47.Zachowania wyborcze na poziomie zagregowanym.
W zachowaniach wyborczych na poziomie zagregowanym może występować element ciągłości lub zmiany. O ich występowaniu w konkretnym systemie partyjnym decydują zachowania wyborców w ciągu kilku elekcji. Na zachowania wpływają podziały socjopolityczne oraz zdolność partii politycznych do szybkiego reagowania. Jeśli partia potrafi szybko „odpowiedzieć” na nową kwestię poprzez np. zmianę czy modyfikację swojego programu, to może liczyć na zachowanie dotychczasowego elektoratu. Jeśli jednak nie szuka sposobu rozstrzygnięcia kwestii znajdującej uznanie wśród głosujących, wówczas może utracić dotychczasową bazę wyborczą, która przeniesie swoje głosy na inne ugrupowanie. Występuje tu także konieczność oddzielenia indywidualnych oraz zagregowanych (partyjnych) zachowań wyborczych. Zanika grupowy styl głosowania, a pojawia się zjawisko indywidualizacji decyzji wyborczej. Motywy, którymi kieruje się indywidualny wyborca wcale nie muszą wynikać z jego pozycji w ramach struktury społeczeństwa. W polityce okazuje się jednak, iż nowe kwestie zostają włączone w tradycyjny układ lewica-prawica, dodatkowo go wzmacniając.
48.Typy zachowań wyborczych.
Ogólnie rozróżnia się trzy typy dominujących zachowań wyborczych: stabilną lojalność partyjną, zmianę lojalności wyborczej i zanik lojalności partyjnej.
Stabilne zachowania wyborcze-oznaczają, że wyborca regularnie głosuje na tę samą partię, przez co potwierdza silne przywiązanie do danego ugrupowania.
Zmiana lojalności wyborczej (przeniesienie preferencji wyborczych)-wyborcy przestają głosować na partie, z którymi identyfikowali się przez dłuższy czas i zaczęli przenosić swoje preferencje wyborcze na inne ugrupowania polityczne.
Środowiskowa zmiana orientacji wyborczej jest produktem przeobrażeń w strukturze społecznej i nie podlega kontroli elit.
Zanik lojalności partyjnej-słabnie tradycyjne powiązanie między grupą społeczną a partią, która była jej polityczną reprezentacją. Odwołuje się do zmian fundamentalnych i trwałych, szczególnie jeśli chodzi o ich konsekwencje. Partie przestają wypełniać tradycyjne funkcje i w rezultacie tracą kontrolę nad zachowaniami wyborczymi elektoratu.
49.Teorie zmian społecznych a zmiana zachowań wyborczych.
W Europie powojennej zaproponowano kilka teorii wyjaśniających procesy zmian zachowań wyborczych na poziomie zagregowanym w społeczeństwach postindustrialnych:
Teoria wygasania konfliktu klasowego (zacierania różnic klasowych). Bogacenie się społeczeństwa powoduje upodabnianie się dochodów różnych grup społecznych oraz ich stylu życia, co w efekcie powoduje zmianę stylu politycznego. Różnice obiektywne zacierają się. Następuje umiarkowanie konfliktu politycznego w społeczeństwie.
Teoria mobilności społecznej-próbuje wytłumaczyć załamanie się klasowych wzorów głosowania jako wynik wzrostu społecznej i zawodowej mobilności. Jako argumenty przytacza się np.: kurczenie się sektora rolnego oraz wzrost sektora usługowego i publicznego.
Teoria masowego społeczeństwa-kładzie nacisk na zjawisko rozdrobnienia społeczeństwa, towarzyszące procesom rozwoju postindustrialnego..
Teoria mobilizacji kognitywnej-wyjaśnia jakościowe zmiany w ramach społeczeństwa masowego. Poziom edukacji wzrasta i pojawia się wiele nowych źródeł informacji, co może się przyczyniać do zmiany zachowań politycznych.
Teoria starzenia się systemu partyjnego-nowe generacje wyborców w coraz mniejszym stopniu są zainteresowane w tradycyjnym apelu partyjnym, który niegdyś decydował o kształtowaniu bazy poparcia partyjnego. Ożywienie systemu czy zmiana lojalności wyborczych jest sposobem dostosowania się partii do nowych realiów politycznych.
Zmiana systemu wartości-zwolennicy tej teorii zwracają uwagę na zmianę systemu wartości generacji powojennych, które maja inne zainteresowania, zwracając się w kierunku wartości tzw. postmaterialnych.
52. Pojęcie partycypacji politycznej
Partycypacja polityczna-w najszerszym tego słowa znaczeniu można określić jako dobrowolne zaangażowanie na rzecz osiągnięcia określonych rezultatów politycznych, takich jak wybór (odwołanie) rządzących oraz podjęcie/niepodjęcie wiążącej decyzji (Meyer 1991r.).Innymi słowy partycypacja jest formą wpływu politycznego obywateli na to, kto i w jaki sposób rządzi. Obejmuje wyzyskiwanie wiedzy o zjawiskach politycznych, świadomość własnych interesów ich związków z polityką oraz zaangażowanie w działalność publiczną (Wahl).
Zwolennicy demokr. Przesdstawicielskiej (pośredniej) twierdzą, że powszechne prawo wyborcze stawrza możliwość wyłonienia reprezentatywnego i stabilnego rzadu, do którego należy podejmowanie decyzji ostatecznych. Współcześnie postulat ten przybiera często postać tzw. dem. Menedżerskiej (Pawłowska). Opiera się na wiedzy i umiejętnościach profesjonalnych polityków oraz expertów.
Koncepcja dem. part.(bezpośredniej) kładzie nacisk na bezp. uczestnictwo obywateli w procesie decyzyjnym.
Do kanałów współczesnej dem. należą:
możliwość organizowanie się dla realizacji celów politycznych
wybór reprezentacji politycznej
odwoływanie się do głosu/opinii elektoratu przy rozstrzyganiu szczególnie doniosłych społecznie kontrowersji politycznych