wysuwanie postulatów dotyczących zmian w całokształcie funkcjonowania administracji. Szczegółowe działy polityki administracyjnej odnoszące się, przykładowo, do realizacji przez administrację polityki oświatowej, sanitarnej czy rolnej, muszą uwzględniać m.in.: poziom wiedzy ogólnej społeczeństwa, stosunek procentowy ludzi ze średnim i wyższym wykształceniem do ogółu ludności, ilość i jakość szkół, stan sanitarny kraju i nawyki przeciętnego obywatela w zakresie higieny czy strukturę gospodarstw rolnych, ilość ludzi związanych zawodowo z rolnictwem i wydajność ich pracy. Polityka admini­stracyjna w określonym sensie, ocenia też, na ile przepisy prawa administra­cyjnego przyczyniają się do realizacji polityki państwa i czy polityka państwa jest podstawą do interpretacji norm prawnych"⁴⁷. Istnieje więc zwrotne powią­zanie polityki i administracji, ich przenikanie się funkcjonalne w różnych fazach złożonego procesu determinowanego w jakiejś mierze prawem. Podejś­cie polityczne w swej istocie ma charakter prospektywny, tzn. dotyczy sytuacji i stanów, które powinny wystąpić w przyszłości, a których celowość jest uzasadniana potrzebami teraźniejszymi (zastanymi). Na tle tego teoretycznego modelu powstają pytania: jakie podmioty uczestniczą w tym procesie, jak określona jest ich rola i wzajemne relacje w tworzeniu polityki, w jakiej formie następuje realizacja polityki administracyjnej. Próba odpowiedzi wymaga kil­ku dodatkowych ustaleń.

Przedstawione wyżej określenia polityki administracyjnej ukazują co naj­mniej dwa aspekty jej rozpatrywania. Aspekt pierwszy - to polityka kształto­wania administracji publicznej - jej struktury, a także podstaw i głównych kierunków funkcjonowania. Impulsy dotyczące przekształceń w administracji opierają się na ocenach formułowanych w samej administracji lub też poza nią: w środowiskach politycznych lub na forum parlamentu; natomiast decyzje w tych kwestiach podejmowane są z zasady poza administracją- w parlamen­cie, w procedurze legislacyjnej. Administracja współtworzy więc tę politykę a zarazem jest jej przedmiotem. Ten złożony zespół analiz i ocen, działań projektujących i decyzji można określić jako politykę wobec administracji. Aspekt drugi - to polityka wykonywania przez administrację w różnych dzie­dzinach prawnie określonych zadań publicznych, wypracowywania celów, priorytetów, projektowania środków i sposobów działania oraz przewidywania efektów. Podstawą tej polityki są zawsze normy prawne, które jednak, jak wskazuje praktyka, mniej lub bardziej ściśle mogą determinować działanie administracji w poszczególnych dziedzinach. Ten rodzaj działań w realizacji zadań publicznych można określić jako politykę administracji. Oba aspekty, łącznie, tworzą szeroko rozumianą politykę administracyjną.

⁴⁷ J. Szreniawski, Wstąp do nauki administracji, Lublin 2000, s. 10.

316

---