1. Kurs walutowy -cena jednej waluty wyrażona w innej walucie. Liczba jednostek jednej waluty, którą można zakupić inna walutę

Waluta bazowa-. waluta, której ilość w danym kursie jest stała.

Waluta kwotowana- waluta, której ilość w danym kursie zmienia się w kolejnych kwotowaniach.

Duża figura- część ceny, której dealerzy walutowi nie kwotują.

Punkty (pestki)- część ceny, dwie ostatnie cyfry w zapisie kursu walutowego, która jest kwotowana przez dealerów.

BID- oferta kupna.

OFFER, ASK- oferta sprzedaży.

2. Kurs bezpośredni- określenie zmiennej ilości jednostek waluty krajowej w stosunku do stałej liczby jednostek waluty obcej.

Kurs pośredni- określenie zmiennej ilości jednostek waluty obcej w stosunku do stałej liczby jednostek waluty krajowej.

Kurs krzyżowy (crossowy) Cross rate- kurs walutowy ustalany za pośrednictwem waluty kraju trzeciego.

LICZENIE KURSU KRZYŻOWEGO:

a) waluta wspólna w obu przypadkach jest walutą bazową:

U/X, U/Y i ma powstać X/Y

X/Y= U/Y:U/X

X/Y= U/Y*X/U

b) waluta wspólna w obu przypadkach jest walutą kwotowaną:

X/U, Y/U i ma powstać X/Y

X/Y= X/U:Y/U

X/Y= X/U*U/Y

c) w jednym kursie waluta wspólna jest waluta bazową a w innym walutą kwotowaną:

X/U, U/Y i ma powstać X/Y

X/Y= X/U*U/Y

3. Funkcje kursu walutowego:

>instrument polityki pieniężnej- kształtuje ilość pieniądza w obiegu, wyrównuje deficyt w bilansie płatniczym, ogranicza inflację

>informacyjna- decyzyjna

>cenotwórcza- wyznaczenie cen importu i eksportu

>alokacyjna- wpływ na rozmieszczenie zasobów w skali światowej.

4. Klasyfikacja kursu walutowego:

a) ze względu na stopień zmienności:

- kurs stały:

>System stałych kursów walutowych- kurs utrzymywany, ale może być zmieniony w przypadku nierównowagi w bilansie

>Kurs stały z określoną marżą odchyleń parytetowych- ma szeroki zakres wahań wokół parytetu, co pozwala eliminować krótkookresowe lub przejściowe zakłócenia w bilansie płatniczym.

>Kurs stały krótkookresowy (pełzający)- często się zmienia, głównie pod wpływem wyższego tempa inflacji w kraju w porównaniu z zagranicą.

>Kurs sztywny- kurs niezmieniony w bardzo długim okresie, mimo że taka zmiana byłaby pożądana ze względu na stan bilansu płatniczego.

-kurs zmienny:

>Kurs wolnorynkowy- określany jest wyłącznie przez podaż i popyt na waluty obce na krajowym rynku walutowym.

>Kurs płynny- ustalany przede wszystkim przez popyt i podaż walut obcych, ale czasami korygowany przez władze walutowe w drodze interwencji na rynkach walutowych.

>Kurs płynny ograniczonej zmienności

b) ze względu na termin:

-kasowy- do2 dni (SPOT)

-terminowy- określony terminem (FORWARD)

c) ze względu na stosunek do kuru równowagi:

- kursy niezrównoważone:

>Podwartościowy (niedoszacowany)- oznacza, że kurs rynkowy jest niższy od kursu równowagi długookresowej.

>Nadwartościowy (przeszacowany)- występuje najczęściej przy usztywnianiu cen krajowych w krótkim okresie.

>Kurs równowagi- zapewnia zrównanie popytu i podaży na walucie; jest to kurs zapewniający równowagę bilansu płatniczego.

d) ze względu na ilość poziomów kursu:

>Jednolity- całość wymiany o jednym tym samym kursie.

>Dualny- wprowadzamy dwa oficjalne kursy, jeden dla obrotów handlowych, drugi dla obrotów kapitałowych.

>Zróżnicowany- odmienne kursy dla importu i eksportu.

e) z punktu widzenia siły nabywczej waluty:

>Efektywny kurs walutowy - o ile mniej/więcej walut obcych można nabyć za jednostkę waluty krajowej

>Efektywny, realny kurs walutowy - o ile mniej/więcej towarów obcych można nabyć za pewien wolument towarów krajowych.

f) wg jednostki porównawczej:

>kurs parytetowy: ustalany względem jakiegoś określonego koszyka dóbr;

>kurs hamburgerowy (wg wybranego dobra);

>kurs walutowy: cena jednostki 1 waluty wyrażona w jednostce inej waluty.

5. Prawo jednej ceny- mów3i, że za określoną liczbę jednostek danej waluty można kupić w każdym kraju w tym samym czasie dokładnie tyle samo dóbr.

Rodzaje wymienialności walut:

Kryterium podmiotowe (kto może wymieniać waluty a kto nie):

- wewnętrzna - wymieniają rezydenci;

-zewnętrzna - wymieniają waluty również nie rezydenci, wprowadzona w celu możliwości realizowani płatności pomiędzy obszarami;

-wg standardu MFW;

-całkowita;

Kryterium przedmiotu (na co można wymienić):

-wymienialność na złoto ( system Bretton - woods);

-wymienialność na inne waluty;

-wymienialność ograniczona - tylko na określone waluty w ramach określonych bloków walutowych;

Korzyści z wymienialności walut:

Umożliwia:

-swobodny przepływ kapitału;

-wzrost rangi instytucji finansowych;

-pozwala na zajęcie odpowiedniego miejsca w międzynarodowym udziale pracy;

-liberalizacja wymiany międzynarodowej;

-dostępność większego asortymentu towarów;

-zwiększenie (racjonalizacja) alokacji zasobów krajowych;

-możliwość wykorzystania waluty krajowej do rozliczeń międzynarodowych;

-możliwość zmniejszenia rezerw walutowych;

-kurs walutowy dobrze pełni funkcje informacyjną;

-możliwość korzystania z depozytów walutowych w celu zrównoważenia bilansu płatniczego.

Indywidualny kurs walutowy (wynikowy) - kurs szacowany, cena towaru wyrażona w walucie krajowej do ceny wyrażonej w walucie zagranicznej.

Graniczny kurs dewiz - kurs równowagi w handlu zagranicznym, punkt w którym wymiana będzie najbardziej opłacalna zarówno dla importera jak i dla eksportera.

Rozliczenia międzynarodowe:

-Dewizowe (warunkowe- otrzymanie płatności jest uzależnione od spełnienia przez beneficjenta określonych warunków, np. inkaso, akredytywa dokumentowa; bezwarunkowe- czeki weksle, polecenia wypłaty).

-Bezdewizowe (kompensacyjne- wymiana towaru za towar, wartość dostaw musi się wzajemnie równoważyć; wielostronne- między wieloma krajami, transakcje muszą się zbilansować; offserowe).

Parytet siły nabywczej- jest to stopa konwersji waluty która eliminuje różnice cen pomiędzy krajami, jest wykorzystywany do obliczania dochodu narodowego na 1 mieszkańca

Kurs parytetowy- jest to kurs ustalany względem jakiegoś koszyka dóbr

Czynniki określające poziom kursu walutowego w okresie długim:

- stan bilansu płatniczego i handlowego

- inflacja

- stan koniunktury gospodarczej (stopa wzrostu gospodarczego)

- polityka monetarna (utrzymanie poziomu cen na określonym poziomie)

- opłacalność lokat długoterminowych i przepływy finansowe

Czynniki określające poziom kursu walutowego w okresie krótkim:

- stopy procentowe

- podaż i popyt na waluty

- różnice w stopach inflacji w danym kraju i za granicą

- możliwość interwencji na rynku walutowym przez władze

- spekulacje walutowe

- atrakcyjność lokat w różnych walutach

Czynniki określające poziom kursu walutowego (wg Zabielskiego):

1.czynniki ekonomiczne:

-popyt i podaż na walutę na rynku walutowym

-stan bilansu płatniczego i handlowego

-różnica stóp inflacji między danym krajem a zagranicą

-różnice stóp procentowych w kraju i zagranicą

-przepływy kapitałowe

-stopień reglamentacji walutowej (ograniczenia walutowe)

-polityka walutowa i pieniężno-kredytowa

-koniunktura gospodarcza, stan gospodarki w danym kraju

2.czynniki psychologiczne (związane z przewidywaniami koniunktury i rozwoju gospodarki w danym kraju przez międzynarodowe koła gospodarcze i finansowe)

3.czynniki polityczne (nasilenie się presji zniżkowej lub zwyżkowej uwidacznia się w czasie napięć politycznych, zaostrzenia sytuacji międzynarodowej)

4.czynniki o charakterze spekulacyjnym (mające charakter ekonomiczny, jest to gra na zwyżkę lub zniżkę kursów walut na rynkach walutowych, może to jeszcze bardziej osłabiać waluty słabe i umacniać waluty mocne, spekulacja walutowa nasila się z reguły w okresach napięć na rynkach walutowych oraz napięć politycznych)

Dewaluacja- polega na obniżeniu kursu waluty krajowej wobec walut obcych, płaci się wówczas więcej jednostek waluty krajowej za jednostkę waluty obcej

Rewaluacja- oznacza podwyższenie kursu waluty krajowej za jednostkę waluty obcej

Deprecjacja- proces spadku siły nabywczej j waluty krajowej w stosunku do innych walut

Aprecjacja- wzrost siły nabywczej pieniądza

Wymienialność walut- możliwość wymiany waluty danego kraju na inne waluty lub aktywa obrotowe

Ekonomiczne skutki zmiany kursów walut: wpływ na bilans handlowy i płatniczy, inflację oraz obroty kapitałowe

16.Rozliczenia bezdewizowe

-Wymiana kompensacyjna (barterowa) zachodzi wtedy, gdy dwa przedsiębiorstwa uzgadniają wzajemne dostawy towarów o równej wartości.

-Transakcje clearingowe stosowane są głównie między krajami, których waluty nie są wymienialne. Polegają one na kompensowaniu w przyjętych okresach wzajemnych należności i zobowiązań i rozliczaniu w postaci bezgotówkowej lub kredytu jedynie salda.

17.Bilans płatniczy - usystematyzowane zestawienie transakcji ekonomicznych dokonanych w ściśle określonym czasie miedzy krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi.

Dwa typy transakcji zagranicznych objętych bilansem płatniczym:

1)odpłatne

2)nieodpłatne

Do transakcji odpłatnych zalicza się:

a)kupno i sprzedaż towarów i usług w zamian za element finansowy, np. za gotówkę lub na kredyt

b)zamianę towarów lub usług na inne towary lub usługi

c)wymianę jednego elementu finansowego na drugi, np. zakup zagranicznej obligacji za gotówkę z rachunku bieżącego w banku zagranicznym

Do transakcji nieodpłatnych zalicza się:

a)nieodpłatne nabycie albo dostarczenie towaru lub usługi, np. wysyłka paczki krewnym za granicę

b)nieodpłatne otrzymanie lub przekazanie elementu finansowego, np. zapłata składki na rzecz organizacji międzynarodowej

Transakcje zagraniczne grupuje się w dwóch podstawowych częściach bilansu płatniczego:

a)rachunek bieżący - obejmuje niefinansowe elementy transakcji zagranicznych, a więc towary, usługi oraz dochody z pracy i kapitału. Elementy te określa się jako zasoby rzeczowe. Ponadto obejmuje on transfery nieodpłatne. Elementy te wchodzą do bilansu w pełnej wartości.

Wyróżnia się siedem głównych rodzajów transakcji:
-towary

-wysyłka towarów

-inne usługi transportowe

-podróże zagraniczne

-dochody z inwestycji zagranicznych

-inne towary, usługi i dochody

-transfery nieodpłatne: prywatne i rządowe

b)rachunek kapitałowy - obejmuje elementy finansowe transakcji zagranicznych, a więc zagraniczne aktywa , tzn. należności od cudzoziemców, złoto monetarne i SDR oraz zagraniczne zobowiązania, na które składa się zadłużenie wobec cudzoziemców. W przeciwieństwie do transakcji bieżących , te elementy nie są ujmowane w bilansie w pełnej wartości, lecz wykazuje się tylko zmiany ich stanu, jakie występowały w danym okresie.

Kapitały dzieli się na krótkoterminowe i długoterminowe. Mogą to być kapitały osób prywatnych, sektora rządowego i sektora przedsiębiorstw, przy czym jako specjalne kategorie traktuje się transakcje kapitałowe banków centralnych i banków komercyjnych. Do kapitałów zalicza się inwestycje bezpośrednie, portfelowe i inne kapitały.

c)saldo rezerw dewizowych

18.Kurs walutowy a bilans płatniczy

Przy deficycie bilansu płatniczego następuje niedobór dewiz, a co za tym idzie zwiększona podaż własnej waluty i jej deprecjacja, czyli obniżenie kursu. Wywołuje to efekt ożywienia eksportu (produkty wytwarzane w kraju stają się tańsze - konkurencyjne na rynkach światowych) i wyrównanie bilansu płatniczego. Odwrotnie, przy nadwyżce dewiz następuje aprecjacja i zmniejszenie eksportu.

19.Konsekwencje nierównowagi bilansu płatniczego

Nadwyżka -

Deficyt -

20.Mechanizm przywracania równowagi bilansu

-mechanizm cenowy - zakłada się, że „niewidzialna ręka rynku” samoczynnie umożliwia osiągnięcie pełnego zatrudnienia i równowagi wewnętrznej oraz zewnętrznej

-mechanizm dochodowy - deficyt bilansu handlowego → zmniejszenie wydatków → działa w dół mnożnik tych wydatków → spadek wartości PKB

-mechanizm kursowy - dewaluacja (deprecjacja) waluty krajowej sprzyja wzrostowi eksportu i zmniejszeniu importu, prowadzi więc do poprawy salda bilansu handlowego

-mechanizm stopy procentowej - deficyt bilansu płatniczego → podniesienie stopy dyskontowej → podniesienie stopy procentowej przez banki komercyjne → zmniejszenie rozmiarów obiegu pieniądza, popytu, importu

Międzynarodowy rynek finansowy- ogół warunków transakcji kupna/ sprzedaży walut obcych. Jest to miejsce styknięcia się popytu i podaży na waluty obce.

Funkcje międzynarodowego rynku finansowego: 1)ułatwia rozwój handlu międzynarodowego, 2) umożliwia porównywanie cen w różnych krajach, 3) umożliwia dokonywanie transferu siły nabywczej, 4) umożliwia rozwój wymiany międzynarodowej, 5) zabezpieczenie części posiadanego majątku przed zmianami kursu walut.

Uczestnicy rynku walutowego:

1. inwestorzy indywidualni

2. instytucje bankowe

3.pośrednicy (maklerzy, brokerzy)

Pozycje walutowe zajmowane przez uczestników:

1)zamknięta (zobowiązania = należności)

2) otwarta(zobowiązania różnią się od należności)

-długa (należ. >zob.)

-krótka (należ. < zob.)

Podstawowe segmenty międzynarodowego rynku walutowego:

I. -terminowy(dostawa walut w terminie dłuższym niż 2 dni; w jakimś okresie w przyszłość)

-bieżący (dostawa walut następuje w ciągu dwóch dni roboczych)

II.- wolny (bez ograniczeń władz)

-reglamentowany (ograniczony przez władze państwowe)

- pośredni (częściowo ograniczona wymienialność przez władze państwowe)

Wzory: 1) kurs terminowy:

2) punkty terminowe

i- stopa oprocentowania waluty kwotowanej i bazowej

n- liczba miesięcy w kontrakcie terminowym

Premia/ Dyskonto

Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest > niż waluty krajowej, oznacza to dyskonto dla waluty bazowej i premię dla waluty kwotowanej.

Jeżeli oprocentowanie waluty bazowej jest < niż waluty krajowej, oznacza to premię dla waluty bazowej i dyskonto dla waluty kwotowanej.

3) kwota premii lub dyskonta

- dla waluty bazowej

- dla waluty kwotowanej

Punkty terminowe- dziesiętne części kursu walutowego( np.)

18/31-dodajemy

28/13- odejmujemy

Rynek pieniężny i kapitałowy.

Na rynku pieniężnym dokonywane są transakcje krótkoterminowe w celu zdobycia kapitału na uzupełnienie płynności. Na rynku kapitałowym dokonuje się transakcji długoterminowych (papiery wartościowe).

Podmioty działające na rynku pieniężnym:

1. inwestorzy indywidualni (inwestują, gdy mają wolne środki finansowe, najczęściej w depozyty terminowe)

2. inwestorzy instytucjonalni (inwestują przeważnie na rynku kapitałowym ale i na pieniężnym też)

3. instytucje bankowe( banki komercyjne lokują czasowo wolne środki pieniężne)

Podmioty na rynku kapitałowym:

1. ze względu na wielkość kapitału i profesjonalizm zarządzania nim:

-indywidualni

- instytucjonalni

2. ze względu na okres inwestowania:

- inwestorzy krótkoterminowi

- inwestorzy długoterminowi

3. ze względu na źródła pochodzenia kapitału

- krajowi

- zagraniczni

- międzynarodowe instytucje inwestorskie

Segmenty rynku pieniężnego:

- hurtowy ( transakcje pakietowe, dostęp ograniczony ze względu na wielkość środków finansowych)

- detaliczny (każdy może być uczestnikiem tego rynku)

- lokat międzybankowych (transakcje pomiędzy różnymi bankami)

- weksli skarbowych ( rynek dobrze rozwinięty)

- pieniądza krótkoterminowego

-dyskontowy ( sprzedaż weksli przed terminem wykupu)

-lombardowy (kredyt pod zastaw papierów wartościowych i towarów)

- kredytu na rachunku otwartym (kredyt bankowy udzielany dla zaufanych klientów)

-weksli własnych przedsiębiorstw (rynek dla dużych przedsiębiorstw wystawiających swoje weksle)

Segmenty rynku kapitałowego (Al.- Kaber)

- rynek papierów wartościowych

- rynek transakcji terminowych

- rynek hipoteczny

- rynek skryptów dłużnych

(Zabielski)

- instytucjonalny (obejmuje wielkie banki, fundusze, towarzystwa ubezpieczeniowe)

- otwarty ( dla wszystkich)

Międzynarodowe rynki finansowe:

-łączą podmioty, które posiadają wolne środki z podmiotami które tych środków potrzebują (transformacja środków pieniężnych w czasie)

-drobne środki są łączone i inwestowane jako jeden duży kapitał

Fundusze rynku międzynarodowego= oszczędności krajowe + oszczędności zagraniczne

Rozliczenia międzynarodowe

1) bezdewizowe

-kompensacyjne (dwustronne, pożądane przez dwie strony, wartość dostaw musi być zrównoważona)

- wielostronne (więcej niż dwie strony- kraje)

- clearingowe ( obroty pomiędzy dwoma krajami muszą się równoważyć);występują dwa rodzaje umów: handlowa i płatnicza.

- clearing wielostronny

Umowa handlowa- określa jakie towary i w jaki sposób będą dostarczane na rynek

Umowa płatnicza- określa termin dostawy i sposób postępowania gdy towary nie są równej wartości.

2.dewizowe (formy zapłaty):

1) warunkowe (otrzymanie płatności jest związane, uzależnione od spełnienia przez beneficjenta określonych warunków

- inkaso dokumentowe( polega na wydaniu określonego przedmiotu przez osobę pośredniczącą (bank),wskazanego przez zleceniodawcę, osobie trzeciej po pobraniu od niej określonej kwoty pieniężnej lub spełnieniu przez nią innych warunków.

- akredytywa ( pisemne zobowiązanie banku importera do zapłaty bądź zabezpieczenia środków pieniężnych przeznaczonych na zapłatę pod warunkiem przedłożenia przez eksportera dokumentów odpowiadających wymogom akredytywy w terminie jej ważności.

2) bezwarunkowe

- czeki (dokument zawierający bezwarunkowe polecenie wypłacenia przez bank określonej osobie podanej na czeku sumy pieniężnej z rachunku wystawcy)

- weksle

- polecenie wypłaty (dokument który zobowiązuje bank do zrealizowania zobowiązania zleconego przez klienta)

Rodzaje transakcji walutowych:

1. Spot- transakcje kupna i sprzedaży waluty zagranicznej, które muszą być zrealizowane w ciągu dwóch następnych dni roboczych

2. Swap- kontrakt walutowy na podstawie którego określona ilość waluty jest kupowana i jednocześnie sprzedawana za inną walutę w dwóch różnych terminach realizacji

3. Forward-(kontrakt terminowy) jest umową zobowiązującą jedną ze stron do dostawy, a drugą do przyjęcia określonego dobra w ustalonym terminie, w określonej ilości oraz określonej jakości, a także po cenie wyznaczonej w momencie zawierania umowy

4. Opcje- prawo do zakupu lub sprzedaży określonej waluty po określonym kursie, w ustalonym terminie bądź też przed upływem tego terminu

5. Futures- umowy dotyczące dostawy określonej waluty, w ustalonej dacie w przyszłości, w określonej ilośći, cenie i miejscu. Transakcje futures są standaryzowane i mogą być zawierane tylko 4 razy do roku. Odbywają się za pośrednictwem Izby Rozliczeniowej. Przy zawieraniu tego typu transakcji trzeba wnieść depozyt gwarancyjny.

---