią
praca jest wystarczająco ważna, nie psuj jej nadmierną powagą
ludzie są ważni, każdy się liczy
2.1.2 Efektywność kierowania i organizacji
EFEKTYWNOŚĆ KIEROWANIA- miara sprawności i skuteczności kierownika; miara tego, w jakim stopniu wyznacza on i osiąga odpowiednie cele.
EFEKTYWNOŚĆ ORGANIZACJI- miara sprawności i skuteczności organizacji; miara tego, w jakim stopniu osiąga ona odpowiednie cele.
2.1.3. Sprawność i skuteczność
SPRAWNOŚĆ- umiejętność minimalizowania zużycia zasobów przy osiąganiu celów organizacji-robienie rzeczy we właściwy sposób.
SKUTECZNOŚĆ- umiejętność wyznaczania odpowiednich celów- robienie właściwych rzeczy.
PETER DRUCKER- stwierdził, że skuteczność jest kluczem do powodzenia. Zatem zanim skupimy się na sprawności musimy mieć pewność, że robimy właściwe rzeczy.
2.2. Proces kierowania
Od końca XIX wieku kierowanie definiuje się w 4 konkretnych funkcjach kierowniczych:
planowanie- to proces ustalania celów i odpowiednich działań, aby je osiągnąć.
organizowanie- to proces doprowadzania dwu lub więcej osób do współpracy w ramach określonej struktury stosunków, aby osiągnąć określony cel względnie zbiór celów.
przewodzenie- to proces kierowania działaniami członków grupy lub całej organizacji związanymi z wykonywaniem zadań oraz wywierania na nie wpływu.
kontrolowanie- to proces zmierzający do zapewnienia, aby rzeczywiste działania były zgodne z planowanymi.
FUNKCJA KONTROLNA:
ustalenie norm efektywności,
pomiar bieżącej efektywności,
porównanie tej efektywności z przyjętymi normami,
w razie odchyleń-podejmowanie działań korygujących.
2.3. Proces zarządzania w praktyce
Łatwiej jest zrozumieć tak złożony proces jak kierowanie, kiedy podzieli się go na części i określi podstawowe związki między tymi częściami.
Mówiąc o 4 głównych czynnościach kierowniczych, posłużyliśmy się modelem procesu kierowania. W praktyce proces kierowania to nie 4 odrębne lub luźno powiązane części lecz układ wzajemnie zależnych od siebie funkcji.
2.3.1 Czternaście wskazań Deminga
W. Edwards Deming- jeden z twórców ruchu na rzecz jakości; zaproponował wytyczne dla menedżerów najwyższego szczebla:
doprowadź do wytrwałości w dążeniu do doskonalenie wyrobów i usług,
przyjmij nową filozofię za swoją,
nie polegaj na masowej kontroli jakości,
przestań zamawiać jedynie na podstawie ceny,
stale i wciąż doskonal system produkcji i obsługi,
wprowadź nowoczesne metody szkolenia na stanowisku pracy,
zapewnij przywództwo,
wyeliminuj lęk,
przełamuj bariery między różnymi służbami,
zrezygnuj z haseł i sloganów adresowanych do pracowników,
zrezygnuj z ilościowych zadań planowych,
usuń przeszkody na drodze do odczuwania z jakości pracy,
wprowadź intensywny program podnoszenia kwalifikacji i szkolenia,
działaj, aby dokonać przekształceń.
2.4. Role kierownicze
Henry Mintzberg
Role interpersonalne kierownika:
kierownik przewodzi,
kierownik jest pośrednikiem,
kierownik jest łącznikiem
Role informacyjne kierownika:
kierownik obserwuje
kierownik dzieli się informacjami
kierownik jest rzecznikiem pracowników
Role decyzyjne kierownika:
kierownik podejmuje inicjatywy
kierownik zajmuje się nieporozumieniami
kierownik przydziela środki
kierownik negocjuje ze współpracownikami.
2.5 Rodzaje kierowników i szczeble zarządzania
KIEROWNIK PIERWSZEGO, NAJNIŻSZEGO SZCZEBLA- kierownik odpowiedzialny jedynie za pracę pracowników wykonawczych, nie nadzorujący innych kierowników.
Zajmuje najniższy szczebel hierarchii organizacyjnej, np.: brygadzista, mistrz, kierownik pracowni.
KIEROWNIK ŚREDNIEGO SZCZEBLA- kierownik na pośrednich szczeblach hierarchii organizacyjnej. Ponosi odpowiedzialność za innych kierowników, a także niekiedy za niektórych pracowników wykonawczych. Podlega kierownikowi wyższego szczebla. Główne zadanie- sterowanie działaniami, które prowadzą do realizacji polityki organizacji.
NACZELNE KIEROWNICTWO- składające się ze stosunkowo niewielkiej grupy ludzi, ponosi odpowiedzialność za ogólne zarządzanie organizacją. Ustala politykę operacyjną i steruje wzajemnymi oddziaływaniami organizacji i jej otoczenia. Spotykane nazwy stanowisk najwyższego kierownictwa: prezes, wiceprezes, dyrektor naczelny, etc.
Ten podział kierowników jest oparty na rodzajach działalności, którą nadzorują. Organizacje określa się często jako układ funkcji.
KIEROWNIK LINIOWY- osoba odpowiedzialna za wszystkie działania funkcjonalne w całej organizacji lub wydzielonej jednostce.
2.6 Poziom zarządzania a umiejętności
Robert L. Katz, nauczyciel i menedżer, spopularyzował koncepcję opracowaną na początku XX wieku przez H. Faloya.
Fayol wyróżnił trzy podstawowe umiejętności:
techniczne- zdolności do posługiwania się metodami, technikami i wiedzą w wyspecjalizowanej dziedzinie,
społeczne- zdolność współpracy z innymi ludźmi, rozumienia ich i motywowania zarówno indywidualnie jak i grupowo,
koncepcyjne- zdolność koordynowania i integrowania wszystkich interesów i działań organizacji.
Każdemu kierownikowi są potrzebne te wszystkie umiejętności.
2.7 Wyzwania stawiane kierownikom
POTRZEBA WYOBRAŹNI- świat się kurczy; wspólne przedsięwzięcia firm z różnych kontynentów są teraz możliwe do zrealizowania.
POTRZEBA ETYKI- decyzje podejmowane przez kierowników mają poważne skutki w samej organizacji jak i też na zewnątrz.
POTRZEBA WRAŻLIWOŚCI NA RÓŻNE KULTURY.
POTRZEBA OTWARTOŚCI NA ZMIANY.