 | Pobierz cały dokument prawo.osobowe.prawo.rzymskie.cz.iii.prawo.doc Rozmiar 95 KB |
PRAWO OSOBOWE Z CZYNNOŚCIAMI PRAWNYMI.
93.Zdolność prawna
Możliwość zajęcia w stosunkach prawnych stanowiska podmiotu prawa lub obowiązku nazywamy zdolnością prawną. Zdolności prawnej wymagała możliwość `'bycia' 'np. właścicielem lub wierzycielem (czynna zdolność majątkowa), ale też dłużnikiem (bierna zdolność majątkowa).
94.Nasciturus
Mianem tym określano płód w okresie ciąży matki. Osobowość człowieka rozpoczyna się z chwilą jego urodzenia, ale dla pełnej zdolności prawnej prawo rzymskie wymagało spełnienia trzech status. Jednakże pewne prawa - np. do spadku - dostrzegano już dla nasciturus . Przyjmowano w związku z tym fikcję, że dziecko poczęte przyszło już na świat.
95.Początek i koniec zdolności prawnej
Osobowość człowieka rozpoczyna się z chwilą jego urodzenia, a kończy się z chwilą śmierci.
Specyfika konstrukcji zdolności prawnej (status) zakładała zmiany w tej dziedzinie jeszcze za życia.
Utrata , bądź zmiana w obrębie któregoś ze status powodowała `'umniejszenie'' osobowości (deminutio caput )
Pewne prawa - np. do spadku - dostrzegano już dla nasciturus . Przyjmowano w związku z tym fikcję, że dziecko poczęte przyszło już na świat. Miało to duże znaczenie , zwłaszcza w prawie spadkowym.
96.Zdolność prawna - zdolność do czynności prawnych
Jakkolwiek pozornie podobne, nie miały oba terminy nic ze sobą wspólnego. Zdolność prawna to możliwość zajęcia w stosunkach prawnych stanowiska podmiotu prawa lub obowiązku, a zdolność do czynności prawnych, polega na możliwości składania i przyjmowania takich oświadczeń woli, które wywołują skutek prawny. Można było posiadać jeden przymiot , a drugiego nie i vice versa.
97.Zdolność prawna - status
Zdolność prawna to możliwość zajęcia w stosunkach prawnych stanowiska podmiotu prawa lub obowiązku. Jednak pełną zdolność warunkowały aż trzy czynniki - status . Wolność (status libertatis), obywatelstwo (status civitatis), stanowisko w rodzinie (status familiae) . Tylko ten był w pełni zdolny prawnie (miał caput) , kto był: wolny, miał obywatelstwo rzymskie, a w rodzinie nie podlegał niczyjej władzy.
98.Status osoby fizycznej
99.Status libertatis
100.Kategorie osób ze względu na status
a) Ze względu na status libertatis istniał podział na osoby wolne - liberi i niewolników - servi .
Ludzi wolnych dzielono jeszcze na wolne od urodzenia - ingenui i wyzwoleńców - liberti.
b) Ze względu na status civitatis występował podział na obywateli rzymskich -civis Romanus, zwanych też Kwirytami , Latynów - Latini , oraz cudzoziemców - peregrini.
c) Ze względu na status familiae (czyli stanowisko zajmowane w rodzinie), osoby dzielono na nie pdlegające niczyjej władzy - sui iuris oraz podlegające władzy męskiego zwierzchnika - alieni iuris.
101.Infamia i turpitudo
Infamia było to umniejszenie czci obywatelskiej, przewidywane albo z mocy ustawy, albo edyktu pretorskiego.
Infamią dotknięte były niektóre zawody ( aktor, gladiator), jak i zachowania ( wstąpienie w nowy związek małżeński bez oficjalnego starego). Mogła też być rezultatem wyroku sądowego (poddanie egzekucji osobistej łączyło się z infamią) Osoby dotknięte infamią nie mogły sprawować opieki, składać zeznań przed sądem, wnosić pewnych skarg i inne.
102.Capitis deminutio
Capitis deminutio - czyli ograniczenia zdolności prawnej. Istniały trzy takie deminutio caput :
capitis deminutio maxima w przypadku utraty wolności , powodująca utratę zdolności prawnej w ogóle;
 | Pobierz cały dokument prawo.osobowe.prawo.rzymskie.cz.iii.prawo.doc rozmiar 95 KB |