1.WZORY KULTURY: a) „ Na początku […] Bóg dał każdemu ludowi po glinianym kubku, aby pił z niego wodę życia […] Wszyscy zanurzyli kubki w wodzie […], ale kubki były różne. b) Nasz kubek rozbił się. Naszego kubka już nie ma. RUTH BENEDICT (WZORY KULTURY -1934r.) ad. “a” Poszczególne społeczności - mówi wódź - mają sobie tylko właściwe rodzaje kubków do czerpania źródła wody życia, tzn. charakterystyczne dla siebie sposoby zaspokajania pierwotnych i wtórnych potrzeb swoich członków i radzenia sobie ze światem zewnętrznym. ad. „b” Ludzie należący do różnych kultur mają odmienne obyczaje związane z codziennym życiem, inaczej postrzegają świat, inne jego elementy są dla nich istotne. Różnią się też uznawanymi przez siebie wartościami, tzn. kryteriami wyznaczającymi ich dążenia i sposób oceny zachowań innych ludzi. 2. Co to jest wzór kultury? - wzór kultury jest właściwy w konkretnej kulturze, ukształtowany historycznie, względnie trwały system norm i wartości wyznaczając granicę zachowań zgodnych z oczekiwaniem danej zbiorowości. 3. Co to jest tradycja? Przekazywane z pokolenia na pokolenie. Treści kulturowe (obyczaje, wierzenia, normy, wartości, sposoby zachowania), uznawanie przez zbiorowość za najważniejszą dla jej przeszłości i teraźniejszości. 4. Dlaczego ludzie przestrzegają norm? Zapewnienie jednostce zaspokojenia jej elementarnych potrzeb, Ułatwia życie w zbiorowości, Sposób przekazywania i przyswajania Przekazywanie następnym pokoleniom wiedzy. Instytucje społeczne, np.: rodzina, szkoła, grupa rówieśników, itp. Ponieważ wystarczy naśladownictwo albo posługiwanie się metodą prób i błędów. 5. NARÓD: - wspólnota ludzi mówiących tym samym językiem - wspólnota ludzi połączonych podobnymi obyczajami, sposobem zachowań - połączonych świadomością historyczną, ideą własnej państwowości. - Idea terytorialności: każdemu narodowi. - obszar geograficzny - Narody posiadają swoje mity i legendy ( o Lechu, Czechu i Rusie) - pradzieje narodu często podlegają sakralizacji (np.: w romantyzmie - Polski Chrystus Narodu) - Naród ma własną histografię (piśmiennictwo historyczne, odtwarzające przeszłość na podstawie roczników kroniki) - Zbiór wytworów artystycznych, uznawanych za reprezentatywne, nie tylko dla nich (każdy naród posiada 2 księgi: Literatura, Muzyka, architektura). Powinny być znane jego członkom. - godło, flaga, hymn 6. GRUPA ETNICZNA: - grupa społeczna, którą charakteryzuje wspólne pochodzenie i kultura. - więź grupowa oparta najczęściej na wspólnocie językowej i wspólnie historycznie ustalonej nazwie. - brak idei państwowości. - nie mają histografii w formie przekazów pisanych.
7. Co to jest kultura dominująca? 8. Co to jest subkultura? (z łac. Sub=pod), względnie spójna grupa społeczna, wyróżniająca się wobec dominujących w dane kulturze, tendencji życia społecznego, wyrażająca swą odrębność najczęściej poprzez podważanie lub krytykę utrwalonych i powszechnie akceptowanych wzorów kultury. Subkultury młodzieżowy (punki, Emo, skater, itp.) 9. Etnocentryzm - postawa afirmująca własną kulturę przy równoczesnym wegetatywnym stosunku do kultur obcych. 10. Europocentryzm - jest to podstawa europejczyków polegająca na ocenianiu innych kultur wyłącznie z europejskiego pkt. widzenia. I zaprzeczenia swoistych wart. Tych kultur. (wywyższanie kultury europejskiej przy negatywnym stosunku do kultur obcych. 11. Szowinizm - to bezkrytycznie wywyższanie własnego narodu, połączone z wrogością wobec innych. 12. Relatywizm kultury i jego aspekty: a) relatywizm - poszanowanie innych, dostrzeganie w nich tego co odmienne i traktowanie tego jako wart. wzbogacającej nas samych: POZNAWCZY - za każdym razem, gdy poznajemy inne kultury powinniśmy starać się je zrozumieć za pomocą ich własnych kategorii i nie nakładać na nie naszych pojęć o świecie. ETYCZNY - myśląc i mówiąc o kulturach innych niż nasza, starajmy się powstrzymać od formowania na ich temat jakichkolwiek sądów wartościujących. * „ Nikt nie może autoretartywnie orzec co jest dobre, a co złe; co piękne, a co brzydkie” * „NIE MA KULTUR LEPSZYCH I KULTUR GORSZYCH, SĄ TYLKO KULTURY RÓŻNE” 13. identyfikacja [łac. identificare `utożsamiać'], psychol. utożsamianie się danej osoby bądź grupy społ. z inną osobą, grupą społ. bądź ideą; łączy aspekty poznawcze i emocjonalne. 14. Ksenofobia - niechęć, wrogość, lęk w stosunku do obcych lub innych. Często źródłem ksenofobii jest bezkrytyczne podejście do stereotypów etnicznych. Ksenofobia może dotyczyć wszystkiego, co wiąże się z obcokrajowcami, osobami nieznanymi itd.
Znanych jest obecnie ponad 200 fobii:
* apiofobia - pszczoły |
* demofobia, ochlofobia - tłum 15.Z czego wynika lęk, czy niechęć do innych narodów i kultur odległych, czy też egzotycznych? * Lęk - to negatywny stan emocjonalny związany z przewidywaniem nadchodzącego z zewnątrz lub pochodzącego z wewnątrz organizmu niebezpieczeństwa, objawiający się jako niepokój, uczucie napięcia, skrępowania, zagrożenia. W odróżnieniu od strachu jest on procesem wewnętrznym, niezwiązanym z bezpośrednim zagrożeniem lub bólem. * Niechęć do innych narodów zaczyna się przeważnie od małości, kiedy to rodzice kształtują nasze patrzenie na świat. Rodzice wpajają nam, który Naród jest odpowiedni dla naszego kraju. Dzięki im mamy obraz na inne kultury odległe jak i te bliskie. * Lęk przed egzotyczną kulturą był i będzie. My ludzi jesteśmy z natury zazwyczaj negatywnie nastawieni na inny kolor skóry, czy wygląd niezbliżający się ku naszemu. Nie potrafi spojrzeć na to, ze strony człowieka, jakim jest tylko, na jakiego wygląda. My Polacy nie jesteśmy krajem tolerancyjnym i nie potrafimy dopuścić jakichkolwiek zmian w naszym życiu z ową kulturą. 16. „NIE MA ŻADNYCH RACJONALNYCH POWODÓW, ŻEBY JAKIKOLWIEK CZŁOWIEK MÓGŁ ZYWIĆ UZASADNIONE PRZEKONANIE, IŻ TO, JAKIM JĘZYKIEM MÓWI, JAKI MA KOLOR SKÓRY, W JAKI SPOSÓB SIĘ UBIERA, CZY JAKĄ RELIGIĘ WYZNAJĘ. UPRAWNIA GO DO UWAŻANIA SIĘ ZA LEPSZEGO OD INNYCH, CZY PRZYZNAWIANIA SOBIE WIĘKSZYCH NIŻ INNYM PRAW”. 17.Teatr Narodowy w Warszawie, teatr otwarty 1765 z inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego; pierwszy publiczny, pol. stały teatr zaw. (zespoły: opery, baletu i dramatu); występy w budynku Operalni i sali przy pl. Krasińskich; dyr.: W. Bogusławski, L. Osiński; 1833-1915 należał do WTR (występy w Teatrze Wielkim); oficjalna nazwa od 1924 (siedziba w skrzydle zachodnim); dyr. m.in.: J. Osterwa, K. Kamiński, L. Solski, A. Zelwerowicz, E. Axer, W. Horzyca, K. Dejmek, A. Hanuszkiewicz, J. Krasowski, J. Grzegorzewski, J. Englert; w repertuarze dzieła dramaturgii nar. i świat.; od 1996 nazwa T.N. wspólna dla sceny dram. i operowo-baletowej, od 1998 tylko dla sceny dramatycznej. 18.Biblioteka Narodowa w Warszawie (BN), centralna biblioteka państwa, tworzona od 1918, powołana 1928, otwarta 1930; podstawą były rewindykowane z ZSRR księgozbiory bibliotek deportowanych do Rosji w czasie zaborów, kolekcje Muzeum Nar. Pol. w Rapperswilu i biblioteki batiniolskiej; gromadzi i rejestruje (m.in. w bieżącej bibliografii nar.) całą produkcję wydawniczą i polonika; placówka nauk.-badawcza w zakresie bibliologii; w skład BN wchodzą m.in.: Inst. Bibliograficzny (zał. 1928), Inst. Książki i Czytelnictwa (zał. 1955); komputerowe systemy biblioteczne INNOPAC i MAK; własna drukarnia i wydawnictwo. 19.Filharmonia - instytucja lub stow. miłośników muzyki organizujące koncerty publiczne, gł. symf.; Filharmonia Warszawska, zał. 1901, od 1955 F. Narodowa; 2000 w Polsce 20 f. państw. oprócz wielu orkiestr symf. (w tym radiowych). 20. Muzeum Narodowe w Warszawie, zał. 1862 (do 1916 pod nazwą Muzeum Sztuk Pięknych); galerie: sztuki staroż. (m.in. freski z Faras), sztuki obcej, sztuki pol., sztuki współcz., zdobniczej; dział numizmatyki, grafiki; dział sztuki krajów Azji oraz terenów Bliskiego Wschodu i północnej Afryki; oddziały: Muzeum Plakatu w Wilanowie, Muzeum im. X. Dunikowskiego w Królikarni. 21. Filmoteka Narodowa, do 1970 Centralne Archiwum Filmowe, do 1987 Filmoteka Polska, centralna filmoteka państw.; utworzona 1955 w Warszawie; gromadzi i przechowuje filmy pol., wiele obcych oraz inne dokumenty i materiały dotyczące historii sztuki film.; organizuje przeglądy film., prowadzi kino dawnych filmów Iluzjon; wydaje monografie film.; czł. Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych (FIAF) 22. ZABYTEK KULTURY: - chroniony prawem, obiekt, stary, ma wartości dydaktyczne i wychowawcze, oglądamy, podziwiamy, zwiedzamy; związany z historią i tradycją; wartościowy; budzi szacunek; stanowi o atrakcyjności, turystyce kraju; POWÓD DO DUMY. „KOMUNIKACJA MIĘDZYLUDZKA STANOWI PODSTAWA KAŻDEJ KULTURY” 23.Media - wszelkie nośniki informacji służące komunikacji międzyludzkiej, np.: prasa, radio, TV, Internet. 24.MEDIUM - słowo to pochodzi od łacińskiego wyrazu „medius”, oznaczającego to, co znajduję się w środku, pośredniczy między czymś, a czymś. 35. Media Komunikacyjne - można sklasyfikować w zależności od tego, jakie narządy aktywują. * Dotyczy to naturalnych środków przekazu, np.: mowy (zmysł słuchu); ucho; gesty; oko (zmysłu wzroku). Media komunikacyjne (np.: telefonu, ucho) czy fotografia (oko) 36. Media można podzielić również na: a) trwałe - umożliwiają materialne utrwalenia treści komunikatorów, np.: w postaci ksiązki (druk); płyty, kasety (nagrywane), rysunek, zdjęcie (obraz) b) nietrwałe - związanie z przemijającą chwilą, w której dokonuje się procesu komunikacji. 37. Można wyróżnić tzw. MEDIA MASOWE (MASMEDIA) środki masowego przekazu, czyli takie, które umożliwiają rozchodzenie się informacji z jednego lub kilku ośrodków nadawczych do ogromnej rzeszy odbiorów jednocześnie. 38. KOD - to zbiór symboli wraz z regulaminami określające sposób ich używania: *RODZAJE KODU: a) język b) symbole matematyczne, itp. c) znaki drogowe d) niektóre sposoby posługiwania się człowieka ciałem. 39. KONTEKST - na kontekst składa się m.in.: Miejsce i czas komunikacji oraz ogół towarzyszących okoliczności zewnętrznych. „ WARUNKIEM KONIECZNYM ZAISTNIENIA POROZUMIENIA MIĘDZY NADAWCĄ, A ODBIORCĄ, TO JEST TEGO, ŻE FORMUOWANE PRZEZ NADAWCE KOMUNIKATY SĄ ZROZUMIAŁE DLA ODBIORCY, JEST ZNAJOMOŚĆ KODU PRZEZ OBIE STRONY PROCESU KOMUNIKACYJNEGO”. |
Imię i nazwisko |
cechy postaci |
wart. szczególne istotne dla autoidentyfikacji Narodowej |
Jan III Sobieski |
wybitny wódź, człowiek odważny i mężny, obrońca wiary, obrońca europy. |
męstwo i odwaga, gorliwy, ofiarny, katolicki, szczególne miejsce Polski w europie, Polska przed murem chrześcijańskim. |
Maria Curie Skłodowska |
rozsławiła imię Polski w świecie, nadzwyczajnie pracowita. |
Słowa polaków wśród innych narodów, pracowitość wbrew negatywnym stereotypom. |
Bolesław Chrobry |
bohaterski, odważny, mężny, dobry polityk i władca |
-sprawił, że państwo polskie stało się znaczącym podmiotem polityki europejskiej. -Za jego panowania państwo znacznie powiększyło swój potencjał gospodarczy i militarny. |
Jan Paweł II |
dobroduszny Polak, szczery, bohaterski, wierzący, wrażliwy, miłosierny. |
przyczynił się do powstania „Solidarność w Polsce” i upadku komunizmu w krajach Europy Wschodniej. |
Ignacy Mościcki |
wybitny chemik, prezydent, polityk |
- opracował m.in. oryginalną technologię produkcji kwasu azotowego i nawozów sztucznych. - dbał o rozwój polskiego przemysłu zbrojeniowego (rozbudowa OOP) |
Imię i nazwisko |
cechy postaci negatywne |
wart. szczególne istotne dla autoidentyfikacji Narodowej negatywne |
Samuel Łaszcz |
żołnierz, banita, warchoł, starosta owrucki, strażnik wielki koronny. |
- Był pierwszym awanturnikiem RP I - został skazany 236x na banicję oraz 37x obłożony infanion, ale stosował się do wyroków sądu. |