Program zajęć z terapii pedagogicznej

(Propozycja ćwiczeń)

Cel programu :

Doskonalenie umiejętności czytania i pisania oraz stymulacja sfery psychoruchowej

 Cele szczegółowe :

-        usprawnianie pracy analizatora słuchowego, wzrokowego i kinestetyczno - ruchowego
-        ćwiczenie techniki czytania

-        ćwiczenie techniki pisania

- ćwiczenie umiejętności matematycznych

Sposoby realizacji, formy i zasady pracy terapeutycznej :

W trakcie realizacji programu terapeutycznego należy  wykorzystać metody wspierające, stymulujące, aktywizujące i usprawniające ucznia:

-         ćwiczenia oddechowe, artykulacyjne
-         elementy kinezjologii edukacyjnej Dennisona

- elementy metody ruchu rozwijającego W. Sherborne
-         ćwiczenia rozwijające percepcję wzrokową Frostig - Horn
-         ćwiczenia koordynacji wzrokowo- ruchowej H. Tymichowej

- ćwiczenia koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej
-         dyktanda graficzne wg Z. Hendzel i inne

 Należy wykorzystać :

-         zestawy ćwiczeń doskonalących zaburzone funkcje wg własnych opracowań
-         loteryjki obrazkowe- sylabowo- wyrazowe, historyjki obrazkowe, mozaiki geometryczne, układanki o różnym stopniu trudności i tematyce ( obrazkowe, literowe, sylabowe, wyrazowe; z serii Puss, wg A. Smoleńskiej)
-         programy multimedialne typu: Dyslektyk II”, „Sposób na dysleksję” itp.
-         różnorodne zestawy pomocy wspomagających pracę terapeutyczną z uczniem mającym trudności w czytaniu i pisaniu

Poziom ćwiczeń powinien być dostosowany do rozwoju, indywidualnego tempa pracy  i możliwości ucznia.

Obowiązują następujące zasady:

-zasada stopniowania trudności,
-zasada akceptacji
-zasada poczucia bezpieczeństwa,
-zasada pozytywnej atmosfery,
-zasada aktywności,
-zasada samodzielności,
-zasada systematyczności
-zasada korygowania zaburzeń.

Spodziewane efekty:

1. Usprawnienie pracy analizatorów.

2. Podniesienie poziomu sprawności językowej.

3. Podniesienie poziomu sprawności w zakresie:

- techniki czytania
- techniki pisania

- umiejętności matematycznych

Należy uwzględnić potrzeby ucznia, możliwości rozwojowe oraz poziom zdobytych już umiejętności; starać się wyeliminować powstałe nieprawidłowe nawyki.

Działania na materiale nieliterowym.

1. Percepcja słuchowa:

• rozwijanie umiejętności rozpoznawania dźwięków( z najbliższego otocznia, ze środowiska, poznanych wcześniej melodii, osób po głosie, odszukiwanie ukrytego dźwięku )

• wystukiwanie podanego rytmu

• sylabowa i ruchowa analiza rytmu

• dźwiękowe odtwarzanie struktur rytmicznych

• elementy rytmiki

• odgadywanie usłyszanego rytmu przez wyszukiwanie go wśród graficznych układów

• powtarzanie usłyszanych pojedynczych wyrazów

• powtarzanie prostych zdań

• określanie liczby wyrazów w zdaniu, miejsca tych wyrazów w strukturze zdania

• samodzielne układanie zdania a podanym wyrazem- analiza zdania.

• graficzne odzwierciedlenie poszczególnych wyrazów w zdaniu

• określanie miejsca danej głoski po wysłuchaniu wyrazu.

• wybrzmiewanie głosek w nagłosie, wygłosie i śródgłosie

• tworzenie nowych wyrazów poprzez dodanie lub odjecie sylaby

• układanie nowych wyrazów z pierwszych głosek innych wyrazów

• układanie „łańcuszka” wyrazów- ostatnia głoska jednego wyrazu pierwszą następnego

• tworzenie sylab poprzez podstawianie spółgłosek do stałej samogłoski

• wymienianie jak największej liczby wyrazów zaczynających się na określoną głoskę lub sylabę

• opowiadanie ilustracji, historyjek obrazkowych, różnych zdarzeń, usłyszanych bajek, przeczytanych opowiadań

2. Percepcja wzrokowa i koordynacja wzrokowo- ruchowa:

•  uzupełnianie brakujących elementów rysunkach, obrazkach

• rozpoznawanie figur płaskich w dowolnym czasie, w krótkich ekspozycjach

• segregowanie obrazków w grupy tematyczne

• rozpoznawanie treści obrazków w dowolnym czasie, w krótkich ekspozycjach

• układnie obrazków wg wzoru, po zapamiętaniu, bez wzoru

• rozpoznawanie obrazków po określeniu ich położenia lub określanie położenia obrazka nazwanego

• odtworzenie z pamięci eksponowanych przedmiotów i wskazanie po krótkiej przerwie miejsca, na którym leżały

• dobieranie jednakowych figur

• dobieranie do konturów takich samych figur i nałożenie ich na wzór

• graficzne odtworzenie krótko eksponowanej figury

• dzielenie większej figury na mniejsze

• różnicowanie i układanie figur geometrycznych pod względem kształtu, wielkości, koloru, położenia, itp.

• odtwarzanie prostych układanek przestrzennych

• różnicowanie figur płaskich i przestrzennych

• kreślenie w powietrzu różnych kształtów

• kopiowanie rysunków przez kalkę

• rysowanie linii prostych

• pogrubianie i odwzorowywanie różnych wzorów

• rysowanie po śladzie i z pamięci

• rysowanie po zaznaczonej linii, w ograniczonym polu

• wodzenie palcem lub kredką po śladzie konturów

• obrysowywanie szablonów ( na zewnątrz i we wnętrz)

• kończenie podanego wzoru

• łączenie punktów

• zamalowywanie ograniczonych powierzchni płaszczyzn( mazakiem kredą, węglem, pędzlem)

• wypełnianie konturów kreskami pionowymi, poziomymi, skośnymi

• prowadzenie linii ciągłych ( labirynty, tunele, między elementami graficznymi)

• stosowanie pomocy przygotowanych do usprawniania ruchów rąk

Działania na materiale literowym.

1. Ćwiczenia spostrzegawczości wzrokowej.

• segregowanie liter, rozpoznawanie i nazywanie liter

• dobieranie wielkich do małych

• dobieranie drukowanych do pisanych

• utrwalanie kształtu liter

• wyszukiwanie takich samych sylab i ich segregowanie

• takich samych, o takiej samej liczbie liter, z samogłoska w środku,z określona spółgłoską

• wyodrębnianie liter w  wyrazach

• różnicowanie liter najczęściej mylonych

• tworzenie wyrazów rozpoczynających się taką samą literą

• dobieranie wyrazów różniących się tylko jedną literą ( w nagłosie, wygłosie, śródgłosie)

• tworzenie wyrazów rozpoczynających się taką samą sylabą

• wyszukiwanie takich samych wyrazów

• uzupełnianie brakujących liter, sylab

• uzupełnianie zdań z lukami

• dobieranie zdania do obrazka

• uzupełnianie zdań obrazkami, wyrazami

• układanie zdań z rozsypanki wyrazowej

• tworzenie krótkich tekstów składających się z 2, 3  zdań z rozsypanki wyrazowej jako odtworzenie tekstu słyszanego lub jako opis ilustracji

2. Ćwiczenia orientacji przestrzennej

• ćwiczenia orientacji w schemacie własnego ciała, poruszania  się w przestrzeni

• ćwiczenia spostrzegania położenia przedmiotów w przestrzeni,

• ćwiczenia w określaniu położenia przedmiotów względem siebie, utrwalanie pojęć:   góra - dół, prawo -lewo, obok, pod, nad, przy itp.

• odwzorowywanie kształtów graficznych na polecenie z zastosowaniem pojęć  przestrzennych,

• rozwiązywanie labiryntów

• utrwalanie prawidłowego kierunku rysowania linii pionowych, poziomych oraz   okręgów

3. Ćwiczenia rozwijające ogólną sprawność ruchową ze szczególnym uwzględnieniem grafomotoryki:

• usprawnianie ogólnej koordynacji ruchów i kontroli nad własnym ciałem

• wyrabianie kontroli nad ruchami mięśni dłoni i drobnych mięśni palców

• doskonalenie dokładności, szybkości, plastyczności i celowości ruchu( wycinanki, wydzieranki, lepienie, pogrubianie konturów, obrysowywanie konturów, kreślenie kształtów graficznych w przestrzeni, kopiowanie przez kalkę itp.

4. Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu wyrazów z głoskami charakterystycznymi dla języka        polskiego:

• dwuznaki (sz, cz, dz, dż, dź)

• zmiękczanie przez „ i”  lub znak diakrytyczny

• różnicowanie samogłosek ą, ę z układami om, on, em, en

5. Ćwiczenia w różnicowaniu liter o podobnym kształcie: b -d, d -p, b - p, m - w, w -u,   b - d - p - g; m -w -u -n

6. Ćwiczenia w różnicowaniu głosek brzmieniowo podobnych: p- b, t- d, k- g, f- w, s- z, sz- ż, c- dz, s- sz.

7. Ćwiczenie typowych trudności ortograficznych:

• dzielenie wyrazów przy przenoszeniu

• zasady pisowni: ó, u, ch, h, rz, ż

• wytwarzanie czujności ortograficznej polegającej na zastanowieniu się jaką trudność ortograficzną może zawierać dany wyraz.

• kształcenie spostrzegawczości ortograficznej polegającej na łatwości   zauważenia błędu w zapisie własnym

8. Doskonalenie tempa i techniki czytania przez stosowanie treningu w zakresie czytania poprawnego, płynnego, wyrazistego, ze zrozumieniem poprzez:

• czytanie sylab i wyrazów w krótkich pozycjach

• czytanie całościowe sylab i wyrazów sylabami  z wydłużaniem samogłosek

• czytanie sylabami wyrazów i zdań

• czytanie głośne i ciche, „trzymanie” ołówkiem lub palcem czytanych wyrazów

• czytanie z przesłonką (w okienku) wybranych sylab, wyrazów i zdań

• czytanie razem z dorosłym na głos ("chórem", dorosły nieco ciszej)

• czytanie samodzielne po cichu

• czytanie na głos - zależnie od możliwości

• streszczenie przeczytanego tekstu (ustne - opowiadanie lub pisemne - w formie planu czy wypracowania) lub dyskusja nad tekstem.

9. Usprawnianie techniki pisania poprzez doskonalenie precyzji ruchu, plastyczności, szybkości i trwałości ruchu, a także:

• przepisywanie

• pisanie z pamięci

• pisanie ze słuchu

10. Pobudzanie aktywności ucznia poprzez udział w różnych zajęciach służących relaksowi ( wg Dennisona, Sala Doświadczania Świata) oraz  stosowanie ćwiczeń oddechowych w formie relaksu mających na celu:

• pogłębianie oddechu,

• rozruszanie przepony,

• wyrabianie umiejętności pełnego i szybkiego wdechu i wydłużenie fazy wydechowej,

• dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi.

11. Ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacające słownik.

• zachęcanie do opowiadania na określony temat

• opowiadanie historyjek obrazkowych

• dopowiadanie zakończeń historyjek

• wymyślanie wyrazów bliskoznacznych do podanych

• niedokończone wyrazy, „zakończ zdanie”

12. Ćwiczenia doskonalące umiejętności matematyczne.

• orientacja w przestrzeni

• stosunki przestrzenne

• liczenie, przeliczanie przedmiotów

• wyodrębnianie, porównywanie, segregowanie zbiorów

• ćwiczenia umiejętności praktycznych - zegar, pieniądze, kalendarz, waga i objętość

---