Żołądek i dwunastnica

Budowa żołądka

Części:

1. wpust

2. dno - bańka powietrza pod lewą kopuła przepony

3. trzon

4. część odźwiernikowa

5. odźwiernik

Obraz błony śluzowej:

• podłużne fałdy na przedniej i tylnej ścianie

• pola żołądkowe - drobne wyniosłości błony śluzowej

Budowa dwunastnicy

Części:

1. opuszka

2. górne zgięcie

3. część zstępująca

4. dolne zgięcie

5. część wstępująca

6. zgięcie dwunastniczo-jelitowe

Obraz błony śluzowej:

• fałdy okrężne Kerkringa o pierzastym wyglądzie

Metody badania

1. RTG kontrastem

1. metoda jednokontrastowa

2. metoda dwukontrastowa - metoda z wyboru

2. KT - ocena stopnia zaawansowania procesu nowotworowego

3. farmakoradiografia - umożliwia różnicowanie zmian organicznych i czynnościowych; stosuje się:

1. 
   
   Metoklopramid

2. Morfina

3. Buskopan

4. duodenografia hipotoniczna - farmakologicznie wywołuję się hipotonię dwunastnicy, następnie wprowadza się do niej środek cieniujący przy pomocy cewnika - ocena trzustki

W przypadku podejrzenia perforacji żołądka lub dwunastnicy - nie wolno stosować kontrastu barytowego, wskazane są wodne środki cieniujące, np. Gastrografina.

USG - nie odgrywa istotnego znaczenia.

Wrzód żołądka

Lokalizacja:

1. trzon po stronie krzywizny mniejszej

2. część odźwiernikowa

Podział:

1. ostry

2. przewlekły

Przyczyny wrzodu ostrego:

1. ciężka operacja

2. uszkodzenie mózgu

3. wstrząs

4. alkohol

5. oparzenia (wrzód Curlinga)

6. polekowy

Obraz radiologiczny:

• ostro ograniczony ubytek sięgający głęboko w głąb ściany

• świeży wrzód → zgrubienie i obrzęk błony śluzowej

• wrzód przewlekły → wyniosły, twardy brzeg

• nisza wrzodowa - naddatek cienia; w rzucie czołowym - pierścieniowate przejaśnienie otaczające niszę (obrzęk błony śluzowej)

• linia Hamptona - wąski pas przejaśnienia u podstawy niszy wywołany nawisem błony śluzowej

• w okresie gojenia się - zbieżny układ fałdów błony śluzowej w kierunku owrzodzenia

Objawy pośrednie:

• zaburzenia motoryki

• kurcz odźwiernika

• nadmierne wydzielanie

• objaw wskazującego palca - wpuklenie brzegu żołądka po stronie przeciwnej do owrzodzenia

Diagnostyka:

1. RTG metodą podwójnego kontrastu (np. Duogas)

Powikłania:

1. perforacja

2. krwawienie

3. zwężenie odźwiernika

Wrzód dwunastnicy

• 4 razy częściej niż wrzód żołądka

• gł. w opuszce

• wrzody żołądka częściej krwawią, wrzody dwunastnicy częściej perforują

Obraz radiologiczny:

• naddatek cienia

• bliznowate zwężenie

• znaczne zniekształcenie i upośledzenie drożności - zanik opuszki

Powikłania:

1. perforacja

2. krwawienie

3. zwężenie odźwiernika

Rak żołądka

• stanowi 98% wszystkich nowotworów żołądka, gł. gruczolakorak

• wczesny rak żołądka - nie przekracza błony podśluzowej; radiologicznie jest to zmiana o średnicy <2 cm

Postacie:

1. polipowata - ubytki wypełnienia

2. naciekająca - zwężenie światła, usztywnienie ściany

3. wrzodziejąca - naddatek cienia

Rak wpustu - dobrze widoczny na tle bańki powietrznej, odległość bańki powietrza od przepony >1 cm. Pierwszym objawem są zaburzenia połykania.

Diagnostyka:

1. RTG

2. KT

3. USG

Łagodne guzy żołądka

1. polipy - guzy uszypułowane

2. mięśniaki

3. włókniaki

Wady żołądka

1. odwrócenie trzewi

2. żołądek kaskadowy - dno żołądka zwisa ku dołowi; w badaniu w pozycji leżącej większość kontrastu gromadzi się w dole utworzonym przez dno żołądka

3. wrodzona przepuklina - spowodowana przez wrodzone skrócenie przełyku

4. zdwojenia

5. zgrubienie odźwiernika - nadanie USG z wyboru

6. błony poprzeczne

7. uchyłek Ackerlunda - wrodzony uchyłek w okolicy wpustu żołądka

Wady dwunastnicy

1. atrezja - objaw podwójnej bańki - dwa poziomy płynu - jeden w żołądku, drugi nad zwężeniem

2. błona poprzeczna

3. uciska przez pasma Ladda - pasma łącznotkankowe, które wskutek zaburzeń zwrotu jelit krzyżują dwunastnicę i powodują ucisk z zewnątrz

4. trzustka pierścieniowata - głowa trzustki obejmuje i zwęża dwunastnicę

5. uchyłki dwunastnicy

6. zdwojenie prawdziwe

7. trzustka ektopowa w ścianie dwunastnicy - ubytek cienia

Bezoary

1. fitobezoary - z resztek roślin

2. trichobezoary - z włosów

Zmiany pooperacyjne

1. zespół poposiłkowy - posiłek → hipoglikemia

2. zespół małego żołądka - posiłek → ból, wymioty

3. zespół pętli doprowadzającej - przy zespoleniu bok do boku - niedrożność tej pętli → ból, wymioty

1/4

powodują rozluźnienie mięśni gładkich ściany żołądka

---