autorzy: E. Jóźkiewicz, M. Dąbrowski

projekt: W ŚWIECIE REKLAM

INFORMACJE OGÓLNE

1. Temat projektu:

W ŚWIECIE REKLAMY.

2. Czas realizacji:

4 tygodnie (pierwsze konsultacje z nauczycielem j. polskiego lub wiedzy o sztuce po tygodniu).

3. Liczba realizatorów: kilka grup w zależności od modułów; podział pracy - projekt zespołowy (grupy 4-osobowe).

4. Cechy projektu:

- projekt zróżnicowany,

- projekt badawczy (zapoznanie się z treścią i formą reklam, dokonanie, wyboru, zdiagnozowanie sytuacji, przedstawienie wyników, wypracowanie i zaprezentowanie wniosków).

5. Sposoby prezentacji:

prezentacja na forum klasy - projekcja połączona z opisem reklamy oraz analiza - kolejne reklamy omawiają członkowie grupy; ew. plansze z reklamami, portfolia, makiety, prezentacje multimedialne, słowniczek pojęć związanych z reklamą.

6. Cele:

opracowanie uogólnionych wniosków dotyczących sposobu ukazywania w reklamie m.in.: kobiet, mężczyzn, dzieci, rodziny, wykorzystania związków frazeologicznych, motywów biblijnych i mitologicznych, zastosowania żartu w reklamie i wpływu języka reklamy na współczesną polszczyznę, tematyki i technik reklam społecznych, udział artystów w reklamach (lub osób publicznych w ogóle).

Cel ogólny:

• stworzenie indywidualnego systemu kryteriów oceny reklamy,

• uwrażliwienie uczniów na mechanizmy reklamy oraz uczenie krytycznego odbioru tekstów perswazyjnych,

• zwrócenie uwagi na rolę reklamy w kształtowaniu obrazu świata współczesnego człowieka,

• uwrażliwienie na stereotypowość przekazów reklamowych,

• wskazanie wpływu innych dziedzin życia artystycznego, tym sztuki wysokiej, na reklamę,

• określenie wzajemnych wpływów językowych między reklamą a współczesną polszczyzną.

Cele operacyjne:

Uczeń potrafi:

• dotrzeć do różnych źródeł informacji i umiejętnie z nich skorzystać,

• gromadzić i selekcjonować materiały - dokonać wyboru reklam zgodnie z zadanym tematem

• integrować zdobyte wiadomości,

• odnaleźć wspólne motywy i sposoby ich przedstawiania,

• sformułować wnioski ogólne dotyczące grupy reklam oraz odnieść je do stereotypów i schematów funkcjonujących współcześnie w mediach,

• konstruować ankietą dotyczącą odbioru reklamy

• posługiwać się słownictwem związanym z reklamą (ew. z zakresu sztuki, filozofii, psychologii i psychologii mediów),

• dostrzec mechanizmy wykorzystywane w reklamie (m.in. psychologiczne),

• formułować i wyrażać swoje opinie,

• pracować w grupie,

• planować i organizować swoją pracę,

• zaprezentować przygotowany materiał.

7. Metody i formy pracy:

analiza przekazów reklamowych, heureza, prezentacja, dyskusja, praca w grupach.

8. Rodzaj i forma oceny:

• projekt ocenia nauczyciel wiedzy o kulturze, ocenianiu podlegają:

• dotarcie do reklam

• sposób prezentacji zadania

• współpraca z kolegami ze swojej i innych grup

• selekcja informacji - dobór materiału oraz umiejętność dokonania analizy i uogólnienia

• krytyczna ocena informacji

• indywidualizm wypracowanych wniosków

• ocena formuły projektu: dobór źródeł informacji, pomysłowość, terminowość realizacji

• ocena prezentacji: komunikatywność, wizualizacja, pomysłowość, oryginalność, efektywność, struktura prezentacji, wartość poznawcza materiałów,

• ocena przebiegu pracy grupy i zaangażowanie uczestników

• ocena odbiorców: klasy lub wybranej grupy uczniów na podstawie karty oceny,

przykładowe pytania:

Czy prezentacja kolegów podobała Ci się?

Czy dowiedziałeś się czegoś nowego?

Czy były informacje lub wnioski, które zaskoczyły Cię?

Czy informacje które podano były ciekawe?

Czy zostały w interesujący sposób przekazywane?

Czy ilość materiałów była wystarczająca?

• samoocena

Etapy pracy nad projektem:

1. Przygotowanie uczniów do pracy metodą projektu.

2. Wybór tematu i propozycja zagadnień (moduły).

3. Dobór grup do realizacji zadań.

4. Przygotowanie opisów projektu

- instrukcje projektów,

- ustalenie podziału zadań,

- ustalenie terminów.

5. Realizacja projektu:

- uczniowie zbierają samodzielnie materiały,

- nauczyciel udziela konsultacji, pomocy w realizacji projektu.

6. Prezentacja projektu:

- plan prezentacji

- wybór formy prezentacji (prezentacja multimedialna, portfolio, makieta itp.)

- prezentacja na forum klasy z udziałem wszystkich członków grupy

9. Odbiorcy:

uczniowie klasy uczestniczącej w realizacji projektu

10. Moduły:

W zależności od liczny grup i pomysłowości i potrzeby:

• WIZERUNEK KOBIETY W REKLAMIE

• WIZERUNEK MĘŻCZYZNY W REKLAMIE

• WIZERUNEK DZIECKA W REKLAMIE

• PORTRET RODZINY W REKLAMIE

• ZWIĄZKI FRAZEOLOGICZNE W REKLAMACH

• NAWIĄZANIA DO MOTYWÓW BIBLIJNYCH I MITOLOGICZNYCH W REKLAMIE

• HUMOR W REKLAMIE

• SŁOWNICTWO SPECJALISTYCZNE W REKLAMIE

• REKLAMY NON PROFIT

• ARTYŚCI W REKLAMACH

11. Środki dydaktyczne:

- reklamy prasowe, telewizyjne, radiowe oraz zewnętrzne (bilbordy).

12. Materiały pomocnicze (zaproponowane uczniom):

literatura przedmiotowa:

1. Bralczyk Jerzy, „Język na sprzedaż”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2004.

2. Budzyński Wojciech, „Reklama techniki skutecznej perswazji”, Wyd. Poltext, 2004.

3. Szczęsna Ewa, „Poetyka reklamy”, Wyd. Naukowe PWN, 2001.

4. Czubaj Mariusz, Wampirki i lolitki. Stara prawda mówi, że dzieci są wszystkożerne, „Polityka” 2003 nr 28.

5. Dudek Kamila, Jak działa reklama, „Biblioteka w szkole” 2003 nr 5.

6. Grzeszczak Adam, Ceramid z liposomem, „Polityka” 2001 nr 15.

7. Guz Bartłomiej, Język wchodzi w grę - o grach językowych na przykładzie sloganów reklamowych, nagłówków prasowych i tekstów graffiti, Poradnik Językowy, 2001 z. 10.

8. Jachnis A., Terelak J. F., Psychologia konsumenta i reklamy, Bydgoszcz 2002.
   Kaniowska K., Opis klucz do rozumienia kultury, Warszawa 1999.

9. Od kobiety do mężczyzny i z powrotem - rozważania o płci w kulturze, pod red. J. Brach-Czainy, Trans Humana, Białystok 1997.

10. Lubelska K., Boguś, co Ty wiesz?, „Polityka” nr 35 (2365).

11. Ślużyński Maciej, Marketing w praktyce: budowanie marki, tworzenie tekstów reklamowych, Gliwice 2004.

12. Jagodzińska Edyta, Z reklamą za pan brat..., „Polonistyka” 1998 nr (.

13. Kuźniewska Sylwia, Techniki perswazyjne w reklamach, „Biblioteka w szkole” 2004 nr 1 s. 11.

14. Lubelska Krystyna: Królestwo w proszku (do prania), „Polityka” 2004 nr 48.

15. Maison Dominika, Reklama i erotyka, „Charaktery” 2002 nr 7.

16. Olech Joanna, Born to buty. Kup autorytet, czyli reklama i dzieci, „Tygodnik Powszechny” 2004 nr 10.

17. Potka Tomasz, Tam, gdzie klient jest Bogiem. Czego możemy się dowiedzieć o Polakach, oglądając reklamy, „Tygodni Powszechny” 2003 nr 15.

18. RĄPAŁA Grzegorz, Reklama - ja i ty… „Wychowawca” 2002 , nr 7-8.

19. Reklama - zwierciadło dusz, „Tygodnik Powszechn” 2003 nr 50 wkładka:
    - Czaja Dariusz: Reklamowy smak raju
    - Morris David: Z pewną taką...
    - Just do it! Zrobiliśmy reklamę "Coca-Coli", w której jej butelki stały się częścią ludowej wycinanki. Z Leszkiem Stafiejem rozmawia Andrzej Franaszek.
    - Potkaj Tomasz: Prywatny dowód na istnienie Boga. O reklamie społecznej i ludziach ją tworzących.
    - Kula Agata, Pluszka Adam: Sprzedam miasto. Jak reklamują się Kraków i Wrocław.
    - Oliwienie maszyny. O polskiej reklamie, duszy konsumentów i polityków, narodowych kompleksach i marketingu Kościoła
    - Chaciński Bartłomiej: Odlot w stronę masakry. Jak reklama zaleca się do młodzieży
    - Hartwich Dorota: Zranione ciało plazzy. Sztuka na billbordach - Zewnętrzna Galeria AMS 1998- 2002
    - Klej tylko dla przyjaciół

20. Salij Jacek, Trud wolności, Kraków 2001.

21. Skowronek Katarzyna, Czy reklama kłamie? O językowych mechanizmach perswazji, „Nowa Polszczyzna” 1997 , nr 4.

22. Stańczak Mariola, Reklama między kadrami, „Focus” 2001 nr 8.

23. Szczęsna Ewa, Aforyzm i slogan - język jako zdarzenie, „Teksty Drugie” 2004 , nr 1/2.

24. Szyszko Urszula, Gry językowe w sloganach reklamowych, „Język Polski” 2000 , z. 3/4.

25. Telakowska Małgorzata, My- reklamowi ludzie, „Victor” 2003 nr 3.

26. Wosińska Wilhelmina, Instynkt śmierci i żądze seksualne w reklami, „Charaktery” 2002 nr 8.

27. Wójcik Leszek, Świat według reklam, „Wychowawca” 1999 nr 7-8.

28. Ziemkiewicz Rafał, List otwarty do rodziców. Czy wiecie, w jakim świecie żyją wasze dzieci?, „Newsweek” 2003 nr 36.

29. Żuchowska Wiesława, Jak nie przegrać z reklamą?, „Nowa Polszczyzna” 2002 nr 1.

Zainicjowanie projektu:

Rozmowa na temat reklam:

• co to jest reklama?

• po co są reklamy?

• co można reklamować, a czego nie?

• do kogo reklamy są kierowane?

• jaką rolę odgrywają w kulturze?

• czy można scharakteryzować język reklam?

• jakie tematy tabu przełamuje reklama?

Schemat działania uczniów:

• poznawanie reklam poprzez różne źródła: telewizja, radio, prasa, reklamy zewnętrzne,

• wybór reklam pasujących do tematu

• odszukanie cech wspólnych

• opracowanie poszczególnych reklam (omówienie)

• poszukiwanie wiadomości dotyczących analizowania reklam w różnych źródłach

• przeprowadzenie ankiety wśród grupy 20 osób (propozycja), np. jakie reklamy najłatwiej się zapamiętuje?, jakie są najbardziej lubiane?, jakie nie podobają się?, które są odbierane jako szokujące czy niesmaczne? itp.

W czasie realizowania projektu uczniowie mają uświadomić sobie mechanizmy wykorzystywane przez reklamę (sztuczki psychologiczne mające skłonić odbiorców do określonego działania i ułatwić zapamiętanie komunikatu), nauczyć się krytycznego odbioru przekazów reklamowych oraz wybrać z natłoku reklam te połączone tematem, sposobem argumentowania, językiem. Po projekcie reklamy nie będą „przezroczyste” dla uczniów i będą je odbierali okiem specjalisty (nie ze względu na reklamowany produkt, ale bardziej ze względu na zastosowane sztuczki perswazyjne i mechanizmy psychologiczne).

Uczniowie muszą wykazać się przede wszystkim umiejętnością sformułowania problemu i tak pokierować prezentacją, aby doprowadziła ich do wniosku - uogólnienia (np. wizerunek kobiety jest schematyczny, rodzina pokazywana w reklamach jest rodziną wyidealizowaną, dziecko w reklamie jest dodatkiem do pralki, samochodu i wakacji)

Projekt ma zapoczątkować dyskusję na temat współczesnych trendów i tendencji w kulturze masowej, zacierania ię granic między kiczem a sztuką, sztuką a reklamą. Celem jest również zwrócenie uwagi na zespoły motywów pojawiających się w reklamach. Kolejne lekcje skupią się na historii reklamy (m.in. na urokliwych reklamach przedwojennych, charakterystycznych reklamach powojennych przede wszystkim na rynku brytyjskimi i amerykańskim), sztuce użytkowej, twórczości m.in. A. Warhola, początkach reklamy w Polsce (z naciskiem na sytuację polityczną, ekonomiczną w powojennej Polsce), przełamywaniu granic moralnych i estetycznych we współczesnych mediach.

Faza I przygotowanie projektu NAUCZYCIEL UCZEŃ		Faza II wykonanie projektu NAUCZYCIEL UCZEŃ		Faza III prezentacja i ocena projektu NAUCZYCIEL UCZEŃ
Wybór zagadnień - tematów poszczególnych modułów. Przygotowanie uczniów do pracy metodą projektów Wprowadzenie uczniów w zagadnienie. Dobór grup. Ustalenie terminów. Określenie pożądanego efektu końcowego - praca grupy ma zmierzać do uogólnienia, refleksji. Określenie kryteriów oceny projektu.	Rozważenie istniejących przykładów materiału pasującego do tematu. Wybór modułu. Zebranie wstępnych materiałów. Przygotowanie opisu projektu. Rozpoznanie źródeł porad i pomocy. Opracowanie szczegółowego planu działania (harmono­gramu).	Spotkania konsultacyjne. Systematyczna obserwacja i ocena postępów uczniów.	Systematyczna praca nad tematem. Udział w konsultacjach. Zbieranie i gromadzenie materiałów potrzebnych do analizy tematu. Dokonanie selekcji zgromadzonych informacji. Wnioskowanie ukierunkowane na sformułowanie wniosku końcowego. Przygotowanie prezentacji (zapanowanie czasu prezentacji i osób zaangażowanych, formy prezentacji, materiałów wizualnych wykorzystanych w trakcie itp. ).	Ocena prezentacji i całości wykonanego projektu. (m.in.: oryginalność, innowacyjność, zgodność, zawartość merytoryczna, logika - wstęp, przedstawienie problemu i wnios­ków, zakończenie; czytelność argumentów, samodzielność, wykorzystanie różnorodnych źródeł informacji, umiejętność doboru i selekcji informacji, język, estetykę, wykorzystanie środków wspomagających prezentację)	Dokonanie oceny pracy kolegów np. według karty oceny. Dokonywanie samooceny. Analiza błędów.

MODUŁY I PRZYKŁAD OPRACOWANIA JEDNEGO Z NICH

MODUŁY:

• WIZERUNEK KOBIETY W REKLAMIE

• WIZERUNEK MĘŻCZYZNY W REKLAMIE

• WIZERUNEK DZIECKA W REKLAMIE

• PORTRET RODZINY W REKLAMIE

• ZWIĄZKI FRAZEOLOGICZNE W REKLAMACH

• NAWIĄZANIA DO MOTYWÓW BIBLIJNYCH I MITOLOGICZNYCH W REKLAMIE

• HUMOR W REKLAMIE

• SŁOWNICTWO SPECJALISTYCZNE W REKLAMIE

• REKLAMY NON PROFIT

• AKTORZY W REKLAMIE

Moduł	Opis działań uczniów	Formy prezentacji	Opis osiągnięć uczniów
WIZERUNKE KOBIETY W REKLAMIE	Uczeń: gromadzi reklamy zgodnie z podanym kryterium, wybiera najciekawsze, najbardziej przejrzyste i charakteryzuje je, szuka cech wspólnych przedstawionych kobiet, odszukuje analogie i charakteryzuje typy kobiet, określają grupy produktów, które reklamują wyłącznie kobiety, przede wszystkim kobiety oraz takich, których nie reklamują lub pojawiają się rzadziej, porównuje wizerunki reklamowe z wizerunkiem świata mediów, dostrzega powiązania między reklamami i ich wpływ na życie współczesnych kobiet oraz pogłębianie stereotypów, sporządza notatki, korzysta z różnorodnych źródeł i formułuje wniosek, współpracuje z kolegami z grupy, układa pytania do ankiety, którą przeprowadzi w grupie 20 osób (ankieta dotyczy wybranego ogólnych zagadnień związanych z reklamą i wybranego modułu, np. czy reklamy z kobietami podobają się odbiorcom?, w jakich reklamach kobiety nie powinny się pojawiać, a w jakich ich obecność jest niezbędna?, czy odbiorcy utożsamiają się z typami kobiet przedstawianymi w mediach?);	prezentacja reklam w wybranej formie, wyodrębnienie i prezentacja typów kobiet, grup produktów, omówienie podobieństw i różnic w wybranej formie,	Uczeń potrafi: korzystać z różnorodnych źródeł, sporządzać samodzielnie notatki, gromadzi informacje, selektywnie wybierać informacje, w ciekawy sposób przedstawić informacje.

1

---