Infrastruktura techniczna, gospodarka przestrzenna


PLANOWANIE INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

  1. Przedstaw pojęcie, cechy i podział infrastruktury technicznej.

Infrastruktura (łac. infa - pod + struktura) - pojęcie młode (od połowy XX w.), stanowi szkielet gospodarowania człowieka, wywodzi się z terminologii wojskowej. Jest to zbiór różnego rodzaju urządzeń i obiektów o charakterze publicznym, niezbędne do poprawnego funkcjonowania gospodarki narodowej oraz społeczeństwa na określonym terytorium.

Podział infrastruktury technicznej:

- urządzenia związane z komunikacją (transport i łączność) m.in. drogi kołowe, porty, komunikacja zbiorowa - infrastruktura transportowa;

- urządzenia związane z energią (sieci elektroenergetyczne, gazowe, cieplne) - infrastruktura energetyczna;

- urządzenia wodno-kanalizacyjne (wodociągi itp.) - infrastruktura wodno-kanalizacyjna;

- infrastruktura związana z gospodarką odpadami

- infrastruktura łączności (telekomunikacja).

Podział efektów inf. techn.:

1. - korzystne - poprawiające warunki życia

- niekorzystne - wzrastające zanieczyszczenia środowiska i hałas

2. podział ze względu na możliwości pomiaru:

-wymierne (ilość dostarczanej wody)

-trudno-wymierne (np. lepsze drogi - mniejsze zużycie taboru samochodowego/koszty napraw)

- niewymierne

3. podział z punktu widzenia momentu powstawania efektów inwestowania:

-powstające w trakcie inwestowania (efekt popytowy, dochodowy, dystrybucyjny)

-wynikające z istnienia odpowiedniego wyposażenia terenu w infrastrukturę (efekty bezpośrednie (produkcyjne i konsumpcyjne) i pośrednie (korzyści = efekty zewnętrzne)

4. ze względu na zasięg przestrzenny:

- krajowa np. autostrada, kolej

-regionalna np. drogi wojewódzkie, systemy gazowo-wodociągowe

-lokalna np. wodociągi, drogi gminne

4. ze względu na charakter infrastruktury:

-punktowa np. przystanek, zajezdnia

-liniowa

-powierzchniowa np. lotnisko, port, składowisko odpadów, parking

5. z punktu widzenia dostępu i sposobu świadczenia usług:

-ogólnodostępna i nieodpłatna bezpośrednio np. parking, chodnik, ulica

-o ograniczonym dostępie i odpłatna np. autostrada, kanalizacja, gazociągi.

Cechy infrastruktury technicznej:

- usługowy charakter działalności;

- występowanie u odbiorców tzw. korzyści zewnętrznych;

- wysoka kapitałochłonność (koszty budowy) i niepodzielność techniczna obiektów (bryłowatość);

- długowieczność i trwałość obiektów oraz ich ścisły związek z terenem - immobilność przestrzenna;

- ograniczona możliwość stosowania mechanizmów rynkowych i konieczność publicznego zarządzania działalnością;

- występowanie zjawisk o charakterze substytucyjności (transport) i komplementarności (inf. wodno-kanalizacyjna);

- zastępowanie ilości jakością;

- korzyści skali;

- duże ryzyko inwestycyjne.

  1. Udowodnij rolę infrastruktury technicznej w kształtowaniu przestrzeni.

?? Spełnia takie funkcje jak:
- lokacyjna - umożliwia powstanie i rozwój osadnictwa;

- lokalizacyjna - czynnik lokalizacji systemu produkcji;

- przestrzenna - kształtuje układy przestrzenne;

- aktywizacyjna (akceleracyjna) - aktywizuje rozwój lokalny i regionalny;

- transportowa (transferowa) - umożliwia pokonywanie odległości;

- usługowa - zaspokaja popyt na usługi;

- integracyjna - kształtuje więzi społeczne, gospodarcze i przestrzenne (powiązania przestrzenne - tzw. zasada kohezji (Kohezja (spójność) społeczno-ekonomiczna - termin oznaczający harmonię i dążenie do zrównoważonego rozwoju danej wspólnoty społeczno-ekonomicznej przez likwidację dysproporcji rozwojowych. Aby osiągnąć ten stan, elementom wymagającym pomocy jest udzielane wsparcie ze strony pozostałych elementów.))

  1. Podaj zasady i etapy planowania oraz realizacji inwestycji infrastrukturalnych.

?? Zasady planowania infrastruktury technicznej zależą od:
1. Szczebli zarządzania i kosztów utrzymania infrastruktury technicznej. (omówione w punkcie 7)

2. Standardów infrastruktury obsługi mieszkańców. (omówione w punkcie 5)

3. Uwarunkowań lokalizacji infrastruktury technicznej - prawne i administracyjne. (omówione w punkcie 6)

?? Metodyka planowania inf. techn.:

    1. Nie ma jednej sprawdzonej metody planowania infrastruktury technicznej;

    2. Wiąże się to z istniejącym zróżnicowaniem warunków i sposobów zagospodarowania;

    3. Metoda taka powinna uwzględniać:

          1. Dostosowanie ilościowe i jakościowe świadczonych usług przy zastosowaniu infrastruktury technicznej, celem ich jak najpełniejszego zaspokojenia;

          2. Zapewniać powiązanie działalności poszczególnych jednostek przestrzennych, umożliwiać w miarę harmonijny rozwój jej dostępności dla wszystkich użytkowników przestrzeni;

          3. Optymalizację będących w dyspozycji sił i środków;

    4. W planowaniu przestrzennym podstawą jest stosowanie metody bilansowania - zdolności istniejących i budowanych urządzeń, a zapotrzebowanie na usługi, które dostarcza infrastruktura;

    5. W praktyce stosuję się dwie metody planowania: perspektywiczna i goniąca

Etapy:

*Planowania:

1. Identyfikacja i ocena istniejącego zagospodarowania.

2. Określenie istniejących i perspektywicznych potrzeb zainwestowania infrastruktury (analiza kierunków rozwoju danego obszaru) - kwestia społeczna.

3. Wyznaczenie barier i możliwości rozwoju infrastruktury technicznej (technicznych, ekonomicznych, społecznych).

4. Wyznaczenie celów polityki inwestycyjnej - tworzenie wieloletnich planów infrastrukturalnych (z podziałem i wyszczególnieniem poszczególnych zadać ich szacunkowego kosztu oraz wskazania potencjalnych źródeł finansowania).

*Realizacji:

1. Określenie zadania inwestycyjnego, które podlega realizacji.

2. Określenie szczegółowej lokalizacji, ewentualnie przebiegu danej inwestycji.

3. Analiza kosztowa inwestycji (określenie środków jej finansowania).

4. Wybór wykonawcy.

5. Budowa i nadzór nad inwestycją.

6. Odbiór inwestycji.

  1. Wskaż rolę infrastruktury technicznej w rozwoju społeczno-gospodarczym.

Rola infrastruktury technicznej w rozwoju społeczno- gospodarczym:

- występuje jako jeden z podstawowych czynników przy określaniu rozwoju gospodarczego;

- wpływa na konkurencyjność jednostki terytorialnej;

- jej stan wpływa na lokalizację działalności produkcyjnej;

- występuje jako efekt zewnętrzny;

- powoduje sprzężenie zwrotne z rozwojem gospodarki;

- klimat na infrastrukturę (nie tylko państwo i samorządy ale również sfera biznesu).

  1. Odnieś standardy obsługi infrastrukturalnej do jej stanu w Polsce.

Standardy w miastach:

Rodzaj

Dostępność usługi

Jakość obsługi

Pewność obsługi

Zaopatrzenie w wodę z wodociągu publicznego

95-97 %

- ciśnienie na zaworze > 2m słupa

- skład zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia

Przerwy najwyżej 2,3 razy w roku, nie dłużej niż 2h

Usuwanie ścieków:

1. kanalizacja

2. wywóz ze zbiorników bezodpływowych

1.90%

- bez zapachów

- bez rozlewek podczas deszczów

Stały odpływ

2.dla wszystkich bez kanalizacji

Regularny wywóz

Dopuszczalne opóźnienie do 3dni

Zaopatrzenie w gaz ziemny

Dla większości

- dochowanie handlowo deklarowanej kaloryczności gazu

- ciśnienie ponad 160 mm słupa wody

Bez przez w dostawie

Zdalne zaopatrzenie w ciepło w okresie grzewczym

W centralnych osiedlach i zabudowie wielorodzinnej

Uzyskanie temperatury w pokoju 20st, w łazienkach 23st

Góra dwie przerwy w sezonie, nie dłużej niż 3h

Zaopatrzenie w energię elektryczną

100%

-Napięcie 230-240V

-częstotliwość 50 Hz

Góra dwie przerwy nie dłużej niż ½ godziny przy mrozach czy upałach a tak to godzina.

Telefony stacjonarne

50-70 linii na 100 mieszkańców

…

…

Stan:

- w Polsce jest wysoki stan zaopatrzenia mieszkańców w energię elektryczna i wodę (z wodociągu), jednak pozostałe odbiegają od norm zachodniej europy;

- innym problemem jest stan technicznych tych urządzeń, które często nie są remontowane przez lata,

- pękanie rurociągów;

- zrywanie się linii energetycznych i telefonicznych;

- …..

  1. Przedstaw miejsce infrastruktury technicznej w opracowaniach z zakresu planowania i polityki przestrzennej.

Projektowanie infrastruktury technicznej wiąże się z liczną istniejącą dokumentacją planistyczną. Są to:

- studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego

- strategia rozwoju

- plany przestrzennego zagospodarowania (gminy, woj., kraju)

- budżety (gminy, woj., kraju)

- wieloletnie plany inwestycyjne

Inne dokumenty:

-Wodociągi i kanalizacja - ustawa o zbiorowym zaopatrywaniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, prawo wodne

-energetyka - prawo energetyczne

- drogi kołowe - ustawa o drogach publicznych, ustawa o finansowaniu dróg publicznych

- drogi kolejowe - ustawa o transporcie kolejowym

- komunikacja i transport - prawo przewozowe

- gospodarka odpadami - ustawa o odpadach, ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach

- infrastruktura transportu wodnego - ustawa o żegludze śródlądowej, ustawa o żegludze morskiej i portach morskich

- infrastruktura transportu lotniczego - prawo lotnicze.

  1. Scharakteryzuj koszty i źródła finansowania inwestycji infrastrukturalnych w Polsce.

Koszty: