WYKŁAD 11 20.12.2010 ŚREDNIOWIECZE
Średniowiecze trwało od poł. V do poł. XV w.
Nie ma jednej konkretnej daty która zaczyna czy kończy tą epokę.
Za początek średniowiecza często przyjmuję się rok 476, koniec istnienia cesarstwa zachodnio-rzymskiego, natomiast na koniec, wyprawę kolumba w 1492.
W koniec średniowiecza w Polsce przyjmuję się rok 1454 - pojawienie się przywilejów szlacheckich oraz demokracji szlachecka.
Ustrój klasowo - antagonistyczny rozwijał się do Wielkiej Rewolucji Francuskiej.
Na początku średniowiecza widać wędrówki ludu, podział Cesarstwa na Zachodnie i Wschodniorzymskie. Rozwój dwóch kultur. Z Cesarstwa zachodniorzymskiego wyróżniła się kultura grecka, zaś z wschodniorzymskiej wyodrębniła się kultura rzymska.
Upadek tradycyjnej szkoły rzymskiej VI w. n.e.
Akwizygran - synod (789 r.) - Karol Wielki zobowiązał biskupów i opatów do zakładania szkół.
Dzieci feudałów gorzej się uczyli niż dzieci z rodzin chłopskich.
Wychowania Fizyczne w tych szkołach sprawdzało się do gier i wyścigów organizowanych w trakcie różnych uroczystości.
Funkcje szkoły rzymskiej przejmują szkoły chrześcijańskie rozwijające się przy zakonach.
Orędownikiem rozwoju szkolnictwa był Karol Wielki. Szkoły miały nie tylko uczyć ale tez i wychowywać.. Uczono w nich wielu języków. Do szkół Karola Wielkiego uczęszczali głównie dzieci chłopskie.
Po śmierci Karola Wielkiego następuje upadek szkolnictwa. Odrodziło się ono dopiero w XII w.
W międzyczasie istniały szkoły katedralne, parafialne i kolegiackie.
W szkołach kolegiackich uczono psalmów, śpiewów, a nauczycielem była osoba duchowna.
Szkoły klasztorne rozwijały się do XII w. Były one przeznaczone dla mężczyzn i kobiet. Do nauki dopuszczano tez osoby świeckie.
Szkoły kolegialne miały podobny program do szkół klasztornych. Zakładano je w kręgach biskupich.
W szkołach panowały kary cielesne.
W XII i XIII w. były szkoły miejskie.
W szkołach internatowych odbywały się zajęcia pozalekcyjne. Stosowano na nich gry i zabawy, rozładowując w ten sposób nadmiar energii wychowanków.
Na początku średniowiecza panowała niechęć do wysiłku fizycznego. Sytuacja taka miała miejsce, np.; przez liczne choroby.
Potrzeba ruchu była jednak potrzebna na każdym kroku.
Pod koniec XI wieku nastąpił przyspieszony postęp rolnictwa i zmiana stosunku do ciała.
Kościół sprzeciwiał się ćwiczeniom fizycznym. Działo się tak pod wpływem niskiej świadomości społecznej. W sposobie życia naśladowano zakonników. Wtedy też próbowano wrócić do starożytnych przesądów np.: co do leczenia. wiara w relikwie i cudowne uzdrowienia.
W XII w. rozwój rzemiosła i rolnictwa. Afirmowanie ciała ludzkiego, zainteresowanie światem, troska o ciało.
Kontakty ze światem muzułmańskim. Rozwój medycyny i higieny. Budowa łaźni w miastach. Literatura klasztorna popierała higienę.
1154r. rękopis alzacki, podręcznik dietetyki napisany przez mniszkę Schwarzenthann.
Uprawa i rozpowszechnienie lnu, spowodowało, że lud zaczął nosić bieliznę.
W XIV i XV w. powrócono do mistycyzmu. Przyczyniło się do tego wojna stuletnia, epidemia czarnej śmierci (1348), kryzys w rolnictwie.
Dżuma (czarna śmierć) rozpowszechniła się przez Tatarów.
W 1346 r. oblegający ten port Tatarzy za pomocą katapult wrzucali za mury miasta na płw. Krymskim zwłoki zmarłych na tę chorobę (jest to jeden z pierwszych odnotowanych przypadków użycia broni biologicznej).
Na dżumę w Europie zmarło ok. 20 mln osób.
W sztuce pojawiają się motywy śmierci. Upływ czasu to utrata młodości, która niesie starość z chorobami i brzydotą.
W misteriach (masowe przedstawienia teatralne) wyrażano afirmację życia oraz radość z pięknego i zwinnego ciała.
W średniowieczu społeczeństwo było podzielone na klasy.
Ludzie walczący, modlący się i pracujący. W obrębie tych klas społecznych istniały antagonizmy.
Życie osoby duchownej nie wiele różniło się od życia osoby świeckiej.
Pleban jeździł konno, polował, uprawiał ziemię, brał udział w wyprawach krzyżowych.
Zakonnicy żyjący w klasztorach nie tylko się modlili ale również pracowali (reguła św. Bazylego)
Pismo Święte głosiło, że wszelkie zło jest konsekwencją braku zajęcia i pracy fizycznej.
Mnisi byli wzorem średniowiecznego człowieka - budowali klasztory, kościoły, przepisywali księgi, uprawiali role, pracowali.
Obok duchowieństwa rozwinęło się też rycerstwo oraz mieszczaństwo.