Projektowanie pracy terapeutycznej - matematyka

Postępowanie psychokorekcyjne

Usprawnianie i korektura w sferze percepcji słuchowej

cele	rodzaje ćwiczeń
Kształtowanie pamięciowych mechanizmów mowy (pamięć słuchowa).	nauka rymowanek, nauka nazw dni tygodnia, miesięcy itp., powtarzanie grup słów, pseudosłów, zdań, ciągów liczbowych, powtarzanie ciągów słownych o różnej liczbie, znaczeniu i powiązaniu wyrazów między sobą z zachowaniem właściwej kolejności i poprawności brzmieniowej identyfikowanie i reprodukowanie szeregu dźwięków, synteza z rozbijaniem sygnału słuchowego.

Wspieranie rozwoju metajęzykowego na poziomie semantycznym (kojarzenie desygnatu z nazwą).

precyzowanie znaczenia pojedynczych słów i włączanie ich do czynnego słownika dziecka, rozwiązywanie i układanie zagadek, krzyżówek, rebusów.

Usprawnianie i korektura w sferze percepcji wzrokowej

cele	rodzaje ćwiczeń
Rozwijanie zdolności do integralno-analitycznego spostrzegania kształtów (stałość spostrzegania).	porządkowanie przedmiotów ze względu na ich wielkość, sortowanie elementów z uwzględnieniem kształtu, barwy, wielkości itp., identyfikowanie wskazanych elementów, wskazywanie przedmiotów należących do tej samej kategorii, uzupełnianie kształtów o brakujące elementy, wskazywanie podobieństw i różnic.
Doskonalenie poprawne-go spostrzegania przedmiotu poprzez ujmowanie go w relacji do tła (spostrzeganie figury i tła).	wyszukiwanie konkretnego kształtu spośród innych, wyodrębnianie kształtu wśród przecinających się linii lub nakładających się figur, wskazywanie konkretnych figur, ukrytych w rysunku, ćwiczenia Irvinga Werksmana.
Kształtowanie zdolności do spostrzegania i nazywania relacji przestrzennych, zachodzących pomiędzy przedmiotem a obserwatorem (położenie przedmiotów w przestrzeni).	ćwiczenia orientacyjne w schemacie własnego ciała, naśladowanie ułożenia ciała wg wzoru (model lub rysunek) nazywanie umiejscowienia przedmiotu oraz zmian w jego położeniu w odniesieniu do osi ciała obserwatora, różnicowanie prawej i lewej strony, odbicia lustrzane - wyznaczanie osi symetrii oraz rysowanie, układanie z zachowaniem zasad symetrii, określanie zmian w położeniu szczegółu.
Kształtowanie zdolności spostrzegania i nazywania relacji przestrzennych pomiędzy obiektami (rozumienie stosunków przestrzennych).	składanie figur, pociętych obrazków, puzzli, składanki papierowe, origami, dyktanda graficzne, orientacja w schemacie ciała innych osób, określanie i nazywanie wzajemnych relacji między przedmiotami w przestrzeni i na kartce papieru.
Doskonalenie umiejętności sterowania i kontrolowania wzrokiem precyzyjnych ruchów (koordynacja wzrokowo-ruchowa).	kolorowanie, kropkowanie, kreskowanie, łączenie punktów, cięcie po linii prostej, krzywej, łuku, manipulowanie, konstruowanie, zabawy lokomocyjne.

Usprawnianie i korektura w sferze kinestetyczno-ruchowej

cele	rodzaje ćwiczeń
Usprawnianie czynności manualnych (motoryka mała).	ćwiczenia rytmu, czyli cykliczności napięć i rozluźnień mięśni zaangażowanych w czynności ruchowe, ćwiczenia płynności, czyli stopniowego przechodzenia między napięciami, uwzględniającymi napięcia i rozluźnienia, ćwiczenia precyzji ruchów, ćwiczenia koordynacji obu rąk oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej. Formy ćwiczeń: rozmaite czynności wykonywane palcami dłoni, np. rozcinanie, rozdzieranie, przewlekanie, nawlekanie, zwijanie, przekłuwanie, łączenie, przesuwanie, toczenie, rzucanie, obracanie, ugniatanie.
Usprawnianie funkcji grafomotorycznych.	tworzenie trwałych skojarzeń między doznaniami kinestetycznymi a graficznymi śladami własnego ruchu, stopniowe, świadome kontrolowanie własnych ruchów, ćwiczenia płynnych, rytmicznych, postępujących i ciągłych ruchów pisarskich. Fazy i formy ćwiczeń: kreślenie swobodnych ruchów w powietrzu, kredą na tablicy, pędzlem i farbą, węglem rysunkowym, palcem lub patykiem w tworzywie sypkim, wykonywanie czynności grafomotorycznych w obrębie wyznaczonych konturów, linii ograniczających pewną powierzchnię, po wyznaczonym śladzie ( np. system ćwiczeń Hany Tymihovej), odręczne kreślenie figur i elementów literopodobnych, mających różne kształty, proporcje i położenie przestrzenne, modelowanie płynności, rytmiczności, dokładności i plastyczności ruchów przez kreślenie bez odrywania ręki zróżnicowanych, wieloelementowych znaków graficznych.

Postępowanie psychodydaktyczne

cele

rodzaje ćwiczeń

Wspomaganie naturalnego rozwoju rozumowania .operacyjnego 2. Kształtowanie pojęć i umiejętności matematycznych

1. Gry, zabawy i zadania wymuszające posługiwanie się myśleniem operacyjnym w następujących zakresach: Całość - część; wyodrębnianie części z całości, tworzenie całości z części. Tworzenie konstrukcji przestrzennych płaskich, Klasyfikacja; różnicowanie i porządkowanie przedmiotów najpierw tak, aby tworzyły łańcuchy, potem kolekcje, na koniec grupowanie przedmiotów wg przyjętych kryteriów i łączenie podzbiorów tak, aby zawierały się w określonym zbiorze. Próby przeprowadzenia klasyfikacji bardziej złożonych. Porządkowanie elementów w zbiorze i tworzenie konsekwentnych serii wg coraz trudniejszych kryteriów. Analizowanie relacji pomiędzy tak uporządkowanymi elementami. 2. Wnioskowanie o odwracalności obserwowanych zmian: a. W układzie elementów w porównywanych zbiorach; badanie liczebności zbiorów przed i po zmianie (ustalanie równoliczności), b. W ilości tworzywa; przekształcanie i badanie efektu przeformowania, a potem przywracanie pierwotnego kształtu, c. W długości przekształcanych przedmiotów; analiza długości, zmiana kształtu, powrót do stanu wyjściowego i ponowne badanie długości, d. W objętości płynów; przelewanie tej samej ilości płynów do różnych naczyń i wnioskowanie zmianach lub stałości objętości. 3.Przewidywanie zdarzeń. Analiza rozmaitych sytuacji i badanie zmian. Ustalanie miejsca wydarzeń w czasie. Próby pomiaru czasu. Klasyfikacja zbiorów ze względu na ich liczebność. Porównywanie liczebności zbiorów poprzez przeliczanie i przyporządkowanie. Porównywanie liczebności dwóch zbiorów z trzecim. Badanie i porządkowanie zbiorów o różnej liczbie elementów. Liczenie przedmiotów z zachowaniem reguł stosowanych przy liczeniu. Rozwiązywanie i układanie zadań tekstowych. Przybliżanie strategii intelektualnych stosowanych przy rozwiązywaniu zadań. Przekształcanie sytuacji życiowych w zadania do rozwiązania. Symulowanie zależności zawartych w zadaniu na konkretach, konkretach zastępczych, przedstawianie ich na rysunku, obliczania wyniku. Elementy poglądowej geometrii. Rozróżnianie, badanie własności podstawowych figur geometrycznych. Rekonstrukcja umiejętności związanych z arytmetyką liczb naturalnych w zakresie 100. Monograficzne opracowanie liczb pierwszej i drugiej dziesiątki oraz rozszerzanie zakresu liczbowego do 100. Dodawanie i odejmowanie, mnożenie i dzielenie jako działania wzajemnie odwrotne (program I i II klasy). Ćwiczenia rachunkowe z zastosowaniem osi liczbowych, grafów, tabelek, równań. Własności działań: przemienność mnożenia, dodawania, rozdzielność mnożenia względem dodawania, kolejność działań.

Postępowanie psychoterapeutyczne

cele	rodzaje działań
Kształtowanie postawy świadomego udziału dziecka w przezwyciężaniu trudności w uczeniu się	Wdrażanie do adekwatnej oceny swoich możliwości w różnych dziedzinach. Rozmowy z dzieckiem na temat jego trudności oraz sposobów ich przezwyciężania. Wskazywanie mocnych stron jako płaszczyzny osiągania sukcesu. Wskazywanie związku postępów w czytaniu i pisaniu z regularnym treningiem. Trening prawidłowych postaw wobec porażki w sytuacjach izolowanych np. podczas gier dydaktycznych. Wyciszanie zachowań niepożądanych. Obserwowanie i komentowanie postępów dziecka, co pozwala mu orientować się w oczekiwaniach i stopniu ich realizacji.
Wdrażanie do aktywności w procesie terapii	Stosowanie systemu wzmocnień pozytywnych. Stosowanie gier i zabaw dydaktycznych w celu zwiększenia motywacji do pracy.
Kształtowanie umiejętności samokontroli oraz organizacji własnej pracy	Pomaganie dziecku w w nadawaniu struktury jego działaniu i doświadczeniu poprzez: odwoływania się do nich, nauka tworzenia planów i harmonogramów, pomoc w nadawaniu struktury wypowiedzi ustnej i pisemnej oraz wyuczonemu materiałowi, wskazanie sposobów pamiętania o zobowiązaniach (np. pracy domowej), przypominanie o porządku w miejscu pracy (pełnienie funkcji zewnętrznej pamięci dziecka). Wspomaganie dziecka w momentach dezorientacji. wdrażanie do samokontroli podczas prac pisemnych - zwłaszcza sprawdzianów, stosowanie w działaniach edukacyjnych list, tabelek, spisów i wdrażanie do
Wzmacnianie zachowań pożądanych	zauważanie i nagradzanie nawet najkrótszych momentów, kiedy dziecko zachowuje się w sposób pożądany, obserwowanie postępów dziecka; częste ich komentowanie, co pozwala zorientować się w oczekiwaniach i stopniu ich realizacji, wprowadzenie sytemu punktów i nagród za zachowanie, zgodnych z preferencjami dziecka, kontrolowanie poziomu pobudzenia i umiejętne uwalnianie z napięć, powierzanie ról, opracowanie kontraktu i odwoływanie się do niego.
Zaspokajanie potrzeby ruchu	stosowanie zmiennych form aktywności, stosowanie w toku zajęć edukacyjnych form pracy z wykorzystaniem aktywności ruchowej, regularne stosowanie przerw śródlekcyjnych, powierzanie zadań, pozwalających zaspokoić potrzebę ruchu, organizowanie zabaw i gier ruchowych, zachęcanie do udziału w sportowych zajęciach pozalekcyjnych.
Ochrona dziecka przed rozproszeniem uwagi, zakłócającym uczenie się.	Redukcja niepotrzebnych bodźców: ograniczanie liczby przyborów na ławce dziecka do niezbędnych, unikanie przestrojenia sali oraz nadmiernej ilości środków dydaktycznych, wyznaczenie właściwego miejsca w klasie, blisko nauczyciela, w izolacji od wielobodźcowego środowiska. Stosowanie bodźców znaczących dla uczenia się: Formułowanie krótkich precyzyjnych poleceń, wskazówek. Upewnianie się, czy komunikat dotarł do adresata, Zwracanie się wprost do dziecka. Utrzymywanie kontaktu wzrokowego, stosowanie informacji zwrotnych, unikanie zadań powtarzających się, używanie barwnego, żywego języka, utrzymującego uwagę dziecka, podział zadań złożonych na kilka krótkich czynności, dostosowanie długości i złożoności zadań do możliwości percepcyjnych dziecka.

Dorota Kubiak Projektowanie pracy terapeutycznej - matematyka

5

---