Wstęp
Emilia Różycka
Starszy wizytator w Departamencie Zwiększania Szans Edukacyjnych MEN.
PODSTAWY PRAWNE
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.)
Ustawa z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. Nr 181, poz. 1292)
Rozporządzenie MEN z dnia 10 stycznia 2008 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 7, poz.38)
Rozporządzenie MEN z dnia 13 czerwca 2008 r. zmieniające rozporządzanie w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania (Dz. U. Nr 104, poz. 667)
Ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty ( Dz. U. Nr 145, poz. 917)
Pierwsze lata życia dziecka, to najważniejszy czas jego rozwoju. Właśnie w tym wieku, najlepsze rezultaty daje inwestowanie w edukację małych dzieci, stymulowanie ich rozwoju, kształtowanie umiejętności intelektualnych i społecznych. Jest to także najlepszy okres dla zapobiegania ewentualnym trudnościom w nauce - niwelowania dysharmonii rozwojowych oraz wyrównywania zaniedbań środowiskowych. Umiejętności, które małe dzieci wyniosą z przedszkola, zaprocentują w szkole - dzieci będą się lepiej uczyć, wyniki nauczania będą lepsze.
Bardzo ważne jest budowanie wśród rodziców, nauczycieli oraz samorządów lokalnych i organizacji obywatelskich przekonania o znaczeniu upowszechnienia edukacji przedszkolnej. Znacznie łatwiej uzyskać wówczas wsparcie finansowe, prawne i programowe dla tworzonych nowych form wychowania przedszkolnego, przedszkoli oraz oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych.
Aktualnie, wychowaniem przedszkolnym objętych jest ok. 44% dzieci w skali kraju. Jest to jeden z najniższych wskaźników upowszechniania wychowania przedszkolnego w krajach OECD i UE. Kraje Unii Europejskiej przywiązują ogromną wagę do wspierania wczesnego rozwoju dzieci, do upowszechniania edukacji przedszkolnej, realizowanej w różnych formach.
Kraje unijne przyjmują wskaźnik 85 % dzieci w populacji, objętych wychowaniem przedszkolnym, jako podstawowy wskaźnik osiągany w obecnym okresie programowania.
W Polsce zadanie upowszechnienia edukacji małych dzieci, w tym zapewnienie wszystkim dzieciom 5-letnim prawa do bezpłatnej edukacji przedszkolnej, stanowi jedno z głównych zamierzeń resortu edukacji, planowanych na lata 2009-2011. W tym okresie planowane jest szybkie i znaczące podniesienie wskaźnika dzieci objętych edukacją przedszkolną - do 70% w skali kraju.
Wskazane na wstępie akty prawne dotyczą tworzenia innych (niż przedszkola i oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych) form wychowania przedszkolnego, tj. punktów przedszkolnych i zespołów wychowania przedszkolnego dla małej grupy dzieci (od 3 do 25 osób).
Zgodnie z art. 14a ust. 1a ustawy o systemie oświaty - w przypadkach uzasadnionych warunkami demograficznymi i geograficznymi - rada gminy może uzupełnić sieć publicznych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych o inne formy wychowania przedszkolnego (punkty przedszkolne lub zespoły wychowania przedszkolnego). Zakładanie i prowadzenie innych form wychowania przedszkolnego należy do zadań własnych gmin (art. 5 ust. 5 powyższej ustawy). Oprócz gminy, również osoby prawne i osoby fizyczne mogą prowadzić inne formy wychowania przedszkolnego: publiczne - na podstawie art. 59a ustawy o systemie oświaty lub niepubliczne - na podstawie art. 89a ust. 1 tej ustawy.
Szczegółowe wymogi, dotyczące zakładania niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego, określają przepisy art. 82 - 84 oraz 89 ustawy o systemie oświaty. Osoby prowadzące wychowanie przedszkolne w powyższych formach otrzymują dotacje z budżetu gminy, zgodnie z art. 80 ust. 2b oraz art. 90 ust. 2d powyższej ustawy.