Definicje przestrzeni

• Przestrzeń opisywana jest poprzez definiowanie oraz podział na typy, rodzaje i kategorie

• Przykładowe podziały na kategorie:

• przestrzeń ekologiczna

• przestrzeń ekonomiczna

• przestrzeń planistyczna

• przestrzeń geodezyjna

• przestrzeń geograficzna:

• ekologiczna

• ekonomiczna (często wyróżniana jako samodzielna kategoria przestrzeni)

• społeczna

Przestrzeń geodezyjna - przestrzeń określona kształtem i wymiarami Ziemi jako planety. Jest ona idealnie jednorodna (homogeniczna). Pojęcie to wykorzystywane jest przy tworzeniu klasycznych modeli gospodarki, pozwalając uniezależnić się od specyfiki lokalnych uwarunkowań. Modele te, jako forma opisu teorii, określają charakter różnicowania się tej jednorodnej przestrzeni - jako konsekwencji działania człowieka kierującego się zasadą osiągania maksymalnego zysku. Sami geodeci dla opisu tego rodzaju przestrzeni używają innych terminów - elipsoida obrotowa lub geoida.

Przestrzeń geograficzna - realna przestrzeń o charakterze heterogenicznym, uwzględniająca zróżnicowanie środowiska naturalnego oraz środowiska człowieka. Przestrzeń geograficzna dzielona jest zwykle dalej na przestrzeń ekologiczną (naturalną, przyrodniczą), gdzie dominują prawa przyrody, oraz przestrzeń ekonomiczną, w której człowiek prowadzi działalność gospodarczą. Dodatkowo wyróżniana jest również przestrzeń społeczna: obiektywna, związana z rozmieszczeniem poszczególnych grup ludności; oraz subiektywna, określana przez obrazy świata kształtujące się w wyobraźni jednostek lub grup społecznych.

Terminem przestrzeń społeczna określa się przestrzeń przynależną do pewnej grupy społecznej. W skali mikro bywa również nazywana przestrzenią sąsiedzką, czyli taką, która bezpośrednio towarzyszy miejscu zamieszkania. Występowanie przestrzeni grupowych, sąsiedzkich, społecznych jest niezbędnym warunkiem kształtowania aktywnych relacji związanych z miejscem zamieszkania. I odwrotnie: relacje międzyludzkie rozgrywające się w miejscu zamieszkania wpływają na kształt przestrzeni, w której się odbywają.

Definicje przestrzeni

• Przestrzeń geograficzna

• akumena - niewykorzystana i niezamieszkana przez człowieka część przestrzeni geograficznej

• ekumena - część przestrzeni geograficznej, na której człowiek żyje i prowadzi stale swą działalność produkcyjną, usługową, konsumpcyjną i społeczną

• subekumena - część przestrzeni geograficznej, na której człowiek żyje i prowadzi okresowo swą działalność produkcyjną, usługową, konsumpcyjną i społeczną

W obrębie przestrzeni ekonomicznej rozmieszczone są wszystkie osiedla ludzkie oraz wszelka działalność produkcyjna i nieprodukcyjna człowieka.

Formy działalności ludzkiej

• punktowa (np. zakłady przemysłowe)

• liniowa ( np. transport)

• powierzchniowa (np. uprawy rolne).

• Działalność punktowa może występować w formie wyizolowanej, tworzyć pewne zgrupowania punktów jednorodnych lub asocjacje różnorodnych rodzajów działalności człowieka

• Działalność liniowa - wykształcone układy sieciowe lub wiązki różnych rodzajów działalności liniowej: np.: linia kolejowa, linie przesyłowe energii, drogi ekspresowe

• Działalność powierzchniowa charakteryzuje się najczęściej zwartością występowania, choć może także przybierać formę nieciągłą i występować w postaci rozrzuconych wysp (enklaw)

Pasma - wiązki dróg i linii komunikacyjnych (infrastruktura techniczna)

Węzły - większe skupiska ludności i działalności produkcyjnej oraz nieprodukcyjnej

Węzły czyli ogniwa, oraz pasma infrastruktury tworzą zasadniczy szkielet, który pozwala na śledzenie dynamiki gospodarki w przestrzeni. Szkielet ten wypełniają powierzchnie, na których rozwija się gospodarka leśna, rybacka, turystyczna i inne elementy powierzchniowe o znacznych obszarach.

W krajach rozwiniętych przestrzeń jest:

-wynikiem procesów społeczno-ekonomicznych tam zachodzących;

-służy zaspokojeniu potrzeb

-jest dostosowana do ogólnego poziomu rozwoju tych krajów 

W krajach słabo rozwiniętych:

-silnie rozczłonkowana przestrzeń, niestabilna gdyż cele działania często ulegają zmianom,

-tylko w okolicach dużych miast występuje przestrzeń zorganizowana.

 

Struktura przestrzeni ekonomicznej

• hierarchiczność

• stosując metodę regionalizacji gospodarczej przestrzeń ekonomiczną można podzielić na regiony typu:

• loco (lokalne)

• mikro (mikroregiony)

• submezo (submezoregiony)

• mezo (mezoregiony)

• makro (makroregiony) przy czym najwyższym szczeblem hierarchicznym jest na ogół państwo

Wyodrębnione odcinki geosfery, proponuje się nazwać geomerami, zwracając uwagę, że geomerem może być zarówno kontynent, jak i państwo, a także region, miasto, gospodarstwo rolne.

Idea geomerów znalazła swe uściślenie i systematyzację w zyskującej sobie wielu zwolenników koncepcji geosystemów, jako podstawowych jednostek podziału przestrzeni ekonomicznej i geograficznej. Za geosystem uważa się region fizycznogeograficzny (na ogół skali mezo) wraz z istniejącą w nim działalnością ekonomiczną i społeczną człowieka oraz niezbędnym do tego zagospodarowaniem w sferze majątku trwałego.

---