*Polityka- gr. politiké-sztuka rządzenia państwem; współcześnie: określenie działalności władz państwowych w kształt. stos wew w państwie i stos państwa z zagr lub dodatk wszelka dział wpływająca na sprawy publiczne

*Podmioty polityki: władza państwowa + każda grupa społeczna, organizacja i osoba podejmująca określ dział mające na celu wpływ na sprawy publ

*Pol ekonomiczna

(S.Kruszczyński) bezpośr kierowanie gosp narodową przez państwo v pośrednie oddziaływanie państwa na funkcjonowanie i rozwój tej gosp

(K.Secomski) działalność państwa polegająca na określ bieżących i perspektywicznych celów społ-gosp i ich realizacji za pomocą metod i środków wynikających z zasady racjonalnego gospodarowania

!Pol gospodarcza świadome odział. władz państwowych i instytucji i org międzynar na gosp-jej dynamikę, strukturę, funkcjonowanie i stos ekonomiczne (też pol ekon-społ)

*Podm pol gosp władza państw (centralne organy władzy plus opcjonalnie org samorządu terytorialnego), może nastąpić dominacja aparatu urzędniczego; organy typu przedstawicielskiego

*Powody ingerencji: dobro wspólne, stawiane ponad interesami poszczeg osób, grup i warstw społ; przy przestrzeganiu reguły celowego, rozważnego i oszczędnego dział władz (reguła dział racjonalnego)

*Pol ekon a)działalność (państwa) i b)wiedzia o działalności

*NAUKA pol ekonomicznej jest dyscypliną naukową zajmującą się badaniem form, celów, narzędzi i sposobów odział państwa na społeczny proces gospodarczy

*Podział pol ekonomicznej

1. E. Taylor a)ogólna b)szczegółowa (na zachodzie: ekonomia polityki stosowanej)

2. a)ekonomia polityczna (ekonomika) nauka pozytywna b)polityka ekonomiczna nauka normatywna

3.w USA i GB po II WŚ: Ekonomia polityczna (ekonomia) a)mikro b)makro

*Od pojęcia nauki polityki ekon należy odróżnić szersze pojęcie naukowych podstaw pol gosp, które obejmują dorobek wszystkich dyscyplin ekonomicznych. (ważna ekonomia szczegółowa i jej działy: ekonomiki (handlu, ..). Są one teoret podst konkretyzacji ogólnej pol ekon w odniesieniu do poszczeg gałęzi gospodarki

*Metody ^empiria i dedukcja

obserwacja- zjawiska powtarzające się- zależności między nimi - stopniowa konkretyzacja- weryfikacja

^eksperyment (postępowanie symulacyjne na modelach też)

^metoda prób i błędów

*Doktryna zbiór uporządkowanych w pewien sposób założeń, twierdzeń i poglądów nt określonej dziedziny wiedzy v działalności. Wskazuje i wartościuje cele działań .Brak całkowitego uzasadnienia wniosków.

*Merkantylizm XVII w - aktywne uczestnictwo państwa w odział na gosp przez popieranie uprzemysłowienia kraju,

-eksport wysoko przetworzonych art. przemysłowych

- osłona produkcji krajowej przed zagraniczną

*Liberalizm gospodarczy XIII w -ograniczenie interwencji państwa w sprawy gosp do niezbędnego min (propagowany przez wys rozw kraje)

*Keynes -ingerencja jako konieczność

*doktryny partii komunistycznych: zniesienie własności prywatnej środków; główna rola : przeds. kolektywne (przede wszystkim państwowe)

*partie socjaldemokratyczne: zachowanie własności pryw; ogr interwencja państwa

*partie liberalne i konserwatywne min interwencji, max swobody działania konkurencji, zachowanie i umacniania własności prywatnej

*katolicka nauka społ komunizm nie, ale kapitalizm też nie do końca

*doktryny dot konkretnych problemów pol ekonomicznej (np. doktryna wolnego handlu, radziecka doktryna industrializacji).

*Procesy realne : produkcja, transport, magazynowanie, obrót towarami

*Procesy regulacyjne procesy zbierania i przetwarzania inf, przygotowanie i podejmowanie decyzji, kontrolowanie ich wykonania, itp.

*System ekonomiczny-zbiór powszechnie obow norm prawnych i ogólnie akceptowalnych zasad, regulujących postępowanie wszystkich uczestników procesu gosp

określa: 1. kto i jak dec o tym, które dobra powinny być wytw i w jakich ilościach

2. w jaki spos wytwarzanie uzupełniających się produktów ma być bilansowane i koordynowane po kątem zaspokojenia różnorodnych potrzeb społecznych

3. w jaki spos ma być dok podział globalnego produktu społecznego między członków społeczeństwa

*Kryterium własności środków prod

a)ustroje indywidualistyczne(kapitalistyczne)

b)u. kolektywistyczne

*w celu określenia systemu funkcjonowania gospodarki : sposób regulacji: 1. systemy kompetytywne (konkurencyjne) zw. systemami gop rynkowej

2. systemy administracyjnego regulowania gospodarki :

* 4 modele systemów ekonomicznych (łącząc kryteria własności środków produkcji i sposobu regulacji

1.indywidualistyczno-kompetytywny (kapitalizm rynkow)

2.indyw- planowy (gosp kapitalistyczna regulowana przez centralne planowanie państwem)

3.kolektywistyczno - planowy (kolektywistyczna gospodarka zarządzana centralnie tzw. realny socjalizm

4. kolektyw - kompetytywny (socjalizm rynkowy)

*System radziecki - nakazowo - rozdzielczy

*Rola państwa(gop rynkowa) w odniesieniu do gosp polega przede wszystkim na zapewnieniu przestrzegania ustrojowych i systemowych zasad porządku społ-gosp zwłaszcza zasady wolności gosp, poszanowania własności prywatnej i swobody przedsiębiorczości.

-bezpieczeństwo zew i wew

-utrzymanie instytucji sprawiedliwości

-szkolnictwo

-kształtowanie systemu pieniężnego

dodatkowo:

-korygowanie niedostatków mechanizmów rynku pod kątem: a)podnoszenia efektywności gosp w skali ogólnospołecznej b) ograniczenia nadmiernych nierówności w podziale produktu społecznego

c) stabilizowania gosp

*Poprzez swoje wydatki państwo tworzy rynek zbytu na różne towary i usługi.

*Traktat z Maastricht unia walutowa (euro), utworzenie EBC we Frankfurcie nad Menem

*”Prywatyzacyjny amok” J.E.Stiglitz , -USA/ USEC agencja odp za wzbogacanie uranu

*miara ingerencji państwa w proc gosp: udział wydatków publ w PNB

*Kierunki oddział pol gosp państwa w kapitalistycznej gosp rynkowej:

1.stały dopływ środków niezbędnych do wyk przez państwo funkcji wew i zew (podatki ALE wspieranie rozw

2. wspomaganie funkcjonowania i rozw sektorów nie cieszących się dst zainteresowaniem prywatnych przed v wyłączonych z zakresu ich działania (znaczenie strateg)

3.osłona działalności gosp obywateli własnego kraju przed zagr konkurencją

4. ochrona konkurencji przed monopolem

5.usuwanie zagrożeń rozw gosp przez przeciwdziałanie czynnikom kryzysogennym i stagnacyjnym i pobudzanie koniunktury i kształtowanie warunków sprzyjających proc wzrostu

6. ochrona środowiska naturalnego i zapewnienie przestrzennego ładu

7. ład społeczny (np. praca, płaca, zabezp społ)

*ograniczoność zastosowań mechanizmów rynkowych przy rozwiązywaniu problemów o charakterze ogólnospoł (środowisko, przestrzegania wymagań ładu społ)

*Teoria wyboru publicznego przygotowanie i podejmowanie dec pol jako gra prowadzona przez różne podmioty życia Politycznego w ramach układu określonego przez ustrój państwa, jego konstytucję, …

*Zasada nomenklatury stanowiska przed odp organy administracji ale po konsultacji w wł instancjami partii

*Prywatyzacja a)powszechna prywatyzacja; b)prywatyzacja kapitałowa
-> pol. przekształceń własnościowych

*Uwarunkowania zew położenie geogr; sytuacja międzynarodowa; przynależność do org; zadłużenie wobec zagranicy; stan i struktura zagospodarowania regionów przygranicznych krajów sąsiednich

*Uwarunkowania wew stan i struktura zasobów (w środ nat; ludzkie; materialne); zagosp przestrzenne kraju; stosunki narodowościowe; wew sytuacja pol, układ sił pol; stos społ do władzy.

*Uwarunkowania ustrojowo-systemowe: ustrój społ-gosp; struktury państwowo - administracyjne i społeczne; rozwiązania systemowe w gospodarce

*Cele pol ekon: suwerenność narodowa; sprawiedliwość; wolność; prawa człowieka; postęp społ-ekon; równość szans; dobre stosunki z otoczeniem, itd.

lub:

1. ustrojowo-systemowe i polityczne

2. ekonomiczne: pomnażanie bogactwa kraju i powiększenie materialnych podstaw dobrobytu społ.

wzrost gosp sposobem do dobrobytu

[w krajach rozw: stabilizacja koniunktury i eliminacja różnych jej zagrożeń (też np. inflacyjnym)];

umacnianie zdolności konkurencyjnej

* żeby os. Cele strategiczne rozwoju →cele niższego rządu (np. wzrost PiI, założenia przekształceń strukt)

3.społeczne podział dochodu narodowego i niematerialne np. odczuwanie dobrobytu ; wyrównanie szans obywateli; osłona najsłabszych grup społecznych

4. ekologiczne polityka ochrony środowiska/ ekorozwój

5.obronno-militarne konkurencyjność wgl innych celów

*Polityka rozwoju społeczno - gospodarczego skł się z:

1. polityka wzrostu

2. p. strukturalna przekształcenie układu relacji i proporcji wyst między poszczeg sektorami, działami i gałęziami gosp oraz rodz produkcji społecznej a jej całością przez wspieranie rozwoju wybranych sektorów i gałęzi

3. polityka regionalna

4. polityka ekologiczna

*Dalsze wyodrębnienie podsystemów przed kryterium przedmiotowe (na co skierowane) i kryterium instrumentacji (rodz czynników i mechanizmów wyb do osiągnięcia celów)

--- w ujęciu przedmiotowym

^polityka sektorowa odział państwa na proc gosp w poszcz działach i gałęziach (rolna, przemysłowa, handlowa, komunikacyjna, komunalna,…)

^pol społeczna

^pol demograficzna

^pol. migracyjna

--- w ujęciu instrumentacji :
^ pol pieniężna ( w tym emisyjna i kredytowa)

^pol ubezpieczeń

^pol cenowo - dochodowa

^budżetowa (inaczej skarbowa/ fiskalna w tym celna, podatkowa)

*Czynnik odział na rozw potencjał innowacyjny przedsiębiorstw

*Rodzaje prac badawczych

a)podstawowe - dla których nie można z góry określić, poza sferą nauki, bezpośrednich odbiorców przewidywanych rezultatów

b)stosowane

*Polityka naukowa działalność państwa i innych instytucji publ skierowaną na takie oddziaływanie na naukę, które w spos optymalny przyczynia się do wzrostu gosp i rozwoju społ przy optym wykorzystaniu środków na badania naukowe. Zawiera w sobie politykę innowacyjną która służy wspieraniu i wprowadzaniu do praktyki gospodarczej wyników badań naukowych, nowych osiągnięć wiedzy, wynalazków i usprawnień.

*INNOWACJE:

1. Schumpeter (zmiany w sferze produkcji których celem jest osiągnięcie nowych rozwiązań procesowych i nowych produktów)

a)wpr nowego towaru nieznanego v gatunku czy odmiany

b)nowa metoda produkcji

c) otworzenie nowego rynku dla gałęzi która jeszcze tam nie była niezależnie czy rynek istniał czy się tworzy

d)nowe źródło surowców v półfabrykatów niezależnie czy źródło istniało wcześniej czy się stworzy

e)wpr nowej organizacji proc gosp w prod i cyrkulacji towarów

wynalazek - innowacja - rozpowszechnienie

2. P. Kotler innowacja = cokolwiek postrzeganego przez kogokolwiek jako nowość

3. P.F. Drucker świadoma i korzystna zmiana wynikająca z potrzeb lub systematycznej obserwacji środowiska zew.

4. Współczesne teorie oparte na tazach:

a)innowacje powst w wyniku ewolucyjnego i interaktywnego w toku którego poszczególni aktorzy i kolejne stadia oddziałują na siebie wzajemnie prowadząc od pojawienia się i rozwoju idei innowacyjnych do opracowania innowacji i wpr ich do prod i na rynek

b)wiedza i uczenie się odgrywają kluczową rolę w rozwiniętych gospodarkach

c)dla powodzenia procesów i wpr na rynek innowacji b. duże znaczenie mają takie czynniki jak: instrumenty polityki proinnowacyjnej państwa, struktury rynkowe, mechanizmy finansowania działalności innowacyjnej, system bankowy itp.

*Dyfuzja innowacji rozprzestrzenianie się w innych przedsiębiorstwach v gałęziach przemysłu

*Działania w ramach pol naukowej:

-określanie celów które nauka ma osiągnąć w toku prowadzonych badań

-przekształcenia w strukturze organizacyjnej nauki

-tw warunków sprzyjających rozw efektywnej działalności naukowej

-kształt rozw ułatw wdrażanie osiągnięć nauki do praktyki gosp

*Działania rozpoznawcze do sformułowania założeń PN dot:

-potencjału naukowo-badawczego kraju

-stanu kadry pracowniczej z wyższym wykszt

-struktury potencjału naukowego

-regionalnego rozmieszczenia potenc nauk

-planów badań i prac rozwojowych

-sytuacji materialnej pracowników nauki

-wyk i skutków innowacji jako czynnika dec o rozw gosp

-obow przepisów prawnych mających wpływ na funkcjonowanie nauki

*Przy formułowaniu celów

-rosnące koszty badań i prac rozw

-skrócenie cyklów życia

-wzrastająca kompleksowość nauki i techniki

-5-8 lat czekania na wyniki

*Klasyfikacja grupy celów wg OECD

a)militarne (↑ siły obronnej kraju)

b)społeczne (polepszenie warunków pracy i życia społ)

c)ekon (gosp) utrzymanie i ↑ efektywności (wydajności i konkurencyjności) gospodarki

d)naukowe - ↑ efektywności nauki

*Cele wg czasu

a)taktyczne (bieżące): poprawa obsługi informacyjnej i konsultacyjnej ; wzmacnianie bazy naukowej; ↑ popytu na innowacje służące społeczeństwu

b)strategiczne: przemiany strukturalne w gosp, ↑ liczby innowacji przemysłowych; ↑ konkurencyjności, ↑ miejsc pracy i poprawa warunków pracy, poprawa opieki zdrow

*INNOWACJE produktowe, procesowe (technologiczne) v organizacyjne

*Technologia - systematyzacja wiedzy i technik, która pozwala przemysłowi realizować prod w spos skoordyn.

-łączy wiedzę, analizę metod pracy i wyk w niej techniki

*Podział technologii (OECD na podst udziału B+R)

a)niska

b)średnio niska

c)średnio wysoka

d)wysoka (tu też ultrawysoka ponad 8,5% wart sprzedaży)
*Cechy wysokiej technologii

-wys poz naukochłonności

-wys poz innowacyjności

-krótki cykl życia wyrobów i procesów

-szybka dyfuzja innowacji technologicznych

-↑ zapotrzeb na wys wykwalifikowanych pracowników

-wys poz nakładów kapitałowych oraz ryzyka inwestycyj.

-procesy szybkiego starzenia się inwestycji

-ścisła współpraca naukowo-techniczna

-rosnąca konkurencja na rynkach międzynarodowych

*Transfer technologii przepływ myśli, idei i innowacji

+doradztwo i pośrednictwo technologiczne

+inf o nowych technologiach, inicjowanie transferu

+wspieranie innowacyjnych przedsięwzięć w M i Ś przedsiębiorstwach i nowo tworzonych (np odpryskowe spin-off)

+rozwój systemu wspierania przedsięwzięć innowacyjnych i przedsiębiorczości

*Odział państwa na naukę:

a)bezpośredni np Francja i Agencja Waloryzacji Badań : wdrażanie wynalazków, stymulacja innowacji w przedsiębiorstwach, partycypacja w kosztach modernizacji aparatu produkcyjnego;

-kredyty na działania innowacyjne

b)pośredni: refundacja strat ponoszonych przez innowatorów; obniżki podatkowe

*Typy polityki naukowej

a)partycypacja- finans wspierania badań ze specjalnych funduszy i za pośredn instytucji

b) regulacja(odział pośrednie) władza określa pewne typy oddziaływań (wydatki na naukę w ramach budżetu)

c)popieranie pośrednie odział

└instytucjonalne (podmiotowe)- środki finans dla wybranych jedn

└projektowe - odpowiednie środki lub gwarancja finansowa państwa na określ programy badawcze

└udzielani e pomocy (z poprzedniki v samodzielnie) pokrycie pośrednich kosztów działania jednostek badawczych

*Instrumenty o charakterze:

1. ogólnym oddziałują na cały proc badawczy, łącznie z wdrażaniem do praktyki

-dotacje i subwencje rządowe; umowy uzgodnione; kontrakty programowe

2. wyspecjalizowane oddział na pewne elem proc badaw

-np. ulgi finans jako zwolnienie od podatku części zysku , amortyzacja nadzwyczajna czy ułatwienie rejestracji

-premie za innowacje

*Podział instrumentów w Polsce

1. związane z polityką podatkową : ^koszty jako wydatki na B+R; ^koszt jako zakup wyników badań;

^koszty jako nie inwestycyjne wydatki wdrożeniowe;

odliczanie w całości lub w części (do wys 50% dochodu) wydatków inwestycyjnych zw z wdrożeniem patentów, licencji, know-how,... ; ^koszt jako wydatki na innowacje powyżej roku trwania; ^ulgi dla os fiz - innowatorów

2. finansowe i organizacyjne ^przyspieszona amortyzacja; ^ulgi i preferencje kredytowe - wdrażanie krajowych technologii; ^wpr nowych rozw prawnych i instytucjonalnych na rynku kapitałowym; ^ubezp inwestorów przy wdrażaniu nowych technologii;

^koordynacja pol licencyjnej z naukową

^przepisy o wynalazczości

*Schumpeter : nauka zew i wew (teoria podażowa)

*Strategia Lizbońska w PL: GOW; liberalizacja rynków telekomunikacji, transportu, energii i rynków finans; przedsiębiorczość; spójność społeczna (3%PKB nakładów na B+R)

*Funkcje polityki budżetowej

a)alokacyjna podział czynników wytw między sektor pryw i publ i dalsza alokacja wew sektorów// publ bezp pryw pośrednio

b)redystrybucyjna świadome odział na rozm produkcji i strukturę funduszy nabywczych poszczeg podmiotów / 3 płaszczyzny:

1. bezp redystrybucja dochodów pieniężnych

2. bezpłatne v częściowo bezpł zaspokajanie potrzeb (oświata)

3.kształtowanie warunków rynkowego podziału dochod

c)stabilizacyjna

*Teoria Keynesa - państwo oddział na czynniki zagregowanego popytu przez pol budżetową

*Krzywa Laffera przychody z podatków// stopa opodatk

*Pasywna polityka budżetowa automatyczne stabilizatory

*Aktywna (dyskrecjonalna)pol budżetowa

1.zmiany stawek podatku

2. zmiany podziału transferów z budżetu państwa

3.zmiany wydatków na roboty i inwestycje publiczne

*Zarzuty do keynesowskiej teorii niezrównoważonego budżetu:

symptomy, a nie przyczyny;; efekt wypychania;; pol monetarna?

*BUDŻET PL

1.Przychody

a)bezzwrotne: podatki, cła, czynsze

b)zwrotne: kredyty, pożyczki, weksle, obligacje

////grzywny, mandaty
2,Wydatki wpłaty do UE (77mld na 7 lat w 2012r, obecnie ok 15mld), rolnictwo, oświata i wychowanie, ochrona zdrowia, bezp publ, obsługa długu krajoego (ok 43mld w 2012), itd.

*BUDŻET UE

1.Przychody -udział VAT

-opłaty rolne i cukrowe

-cła tow rol i nierolnicze

-bezp wpłaty krajów członk

2.Wydatki; rolnictwo, dział strukturalne; pol wew, dział zew, administracja, rezerwy, pomoc przedakcesyjna, rekompensaty, bezpieczeństwo

*Klasyczna koncepcja rynku pracy:

1.podaż zawsze tworzy odpowiedni popyt

2.krańcowa użyteczność określa podaż siły roboczej

3. krańcowa produktywność determinuje popyt na siłę roboczą

*Keynes- bezrobocie przymusowe, sztywność płac;

-o łącznej ilości zatrudnienia dec skłonność do konsumpcji i stopa nowych inwestycji.

-równowaga możliwa przy niepełnym zatrudnieniu

-aktywność państwa (roboty pybliczne)

*Krzywa Phillipsa stopa inflacji a stopa bezrobocia

*Pol zatrudnienia dział państwa na rynku pracy pod kątem potrzeb gosp kraju i godzenia interesów pracodawców i robotników

*Funkcje PZ

-społeczna wyzn przez przyszłe i obecne warunki rozw społecznego

-ekonomiczna zw z rozw gosp

+czasem: poznawczo-normatywna (system kształcenia)

dochodowa zapewn uczestnictwa ludzi w tw i podziale doch narodowego

----- zadania szczegółowe walka z bezrobociem i ubóstwem; wypełnianie luki zatrudnieniowej; oddział na dec dot bezrobocie czy inflacja; reorientacja instytucji rynku pracy.

*MOP bezrobotny: bez, szuka, ostatni miesiąc efektywnie szukał pracy v w ciągu 15 dni ma podjąć

*subwencja płac, nowe miejsca pracy sektor państw, popieranie przedsiębiorczości, roboty publ

*NSB- wg klasyków nie powinni otrzymywać zasiłków

*Kryteria przystąpienia do Unii Walutowej

1.Monetarne

a)stabilność cen(stopa inflacji) krajów, które chcą wejść do UW (wyższa stopa infl nie więcej niż 1,5% w stos do krajów Unii z najniższą stop infl)

└rośnie koszt zadłużenia └konflikty społ (związki zawodowe chcą wyższych płac) └nie sprzyja oszczędzającym, sprzyja dłużnikom

b)wysokość nominalnych stóp % (max o 2% więcej wysokości st % w stos do 3 krajów z najniższymi stopami inflacji)

c)kurs walutowy 2 lata przed wejściem kraj musi być w europejskim systemie walutowym ze stabilnym kursem i bez dewaluacji (dopuszczalne pasmo wahań +/- 15% w wężu walutowym)

2.Fiskalne

a)deficyt budżetu niewiększy niż 3% w stos do PKB (pol zrównoważonego budżetu)

b)dług publiczny (niewiększy niż 60%)

*Koszty przystąpienia do UW

1.niewymierne

a)utrata autonomii w prowadzeniu polityki monetarnej i kursowej (działa na konkurencyjność)

b)kryteria konwergencji (trzeba uważać na deficyt i dług publiczny)

2.wymierne

a)przystosowanie systemów operacyjnych, informacyjnych i informatyczn.

b)szkolenie partnerów biznesowych

c)przystosowanie urządzeń

d)utrata części dochodów banków z wymiany walut + z zabezpieczeń przed wahaniami kursów

*Korzyści przystąpienia do UW

1.bezpośrednie (krótki okres)

>eliminacja kosztów transakcyjnych; >nie trzeba przeliczać, >jasna sytuacja kształtowania się cen, >eliminacja ryzyka wahań kursów (=niższa stopa % ->ożywienie gosp)

2.pośrednie (długi okres)

>wzrost stabilności makro i PKB, >większy dopływ inwestycji zagranicznych (kapitału), >wzrost stopy inwestycji, >ożywienie wymiany handlowej, >wzrost konkurencyjności i konkurencji

*Przyczyny kryzysu w strefie euro

1.UWiG jest zebrana z krajów o różnym poziomie rozwoju gosp

2.nie przestrzeganie kryteriów konwergencji przez kraje członkowskie (życie na kredyt)

3.zmniejszanie się konkurencyjności Grecji i Włoch przez nadmierne zwiększanie płac

4.problemy z decyzyjnością (brak szybkiej reakcji)

5.różnica interesów poszczególnych krajów członkowskich

---