Praca socjalna jako proces wywoływania zmian.
Zmiana oznacza modyfikację okoliczności lub funkcjonowania.
Może takie koncentrowanie się na osiąganiu jakiegoś pożytecznego celu lub na unikaniu mniej pożądanych sytuacji. Z wielu przyczyn systemy społeczne angażują pracowników socjalnych i inne wykwalifikowane osoby do dokonywania zmian. Pracownicy socjalni służą kwalifikacjami w przypadkach gdy ludzie i systemy społeczne nie są w stanie właściwie współdziałać w danym otoczeniu społecznym.
Gdy społeczeństwo zmienia się w gwałtownym tempie niektóre jednostki nie są w stanie wytrzymać tego tempa zmian. Klienci zwracają się do instytucji pomocy społecznej gdy widzą możliwość uzyskania jakiś potencjalnych korzyści.
Pomocy klient szuka także wtedy gdy postrzega potrzebę zmianę w swoim zachowaniu, potrzebę zreformowani się lub gdy inni, dostrzegają potrzebę przeprowadzenia interwencji. Kierując się własnym dobrem oraz oczekiwaniami klienci mogą się zgłaszać aby korzystać z proponowanych możliwości usług i pomocy.
Zachowanie jednostki jest determinowane normami społecznymi oraz postrzeganiem tych norm. W zakresie normatywno - reedukacyjnych zmiana następuje gdy ludzie zmieniają swoją orientację normatywną ze starych wzorów i poczynają się stosować do nowych. Zmiany orientacji pociągają za sobą konieczność zmian postaw wartości umiejętności oraz utrzymywanych stosunków.
Do przeprowadzenia profesjonalnych interwencji może być potrzebne istnienie systemów społecznych w których zmiany są pożyteczne dla poprawy stosunków i gdzie istnieją chęci do aktywnego korygowania zachowań i postaw.
Wywoływanie zmian może być także przymusowe tzn. opierać się na jakieś formie władzy lub siły w celu dokonania zmiany. Klienci mogą zostać przymuszeni do zmiany na skutek orzeczenia sądu lub na mocy ustaw czy innych aktów legislacyjnych.
Wszystkie wysiłki w celu przeprowadzenia zmian podejmowane w praktyce pracy socjalnej powinny być ułatwiające. W trakcie interwencji konieczne jest położenie nacisku na utrzymanie stosunków partnerskich między klientem a pracownikiem. Ważna jest współpraca pomiędzy stronami czyli klientem a pracownikiem, która ułatwia przeprowadzenie zmian. Współpraca i partnerstwo między pośrednikami wywołującymi zmiany a systemami klientów konieczne są jeżeli klienci mają zostać wzmocnieni w procesie udzielania im pomocy. W tym zakresie pr. socj. i ich klienci mają wspólne zadanie do wykonania w trakcie procesu zmiany. Większość procesu zmiany powinna się odbyć w pewnej określonej sekwencji i składa się z 7 faz:
1 wytworzenie potrzeby zmiany,
2 nawiązanie relacji dotyczącej zmiany
3 wyjaśnienie lub zdiagnozowanie problemu występującego u klienta
4 dokonania przeglądu alternatywnych dróg postępowania i celów; ustanowienie celów i intencji podejmowanych działań,
5 zmiana intencji na rzeczywiste wysiłki w celu dokonania zmiany,
6 generalizacja i stabilizacja zmiany,
7 osiągnięcie nowych trwały relacji.
W każdej z faz pr. socj. mają do wykonania określone zadania. Ale także klienci mają swoje odkreślone zadania w każdej fazie procesu.
Zadania klienta:
1uznanie i akceptacje potrzeby zmiany,
2aktywne zaangażowanie się w partnerski układ nastawiony na dokonanie zmiany. 3zrozuminei dynamiki sytuacji w której się tkwi,
4wybór sposobu działania spośród proponowanych możliwości,
5kontrola przeprowadzonej zmiany i odpowiedzialność za nią przez podjęcie celowych działań,
6integrowanie wniosków płynących z wyników dokonywania zmian,
7wyjście z układu relacji z osobą świadczącą pomoc.
Proces zmiany w praktyce pr. socj. przewiduje istnienie wzmacniania poszczególnych osób rodzin oraz innych systemów społecznych poprzez zwiększanie ich kompetencji społecznych. Metody dokonywania zmian w pracy socjalnej to praca z przypadkiem, praca z grupą oraz organizowanie społeczności lokalnej.
Strategie wywoływania zmiany.
1Pracownicy w działaniach na rzecz klienta.
A) rola mediatora - rozwiązanie sporów miedzy klientem a innymi osobami i znalezienie w mediacjach wspólnej płaszczyzny godzącej interesy stron. Często pomoc polega na uzyskiwaniu lepszej komunikacji pomiędzy stronami i skoncentrowaniu się na sprawach istotnych. Pracownik powinien być odbierany jako osoba rozumiejąca racje obu stron.
B) rola rzecznika - wynika z faktu że klienci pracy socjalnej często bywają w konfliktach z różnymi instytucjami. Pracownicy zaś często stają się stronnikami klienta i działając dla jego dobra muszą „wykłócać się dyskutować targować negocjować i manipulować środowiskiem” Pracownicy podejmują się roli rzecznika mogą być efektywni tylko wówczas gdy zapoznali się z polityką prowadzoną przez instytucje i są świadomi stosowanych w nich procedur ponieważ wtedy mogą ewentualnie coś zakwestionować. Pracownik działający jako rzecznik powinien mieć jasno uzgodnione z klientem jego cele, akceptowane przez niego procedury i poziom ryzyka.
C)rola pośrednika -polega na tym by pomóc klientowi w określeniu środków niezbędnych do zaspokojenia jego potrzeb a następnie dotrzeć do instytucji które mogą mu je zapewnić. W dążeniu do tego pracownik socjalny pomaga instytucjom w dostarczaniu informacji do klienta oraz klientom w staraniach o zasoby. Pracownik powinien ciągle monitorować postęp klienta w zdobywaniu zasobów aby potwierdzić lub skorygować swoje informacje o instytucji do której został skierowany klient.
2Klienci w działaniu dla własnego dobra.
A) unikanie - najmniej konfliktowym sposobem modyfikacji środowiska jest sunięcie z niego jednostki (np. przenoszenie dziecka do placówki opiekuńczej rozwód zmiana szkoły czy pracy) Główne zadania prac. socjalnego polega tu na pomocy klientowi w zrozumieniu że lepiej unikać sytuacji konfliktowej niż próbować sobie z nią radzić wyborze sytuacji alternatywnych prowadzącym do zaspokajania jego potrzeb.
B) reagowanie alternatywne - klient może modyfikować sytuację zmieniając własne zachowanie i oczekuje że doprowadzi to do zmian w zachowaniu innych. Pomoc pracownika ma ułatwić w takich przypadkach analizowanie zachowań klienta i wybór takich i wybór takich które doprowadzą do pożądanych efektów.
C) manipulowanie sytuacją społeczną lub fizyczną - klient może zmieniać te aspekty sytuacji na które ma wpływ. Zadaniem pracownika w takich sytuacjach jest pomoc w rozpoznaniu barier które utrudniają klientowi osiąganie jego celów. Klient musi zdecydować które ze zmian powinien wprowadzić jednostronnie a które wynegocjować z innymi osobami by uniknąć zarzutu nadużywania władzy.
3klienci działający indywidualnie i w grupie.
A)interpretowanie - wyjaśnianie innym przyczyn i konsekwencji zachowań klienta czy ich własnych może prowadzić do zmian w tych zachowaniach.
B)edukowanie - nowe informacje mogą zmienić ludzkie zachowanie.
C)ocenianie - zachęcanie osób których zachowanie ma być zmienione aby zebrały więcej informacji i kierowały się nimi w swoim działaniu.
D)wykorzystywanie osób wpływowych - klient prosi osobę trzecią o działanie w jego interesie (np. prośba do dyrektora by zmienił postępowanie nauczyciela)
E) negocjowanie - klient godzi się zaoferować cos w zamian za korzyści których oczekuje od swego otoczenia.
F)konfrontacja - strategię tę stosuje się wówczas gdy system kliencki nalega na to by dana osoba uznała że jej zachowanie stanowi dla niego problem i wiąże się z tym oczekiwanie że ta osoba znajdzie jakieś sposób zmiany swoim otoczeniu.
G)środki masowego przekazu -klienci wykorzystuję tu prasie radio telewizją itp. Pomoce w uzyskaniu zmiany.
H)bierny opór - intencją jest tu spowodowanie poważniejszego zakłócenia w systemie celu. Zakłócenie wynika z nastawienia się do procedur i zasad systemu (np. strajk głodowy) I)czynny opór - stosowanie tej strategii może przynieść szkodę systemowi celu. Ten rodzaj działania bywa też bezprawny co rodzi wiele kwestii etycznych (np. niszczenie mienia).
4Klienci działają w grupach.
A)kooperacja - procedura wymaga takiego współdziałania grupy klientów z osobami na które ma być wywarty nacisk by wywołać ich identyfikację z grupami wartościami i celami. B)sojusze - współpraca grupy klienta z inną grupą w osiąganiu wspólnego celu.
5Organizacje zewnętrzne - zainteresowanie przypadkiem klienta stosownych organizacji które może działać dla jego dobra.