Formy Prac Domowych
Wydzielono je ze względu na kryterium dominujących czynności w toku ich wykonania.
Wyróżniamy co najmniej 6 podstawowych form pracy domowej ucznia:
Forma ustna- jest typowo umysłowa, ponieważ angażuje głównie intelekt ucznia. Opiera się na zapamiętywaniu wypowiadaniu się i czytaniu. Występują 4 podstawowe formy organizacyjne:
Pamięciowe opanowanie określonych treści (nauka wiersza na pamięć, wzorów, schematów, obcojęzycznych słów, nazwisk, dat itp.)
Przygotowanie wypowiedzi określonego typu (odpowiedzi na pytania, referowanie odpowiednich zagadnień, opowiadanie na zadany temat, itp).
Doskonalenie różnych aspektów czytania (techniki głośnego czytania, czytania cichego ze zrozumieniem)
Poznawanie określonych treści czytanego tekstu.
Forma pisemna- należy do najbardziej rozpowszechnionych form pracy domowej uczniów na wszystkich szczeblach edukacji szkolnej. Żywiołowo i w uproszczonej postaci występuje już w przedszkolu i zerówce, a systematycznie zaczyna być stosowana począwszy od klasy i szkoły podstawowej. Tworzy ja ogromny zbiór różnorodnych najczęściej kluczowych umiejętności, będących podstawa wielostronnego rozwoju osobowości ucznia.
Pisemne prace domowe są uwarunkowane wieloma czynnikami i zalezą głownie od możliwości psychofizycznych uczniów, etapu edukacyjnego, przedmiotu nauczania oraz ich celu. Niemal z każdego przedmiotu nauczania są zadawane pisemne prace domowe (wyjątek stanowią przedmioty artystyczne i kultura fizyczna), przeważają jednak prace pisemne z języka polskiego i matematyk. Zadania pisemne z języka polskiego na etapie zintegrowanego kształcenia wczesnoszkolnego, z tzw. edukacji polonistycznej, koncentrują się najczęściej wokół: rozwijania techniki pisania, kaligrafii pisma, podpisywania obrazków, udzielania odpowiedzi na pytania, uzupełniania luk w kartach ćwiczeń, próbach wypowiedzi wielozdaniowej, pisania listów. Natomiast w wyższych klasach szkoły podstawowej zakres ten znacznie się rozszerza o opis. Plan, sprawozdanie, sporządzanie notatek, wypracowania i inne. W zakresie materiału z matematyki także występuje stopniowanie prac pisemnych uczniów. O ile w klasach niższych szkoły podstawowej dotyczą one elementarnych umiejętności z zakresu czterech podstawowych działań arytmetycznych ( dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie) oraz prostych figur geometrycznych, o tyle na dalszych etapach zakres ten się poszerza o algebrę, trygonometrię, rachunek prawdopodobieństwa, logikę matematyczna itp.
Forma plastyczna- odgrywa szczególnie ważną rolę w procesie poznawania, rozumienia, utrwalania określonych treści na etapie zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej. Stanowi istotny korelat edukacji polonistycznej, przyrodniczej, i matematycznej. Sprzyja poznawaniu i przeżywaniu treści przyrodniczych społecznych i moralnych. Rozwija wyobraźnie i fantazje uczniów. Umożliwia ilustrowanie i wyrażanie zarówno zjawisk i wydarzeń realnych, jak i fantastycznych z uwzględnieniem postaci ludzi, zwierząt, roślin i innych elementów otoczenia.
Forma portfolio- jej istota polega na gromadzeniu przez uczniów w specjalnej teczce materiałów na ściśle określony temat. Możliwości w tym zakresie są olbrzymie. W szkole podstawowej mogą ona dotyczyć gromadzenia fotografii, rysunków, wypracowani, wierszy autorstwa uczniów bądź wycinków z gazet lub czasopism, natomiast na wyższych etapach edukacyjnych obejmować mogą dokumentacje przeprowadzonych eksperymentów, wnioski z nich wysnute, notatki z wywiadów z ciekawymi ludźmi itp.
Forma praktyczna zamiennie można ja określić czynnościową, ponieważ polega na wykonywaniu określonej pracy domowej przy użyciu siły mięśni, często z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi lub psychomotoryczna, ponieważ ruchy wykonywane przez uczniów przebiegają pod kontrolą któregoś ze zmysłów. Forma praktyczna pracy domowej uczniów występuje najczęściej w szkole podstawowej. Może być ona dwojako realizowana :
W postaci materialnej- kiedy uczeń działa na przedmiot rzeczywisty, często za pomocą odpowiednich narzędzi celem zmiany jego formy, np. tnie nożyczkami karton i zszywa go, by wykonać z niego pudełko na drobiazgi.
Zmaterializowanej- wykonywanie określonych czynności na ich zastępnikach ,np. wykonywanie określonej cyfry z plasteliny.
Forma mieszana- wiele prac domowych wymaga zastosowania więcej niż jednej formy realizacyjnej. W takich przypadkach różne formy wzajemnie się przeplątają i uzupełniają. (np.: wybierz role, jaka chciałbyś odegrać w przedstawieniu „Dziecię elfów”, naucz się jej na pamięć oraz zaprojektuj odpowiedni strój i rekwizyty).