Zasady tworzenia rezerw celowych na ryzyko wynikające z działalności banku.
Rezerwy celowe są tworzone przez banki w celu równoważenia skutków ryzyka, wynikającego z ich działalności, oraz zapewnienia bezpieczeństwa gromadzonym wkładom i lokatom. Do tworzenia rezerw celowych banki zobligowane są przez Prezesa NBP.
Banki dokonują klasyfikowania należności banków z tytułu udzielonych:
Kredytów,
Pożyczek,
Gwarancji bankowych,
Stosując kryteria ustalone przez prezesa NBP.
Banki tworzą rezerwy celowe również na zobowiązania pozabilansowe, jeżeli mogą one stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa wkładów i lokat gromadzonych w bankach oraz istotnie zniekształcić ich sytuację finansową. Wielkość rezerw celowych zależy wówczas od ciążącego na nich ryzyka, przy czym w odniesieniu do aktywów innych niż należności banki ustalają rezerwy celowe w wysokości różnicy pomiędzy ich wartością księgową a rynkową.
Należność staje się należnością „nieregularną” gdy opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekracza 30 dni. Dzieli się je na 3 grupy, dla których na podstawie oceny ryzyka ustala się wysokość rezerw celowych:
Należności poniżej standardu - opóźnienie w spłacie 1 - 3 miesięcy - konieczność utworzenia rezerwy celowej w wysokości 20% kapitału pozostałego do spłaty wraz z odsetkami.
Należności wątpliwe - opóźnienie w spłacie wynosi 3 - 6 miesięcy - rezerwa celowa musi wynosić 50% należności,
Należności stracone - opóźnienie w spłacke powyżej 6 miesięcy - rezerwa musi wynosić 100% należności.
Rezerwy celowe tworzone są w ciężar kosztów, czyli obciążają wynik finansowy banku. Bank ponosi podwójny koszt związany z nieregularną należnością:
Koszt nie spłaconej części należności,
Koszt utrzymywania rezerwy.
W obu przypadkach bank wydaje pieniądze, które w istocie do niego nie należą - musi więc cały czas płacić za nie deponentom.
Rezerwa celowa musi być utrzymywana przez cały okres dopóki nie wyjaśni się sytuacja należności. Poszczególne rezerwy celowe są sukcesywnie zmniejszane odpowiednio: do spłaty należności banku, po jej przekwalifikowaniu do kategorii o niższym ryzyku bądź do wzrostu rynkowej wartości aktywu, na który utworzono rezerwę. Rozwiązanie (likwidacja) rezerwy następuje po całkowitym wygaśnięciu przyczyn jej utworzenia.
Środki utrzymywane w postaci rezerwy mogą być inwestowane przez banki jedynie w płynne papiery wartościowe np. bony skarbowe.
Założeniem rezerwy celowej jest że przewidywane straty znajdą pokrycie. Jej nadwyżkę przeznacza się na zasilenie kapitałów własnych netto, bądź utworzenie nowej rezerwy.
1
1