Badanie fokusowe

• W badaniu fokusowym uczestniczy zwykle od 6 do 12 osób

• Badanie powinno trwać maksymalnie około 2 godzin

• Zazwyczaj przeprowadza się więcej niż jedną sesję badania fokusowego

Cel

Pozyskiwanie informacji, które w inny sposób byłyby trudno dostępne, poprzez nieskrępowaną wymianę myśli, opinii, skojarzeń, pomysłów

Rodzaje badań fokusowych

• Kreatywne - wykonywanie zadań twórczych

• Delfickie - prowadzone z ekspertami

• Extended - wydłużone czasowo

• Mini fokus - mniejsza liczba uczestników

• Clash - grupy konfliktowe

Fokus jest odpowiedni:

• gdy wymagana jest pogłębiona, szczegółowa informacja lub ocena złożonych problemów,

• gdy interesują nas sprawy ukryte, nieujawnione

Fokus jest nieodpowiedni:

• gdy interesują nas sprawy prywatne, drażliwe dla poszczególnych osób,

• gdy interesuje nas opinia wszystkich członków badanej populacji

Przygotowanie badania fokusowego

1. Określenie celu badania

Co chcemy osiągnąć?

Czego chcemy się dowiedzieć?

Czy badanie fokusowe nam to umożliwi?

Czy są lepsze metody uzyskania tych samych informacji?

2. Wybór moderatora

Czy ta osoba potrafi prowadzić dyskusję?

Czy ta osoba potrafi słuchać?

Czy ta osoba dobrze rozumie cel badania?

Czy ta osoba zapewni równe szanse wyrażania opinii wszystkim uczestnikom dyskusji?

3. Wybór uczestników badania

Określić kryteria wyboru z punktu widzenia celu badań

Cechy demograficzne, przeszłe doświadczenia - krótki kwestionariusz

4. Wybór miejsca badania

• Najbardziej odpowiednie są miejsca specjalnie przeznaczone do badań fokusowych

• Powinien być zapewniony kontakt wzrokowy wszystkich uczestników

• Powinna być zapewniona możliwość rejestracji rozmowy

• Niekiedy niezbędna jest podglądownia (lustro weneckie)

5. Opracowanie wprowadzenia do dyskusji

• Wyjaśnienie celu spotkania, informacja o nagrywaniu/podglądaniu rozmowy, prośba o swobodną rozmowę, ew. przedstawienie się przed pierwszą wypowiedzią

• Wprowadzenie powinno ułatwiać moderatorowi prowadzenie dyskusji

• Niekiedy powinno się zaznaczyć czas, przeznaczony na poszczególne zagadnienia

6. Wybór pytań inicjujących dyskusję

• Pytania zagajające dyskusje powinny być jasne, prowokujące, a zarazem nieinwazyjne

• Kolejność pytań powinna prowokować zaangażowanie uczestników w dyskusję

• Kolejność pytań powinna dawać uczestnikom możliwość zastanowienia się nad interesującymi nas problemami

7. Przygotowanie scenariusza lub szkicu badania

• Czy badanie wymaga szczegółowego scenariusza czy ogólnego zarysu rozmowy?

• Przetestowanie scenariusza w warunkach zbliżonych do przyszłego badania

• Uczestnikami takiego testu mogą być znajomi, zespół badawczy, odbiorcy badań

Prowadzenie rozmowy

• Przechodzić od problemów ogólnych do szczegółowych (w sprawach ogólnych każdy ma coś do powiedzenia - następnie uszczegóławiać problemy)

• Być kreatywnym (urozmaicona forma rozmowy sprzyja badaniu)

• Na zakończenie powtórzyć kluczowe wnioski i poprosić o dodanie tego, co pominięto

Po zakończeniu rozmowy

• Zapis rozmów

• Analiza materiału

• Wyciąganie wniosków - ostrożność w generalizowaniu

• Raport z badań

Najważniejsze wskazówki

Bądź pewny, co chcesz osiągnąć:

• Zogniskuj precyzyjnie cele badania

• Opracuj starannie scenariusz badania

• Badania fokusowe nie zdadzą egzaminu, jeżeli nie jesteśmy precyzyjnie przekonani, gdzie tkwi problem

Najważniejsze wskazówki

Opracuj i przeprowadź starannie rekrutację uczestników badania:

• Zgromadzenie w jednym miejscu grupy przypadkowych osób nie przyniesie pozytywnych rezultatów

• Nie oszczędzaj zbytnio na wynagrodzeniu za udział w badaniu, jak również na innych usługach, jak catering

Najważniejsze wskazówki

Zadbaj o moderację:

• Wykwalifikowani moderatorzy mogą decydować o powodzeniu badania

• Dobry moderator potrafi utrzymać równowagę pomiędzy tematyką rozmowy a jej swobodą (to duża sztuka!)

• Moderator powinien kontrolować wpływ poszczególnych uczestników rozmowy (dominatorów)

---