Tradycje polskiej bankowości, 2


Tradycje polskiej bankowości

Pierwsze formy bankowości w Polsce zaczęły pojawiać się w XV wieku. Pierwszy w Polsce był Bank Pobożny założony przez Piotra Skargę. Specjalizował się w udzielaniu nisko procentowych pożyczek pod zastaw nieruchomości.

Rozwój banków nastąpił w Warszawie w XVIII w. Powstawały tam domy bankowe. Trudniły się one przyjmowaniem depozytów od właścicieli ziemskich, udzielały im pożyczek, oraz obsługiwały handel i przemysł.

W 1766 r. Powstała Mennica Warszawska zajmująca się biciem monet, medali, orderów i pieczęci. (W okresie okupacji mennica przeszła pod zarząd niemiecki. Po wojnie pierwsze monety zaczęto bić od 1953 r.)

W 1828 r. został założony Bank Polski , który pełnił funkcję banku centralnego ( zajmował się emisją pieniądza, ale także prowadził zakrojoną na szeroką skalę działalność kredytową i pełnił inne funkcje banku komercyjnego).

Historyczną datą dla polskiej bankowości jest rok 1870 - powstał wówczas pierwszy polski bank, ukonstytuowany jako spółka akcyjna - był to Bank Handlowy S.A. Rozwijał się on bardzo szybko. Był to bank uniwersalny, finansujący głównie przemysł, handel i koleje.

Na terenie zaboru pruskiego i austriackiego prawo bankowe było bardziej liberalne. Istotny problem sprawiała konkurencja ze strony silnych banków niemieckich, austriackich, a także innych krajów (min. Belgii, Francji, Anglii). W tej sytuacji pierwsze rozwinęły się polskie banki spółdzielcze i samopomocowe.

W zaborze pruskim w 1861 roku powstał Bank Ludowy. Większość polskich banków ludowych tego zaboru utworzyła w 1885 roku Bank Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu.

Na terenie Galicji i Śląska Cieszyńskiego powstawały głównie spółdzielnie oszczędnościowo - pożyczkowe.

Ważnym składnikiem ruchu spółdzielczego w zaborze austriackim były także tzw. Kasy Stefczyka. Zwykle zrzeszały one chłopów z jednej lub kilku wsi i udzielały im taniego kredytu.

W Polsce międzywojennej powstawały nowe banki komercyjne:

Istotną rolę w polskim systemie bankowym odgrywał rząd. Wynikało to także z faktu, że rząd był właścicielem wielu dużych banków, w tym - PKO. W 1929 roku powołano Bank Polska Kasa Opieki S.A. do prowadzenia operacji zagranicznych.

W okresie II wojny światowej i pierwszych lat powojennych nastąpiła zmiana sytuacji polskiego systemu bankowego. Większości banków nadano inne nazwy. Zostały one także znacjonalizowane, z wyjątkiem banków spółdzielczych, które straciły samodzielność i zostały poddane kontroli państwowej. Upaństwowione banki stały się narzędziem realizacji polityki państwowej, a przede wszystkim - planów gospodarczych. Celem banków stało się wykonanie, a w pewnych dziedzinach - przekroczenie planów i realizacja odgórnych założeń, przyjętych przez rządzącą partię i państwo. W takiej sytuacji konkurencja między bankami została uznana za szkodliwą. Stopniowo zaczęto więc łączyć banki, aż zmniejszono ich liczbę do czterech:

  1. NBP - Narodowy Bank Polski powołany w 10 stycznia 1945 roku

  2. Bank Handlowy S.A., który miał monopol na obsługę większości transakcji związanych z handlem zagranicznym (z wyjątkiem części transferów dewiz, które były realizowane za pośrednictwem NBP)

  3. Bank Gospodarki Żywnościowej, który udzielał kredyty dla rolnictwa i prywatnej drobnej wytwórczości (powołany w 1975r.)

  4. Bank Polska Kasa Opieki S.A., obsługujący tzw. eksport wewnętrzny (sprzedaż za dewizy towarów na terenie Polski) i niektóre transakcje zagraniczne.

Lata 80 - te wprowadziły szereg zmian;

− usamodzielnienie się banków

−powołanie Rady Banków pod przewodnictwem prezesa NBP - organ

koordynujący działalność banków

−wprowadzenie wymogu oddziaływania banku - stopa procentowa

−ustawa Prawo bankowe z 1982r. stworzyła podstawy do organizowania się

banków o różnej formie własności i różnej specjalności (NBP zajmowało się

działalnością depozytowo - kredytową i było bankiem państwa, pełniło funkcję monobanku)

W 1989r. nastąpiło:

−oddzielnie banku centralnego od bankowości komercyjnej

−na bazie banku centralnego wyłoniono dziewięć banków komercyjnych:

  1. Bank Gdański w Gdańsku

  2. Bank Śląski w Katowicach

  3. Bank Przemysłowo - Handlowy w Krakowie

  4. Bank Depozytowo - Kredytowy w Lublinie

  5. Powszechny Bank Gospodarczy w Łodzi

  6. Wielkopolski Bank Kredytowy w Poznaniu

  7. Pomorski Bank Kredytowy w Szczecinie

  8. Powszechny Bank Kredytowy w Warszawie

  9. Bank Zachodni we Wrocławiu

−wprowadzenie bardziej liberalnej polityki w zakresie tworzenia banków

−usamodzielnienie się banków - stały się przedsiębiorstwami samodzielnymi,

określającymi stopę procentową, politykę kredytową.

Banki, które przejęły oddziały z sieci NBP, są samodzielnymi, samofinansującymi się jednostkami organizacyjnymi prowadzącymi działalność, polegającą przede wszystkim na gromadzeniu środków pieniężnych, udzielaniu kredytów i pożyczek pieniężnych oraz rozliczeń pieniężnych.

Mają również prawo tworzenia spółek prawa handlowego i cywilnego oraz spółdzielni, a także podejmowania działalności gospodarczej w innych formach. Każdy bank może swobodnie decydować o przedmiocie i zakresie swojego działania i stosownie do własnej woli oferować swoje usługi.

W 1989 i 1990r. ponad 100 grup inicjatywnych przystąpiło do tworzenia banków. W 1989r. przedsiębiorstwa państwowe powołały BIG S.A. reaktywowano też Bank Gospodarstwa Krajowego.

Na dużą uwagę zasługuje powołanie Ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych z 29 sierpnia 1997r., na mocy której można powoływać specjalistyczne banki hipoteczne, których podstawową czynnością jest udzielanie kredytów hipotecznych refinansowanych przede wszystkim ze środków pozyskiwanych z emisji hipotecznych listów zastawnych. Obecnie działają dwa takie banki:

Polsko - Amerykański Bank Hipoteczny S.A. w Warszawie

Z całą pewnością można stwierdzić, że pozycja i rola banków zmieniła się na przełomie wieków. Historia bankowości potwierdza, że są to kluczowe instytucje i ogniwo działania gospodarki.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
tradycje+polskiej+bankowo 9cci HRBM6DN5AZAC3AAMY6TM2U2ZYZQRE6I5HKD7C7I
tradycje polskiej bankowosci, Zarządzanie studia licencjackie, bankowość
sq?nkowo 9C E6+tradycje+polskiej+bankowo 9Cci 2H64CCRCFQKOZAYARG67TW44PJQB4FFO5CFIWZQ
Tradycyjne polskie posiłki
Tradycje polskiego nacjonalizmu
Chwile zadumy Tradycje polskie Klasa II
Tradycje polskiej?nkowości
Kostrzewski J , Ślady prastarej tradycji w polskiej kulturze ludowej
rola Banku Centralnego w systemie bankowym Polski, Bankowość i Finanse
SYTUACJA POLSKICH BANKOW SPOLDZIELCZYCH PO WEJSCIU POLSKI[1]
KO-Ksztalcenie Obywatelskie, Tradycje polskich powstań narodowych. XVIII i XX wieku, ich znaczenie d
Kolekcja0 Hitów Tradycyjne Polskie Wesele (10CD) (2013)
Tradycyjne polskie posiłki
Historia i tradycje polskich saperów cz 1
Historia i tradycje polskich saperów cz 3

więcej podobnych podstron