Czaszka
Kość :
Czołowa
Potyliczna
Skroniowa
Nosowa
Klinowa
Łzowa
Jarzmowa
Szczęka
Żuchwa
Kość skroniowa (os temporale)
Parzysta kość znajdująca się między kością potyliczną a klinową. Tworzy częściowo podstawę i ścianę boczną czaszki. Jest to kość narządu zmysłu (zawiera błędnik z jego nabłonkami zmysłowymi), bardzo pneumatyczna, zawiera wiele dróg naczyniowych i nerwowych (początkowo kość jest nimi przebita potem otaczają się one istotą kostną). Jest modelowana przez mięśnie: Mostkowo - obojczykowo - sutkowy oraz żwaczowe. Kość ta dźwiga panewkę stawu skroniowo-żuchwowego (połączonego z czaszką) dzięki temu przenosi ona na czaszkę ciśnienie wywołane w czasie żucia. Kości skroniowe (dzięki wyrostkom rylcowatym) dźwigają aparat na którym zawieszona jest kość gnykowa (dźwiga trzewa szyi)
U osoby dorosłej kość ta stanowi zespół 4 złączonych ze sobą kości:
Łuskowa-łuska skroniowa (squama temporalis)
Strzałkowo ustawiona płyta która tworzy ścianę górno-przednią czaszki. Przedni odcinek leży do przodu od części bębenkowej ma mocniejszą budowę i dostosowany jest do połączenia stawowego z żuchwą.
Sutkowa (pars mastoidea)
Tworzy odcinek tylny kości występujący u dorosłych położony do tył od przewodu słuchowego zewnętrznego. Jest to wtórny wyrostek części bocznej i tylnej. Część mniejsza (przednio górna0 powstaje z części łuskowej kości skroniowej, większa tylno dolna z części skalistej. Miejsce łączenia tych dwu części występuje w postaci szwu łuskowo-sutkowego ( sutura squamosomastidea ). Biegnie on od wciecia ciemieniowego . Kończy się na przednim brzegu wyrostka sutkowego.
Bębenkowa ( pars tympanica)
Położona do przodu od wyrostka sutkowego tworzy większy odcinek przewodu słuchowego zewnętrznego.
Skalista (piramida). Pars petrosa
Ma kształt trójściennego ostrosłupa szczytem przyśrodkowo i do przodu, a podstawą bocznie. Zbudowana z twardej, grubo włóknistej kości. Tworzą z płaszczyzną przyśrodkową kąt otwarty ku tyłowi około 45st.
( w związku z asymetrią czaszki kąty po obu stronach są różne). W części skalistej możemy odróżnić podstawę, szczyt, 3 powierzchnie i 3 krawędzie.
Kość potyliczna (os occipitale)
Nieparzysta, ogranicza czaszkę od strony tylno dolnej. Odróżniamy w niej 4 części ( u noworodków oddzielone od siebie)
Część podstawną ( pars basilaris)
Występuje w postaci klinowatej płytki kostnej. Zbite ostrze klina jest skierowane ku tyłowi i tworzy przednie ograniczenie otworu wielkiego.
Łuskę potyliczną (squama occipitalis)
Położona jest od tyłu i ku górze otworu wielkiego. Jest wypukła ku tyłowi zarówno w kierunku strzałkowym jak i poprzecznym.
Części boczne ( partes laterales)
Parzyste, łączą część podstawną z łuską potyliczną i ograniczają z prawej i lewej strony otwór wielki.
Grupują się one dookoła otworu wielkiego ( foramen magnum) Łączą jamę czaszki z kanałem kręgowym.
Kość klinowa ( os sphenoidale )
Nieparzysta, leży pośrodku podstawy czaszki, łączy się z wieloma kośćmi. Wyróżniamy nieparzysty trzon i
6 wyrostków: po dwa skrzydła większe, skrzydła mniejsze i wyrostki skrzydłowe.
Trzon (corpus )
Część środkowa kości kształtu sześciennego, zawiera wewnątrz 2 pneumatyczne jamy (prawą i lewą) wysłane błoną śluzową - są to zatoki klinowe ( sinus sphenoidales ), podzielone przegrodą kostną.
Skrzydła większe ( alae majores )
Największe wyrostki kości klinowej. Przyczepiają się do bocznych powierzchni trzonu za pomocą zwężonej części zwanej nasadą ( radix ) i kierują się najpierw bocznie, następnie ku górze i dołowi.
Skrzydła mniejsze ( alae minores )
Symetryczne, cienkie, trójkątne płytki ustawione poziomo. Rozpoczynają się przyśrodkowo dwoma korzeniami na górno przedniej części trzonu, biegną bocznie zwężając się stopniowo i kończą zaostrzonymi wierzchołkami. Oba korzenie obejmują kanał wzrokowy ( canalis opticus ) do nerwu wzrokowego ( II ) i tętnicy ocznej. Oba skrzydła łączą się ze sobą po środku nieco wyniosłym łękiem skrzydłowym - klinowym ( jugum sphenoidale ).
Wyrostki skrzydłowate ( procesus pterygoidei )
Odchodzą obustronnie ku dołowi w miejscu połączenia trzonu i skrzydła większego. Każdy wyrotek składa się z blaszki przyśrodkowej i bocznej. Łączą się one z przodu ( wzdłuż przednich brzegów ) tworząc wydatną bruzdę skrzydłowo - podniebienną ( sulcus pterogoplatinus ) ciągnącą się pionowo do góry i ku dołowi. Ku tyłowi obie blaszki rozchodzą się obejmując głęboki dół skrzydłowy ( fossa pterygoidea ) dla przyczepu mięśnia skrzydłowego przyśrodkowego.
Ciemiączka ( fonticuli )
Wyróżniamy 6 ciemiączek - 2 parzyste i 2 nieparzyste. Z ciemiączek nieparzystych największe jest ciemiączko przednie ( fonticulus anterior ) o kształcie latawca, ostrym kontem skierowane do przodu. Leży ono na skrzyżowaniu szwu strzałkowego, wieńcowego i czołowego. Przez nie można wyczuć u noworodka tętno naczyń mózgowych, a w warunkach chorobowych zmiany ciśnienia śródczaszkowego. 2 nieparzystym ciemiączkiem jest ciemiączko tylne ( fonticulus posterior )
Mniejsze od poprzedniego kształtu trójkątnego, leży ono w miejscu zetknięcia się szwu strzałkowego ze szwem węgłowym u szczytu łuski potylicznej.
Ciemiączko przednio-boczne inaczej klinowe ( fonticulus posterolateralis s. Sphenoidalis )
Parzyste znajduje się u wierzchołka skrzydła większego kości klinowej w miejscu zbliżenia się do siebie kości ciemieniowej, klinowej, skroniowej i czołowej.
Ciemiączko tylno-boczne czyli sutkowe ( fonticulus posterolateralis s. mastoideus )
Leży poniżej kąta sutkowego kości ciemieniowej między kośćmi: ciemieniową potyliczną i skroniową.
Tylko 3 pierwsze ciemiączka są natury błoniastej łącznotkankowej, natomiast ostatnie jest zamknięte warstwą chrząstki szkistej.
Zatoki ( sinus )
W ogólnym pojęciu są to jamy lub puste przestrzenie ciała. W czaszce znajdują się 4 zatoki które poprawnie nazywa się zatokami przynosowymi. Są to zatoki: czołowe, sitowe, szczękowe i klinowe.
Zatoki przynosowe są tp przestrzenie powietrzne łączące się z jamą nosową cienkimi, a przez to łatwo zatykającymi się kanałami. Ich rola ogranicza się do nadawania głosowi brzmienia i zmniejszenia ciężaru czaszki. Tkanka wyścielająca zatoki jest taka sama jak ta która wyściela jamę nosa, dlatego też łatwo ulega zakażeniu. Najczęściej zakażeniu ulega zatoka szczękowa.
Zęby