Dr Jacek Barcik

Zbiorcze zagadnienia egzaminacyjne do egzaminu z Instytucji Europejskich -

Prawo Niestacjonarne

UWAGA: zagadnienia mają charakter zbiorczy, obejmując swoim zakresem pewną materię egzaminacyjną; nie mogą być zatem utożsamiane z konkretnymi pytaniami egzaminacyjnymi

1. Organizacje międzynarodowe

- Definicja organizacji międzynarodowej

- Typologie organizacji międzynarodowych

- Cechy organizacji ponadnarodowych

- Podmiotowość organizacji międzynarodowych

- Funkcje organizacji międzynarodowych

- Struktura organizacji międzynarodowych

- Funkcjonariusze międzynarodowi

- Tryby podejmowania uchwał w organizacjach międzynarodowych

- Członkostwo w międzynarodowych organizacjach rządowych

2. Rada Europy i Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (EKPC)

- Rada Europy - geneza, podstawa prawna działania, cele działania, członkostwo, główne organy (ich skład i kompetencje)

- EKPC - ogólna charakterystyka praw człowieka, katalog praw i wolności z EKPC i Protokółów Dodatkowych do EKPC, organizacja Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), wybór sędziów do ETPC, warunki skargi do ETPC, ogólny przebieg postępowania przed ETPC.

3. Zarys historii traktatowej integracji europejskiej w ramach UE

- Koncepcje integracji europejskiej

- Traktat Paryski - data przyjęcie, główne założenia

- Traktaty Rzymskie - data przyjęcie, główne założenia

- Jednolity Akt Europejski - data przyjęcie, główne założenia

- Traktat z Maastricht - data przyjęcie, główne założenia

- Traktat z Amsterdamu - data przyjęcie, główne założenia

- Traktat z Nicei - data przyjęcie, główne założenia

- Traktat z Lizbony - data przyjęcie, główne założenia

4. UE jako organizacja międzynarodowa

- Konstrukcja prawna UE przed Traktatem Lizbońskim i obecnie

- Podstawy prawne działania UE

- Zagadnienie podmiotowości prawnej UE

- Wartości UE - katalog wartości UE i sankcje na wypadek ich naruszenia

- Cele UE

- Zakres obowiązywania TUE i TFUE - zakres czasowy, terytorialny, podmiotowy)

- Członkostwo w UE - przystąpienie do UE, stowarzyszenie z UE, możliwość wykluczenia z UE, wystąpienie z UE

- Zmiana traktatów tworzących UE - rewizja i modyfikacja traktatów (zwykła i specjalne procedury zmiany traktatów, procedura kładki)

- Siedziby instytucji unijnych

- System językowy UE

5. Struktura instytucjonalna UE

- Pojęcie instytucji i systemu instytucjonalnego - instytucje europejskie w szerokim i wąskim znaczeniu

- zasady współpracy miedzyinstytucjonalnej - zasada równowagi instytucjonalnej, autonomii, przyznania kompetencji, lojalności miedzyinstytucjonalnej, rama instytucjonalnych, przejrzystości

- Katalog instytucji UE

- Parlament Europejski - geneza, podstawy prawne działania, charakter organu, skład, charakter mandatu posła do PE, status posła do PE, organizacja wewnętrzne PE, kompetencje PE, tryb działania

- Rada Europejska - geneza, podstawy prawne działania, charakter organu, skład, kompetencje, tryb działania, Przewodniczący Rady Europejskiej

- Rada - geneza, podstawy prawne działania, charakter organu, skład, kompetencje, tryb działania, sposoby podejmowania decyzji, przewodnictwo w Radzie, organy pomocnicze Rady

- Komisja Europejska - geneza, podstawy prawne działania, charakter organu, skład, status Przewodniczącego Komisji, status członków Komisji, procedura powoływania Komisji, zakończenie pełnienia funkcji przez Komisję i poszczególnych jej członków, kompetencje KE, tryb działania, sposoby podejmowania decyzji,

- Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - geneza, podstawy prawne działania, charakter organu, struktura organów sądowych w UE, skład, status sędziego i rzecznika generalnego, kompetencje, tryb działania,

- Europejski Bank Centralny - - geneza, podstawy prawne działania, charakter organu, Rada Prezesów EBC, Zarząd EBC, Rada Ogólna EBC, kompetencje,

- Trybunał Obrachunkowy - geneza, podstawy prawne działania, charakter organu, skład, status członka, kompetencje, tryb działania i zasady oraz etapy kontroli sprawowanej przez TO,

- Organy doradcze UE - Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet Regionów

- Agencje UE -ogólna charakterystyka agencji (ich cele i status prawny).

6. Prawodawstwo UE

- Podział kompetencji między UE a jej państwa członkowskie - kategorie i dziedziny kompetencji UE

- Klasyfikacja źródeł prawa UE - prawo pierwotne i prawo wtórne (pochodne)

- Katalog aktów wtórnego prawa UE i ich cechy - rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie

- Hierarchia aktów wtórnego prawa UE - akty prawodawcze, akty delegowane, akty wykonawcze

- Standardowa struktura aktu prawa europejskiego

- Wymogi formalne aktów prawa europejskiego

- Stanowienie prawa UE - Bezpośrednia i pośrednia inicjatywa prawodawcza, planowanie działalności legislacyjnej, wybór rodzaju aktu i procedury jego przyjęcia, procedury stanowienia prawa wtórnego

- Zasady stanowienia prawa UE - zasada pomocniczości (rola parlamentów narodowych), zasada proporcjonalności, zasada niedyskryminacji

- Zasady stosowania prawa UE - zasada bezpośredniego stosowania, zasada bezpośredniego skutku, zasada solidarności, zasada autonomii, zasada efektywności, zasada pierwszeństwa stosowania, wykładnia prawa unijnego

- Umowy międzynarodowe UE

- Prawo UE a prawo polskie - regulacje konstytucji RP, istota orzeczenia wstępnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

---