Refluks żołądkowo-przełykowy (ang. Gastro-esophageal reflux disease, w skrócie GERD), schorzenie, polegające na nieprawidłowym cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku, z powodu niesprawności zwieracza dolnego przełyku (lower esophageal sphincter - LES).
Patogeneza
Za główne czynniki patogenetyczne uważa się występowanie przedłużonego czasu relaksacji dolnego zwieracza przełyku, co prowadzi do zarzucania i długotrwałego zalegania kwaśnej treści żołądkowej lub zasadowej treści jelitowej w przełyku. GERD może być związany z
Objawy
Towarzyszą temu różnorodne objawy kliniczne, głównie zgaga, uczucie pieczenia w klatce piersiowej, czasem wrażenie cofania się pokarmu. Czasami po prostu bóle w klatce piersiowej, co wymaga szczegółowej diagnostyki, imitują bowiem objawy kardiologiczne. Mogą wystąpić również objawy ze strony układu oddechowego w postaci chrypki, zapalenia krtani, gardła.
Powikłania
zwężenie przełyku, na skutek długotrwałego stanu zapalnego
krwawienie z owrzodzenia
perforacja owrzodzenia
Diagnostyka
W diagnostyce podstawowej wykorzystuje się badanie RTG przełyku z kontrastem, endoskopię górnego odcinka przewodu pokarmowego, 24 godzinną pH-metrię i manometrię przełykową.
Stopnie zaawansowania
Do oceny stopnia zaawansowania choroby stosuje się endoskopową ocenę wg skali Savary-Millera.
0 - stan prawidłowy
1 - przekrwienie
2 - linijne nadżerki
3 - rozlane nadżerki
4 - zwężenie pozapalne
Leczenie
Leczenie zachowawcze - dotyczy niepowikłanego GERD. Z wyboru stosuje się leki z grupy inhibitorów pompy protonowej (PPI) np. omeprazol, pantoprazol, które zmniejszają kwaśność soku żołądkowego. Można stosować leki z grupy blokerów receptorów H2, np. ranitydyna, famotydyna, które pośrednio obniżają kwaśność soku żołądkowego. Wspomagająco można podawać leki alkalizujące. Obowiązuje dieta wrzodowa, częstsze spożywanie mniejszych posiłków, zakaz palenia tytoniu, unikanie stresu. U dzieci preferowanym leczeniem jest podawanie leków prokinetycznych zwiększających napięcie dolnego zwieracza przełyku (metoclopramid, cisaprid). Leczenie chirurgiczne - stosowane w przypadku powikłań lub nieudanego leczenia zachowawczego. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest fundoplikacja sposobem Nissena, polegająca na owinięciu dolnego odcinka przełyku wraz z wpustem dnem żołądka.