Materiały uzupełniające do ćwiczeń z ochrony środowiska

Rezerwat biosfery - obszary o wyjątkowych walorach przyrodniczych, zawierających w swoim obrębie typy ekosystemów reprezentatywnych dla najważniejszych biomów na świecie, rezerwatem biosfery mogą stać się obszary które wcześniej uzyskały statusu obszaru chronionego
i jednocześnie służą jako centrala badań naukowych i dydaktycznych.

Środowisko - to ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię ziemi, kopaliny, wody, powietrze, krajobraz, klimat oraz pozo-stałe elementy różnorodności biologicznej, a także wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi elementami;

Ochrona środowiska - to podjęcie lub zaniechanie działań, umożliwiające zachowanie
lub przywracanie równowagi przyrodniczej; ochrona ta polega w szczególności na:

1. racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie
   z zasadą zrównoważonego rozwoju,

2. przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom,

3. przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego;

Ochrona przyrody - polega na zachowaniu, zrównoważonym użytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody:

1. dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów;

2. roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową;

3. zwierząt prowadzących wędrowny tryb życia;

4. siedlisk przyrodniczych;

5. siedlisk zagrożonych wyginięciem, rzadkich i chronionych gatunków roślin, zwierząt
   i grzybów;

6. tworów przyrody żywej i nieożywionej oraz kopalnych szczątków roślin i zwierząt;

7. krajobrazu;

8. zieleni w miastach i wsiach;

9. zadrzewień.

Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe.

Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

Lp.	Rodzaj rezerwatu przyrody
1	Leśny
2	Wodny
3	Stepowy
4	Słonoroślowy (halofilny)
5	Faunistyczny
6	Florystyczny
7	Torfowiskowy
8	Przyrody nieożywionej
9	Krajobrazowy

Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne
i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości
w warunkach zrównoważonego rozwoju.

Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych.

Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska
o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.

Stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe
do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.

2. Stanowiskami dokumentacyjnymi mogą być także miejsca występowania kopalnych szczątków roślin lub zwierząt.

Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne
i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze
oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne.

Ochrona gatunkowa ma na celu zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk, gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej.

2. W celu ochrony ostoi i stanowisk roślin lub grzybów objętych ochroną gatunkową lub ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania zwierząt objętych ochroną gatunkową mogą być ustalane strefy ochrony.

Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony zagrożonych składników różnorodności biologicznej kontynentu europejskiego, wdrażanym od 1992 r. w sposób spójny pod względem metodycznym i organizacyjnym na terytorium wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej.

Celem utworzenia sieci Natura 2000 jest:

• zachowanie zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy,

• zachowanie typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych dla 9 regionów biogeograficznych

Konstytucja

Art. 74

Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom.

Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.

Każdy ma prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska.
Władze publiczne wspierają działania obywateli na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska.

Art.86

Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność
za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa.

Ustawa Prawo Ochrony Środowiska

Ustawa określa zasady ochrony środowiska oraz warunki korzystania z jego zasobów,
z uwzględnieniem wymagań zrównoważonego rozwoju, a w szczególności:

1. zasady ustalania:

1. warunków ochrony zasobów środowiska,

2. warunków wprowadzania substancji lub energii do środowiska,

3. kosztów korzystania ze środowiska;

2. udostępnianie informacji o środowisku i jego ochronie;

3. udział społeczeństwa w postępowaniu w sprawie ochrony środowiska;

4. obowiązki organów administracji;

5. odpowiedzialność i sankcje.

Ustawa o ochronie przyrody

Ustawa określa cele, zasady i formy ochrony przyrody żywej i nieożywionej oraz krajobrazu,
a w szczególności obejmuje zagadnienia:

• ochrona przyrody i jej cele

• rodzaje form ochrony przyrody oraz wprowadzone w związku z nimi zakazy oraz plany ochrony

• ogrody botaniczne i zoologiczne oraz ośrodki rehabilitacji zwierząt

• ochrona terenów zieleni i zadrzewień

• organy oraz służby ochrony przyrody

• zwalczanie przestępstw i wykroczeń na obszarach chronionych oraz przepisy karne

Ustawa o odpadach

Ustawa określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia
i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.

Prawo wodne

Ustawa reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,
a w szczególności kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód
oraz zarządzanie zasobami wodnymi.

Prawo geologiczne i górnicze

Ustawa określa zasady i warunki:

1. wykonywania prac geologicznych;

2. wydobywania kopalin ze złóż;

3. składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,
   z wyjątkiem składowania odpadów w odkrywkowych wyrobiskach górniczych;

4. ochrony złóż kopalin, wód podziemnych i innych składników środowiska w związku z wykonywaniem prac geologicznych i wydobywaniem kopalin.

PRZELICZENIA:

mega	M	10^6
kilo	K	10^3
hekto	h	10^2
deko	da	10^1
decy	d	10^-1
centy	c	10^-2
mili	m	10^-3
mikro	µ	10^-6
nano	n	10^-9
piko	P	10^-12

1t=1Mg 1l=1dm³ 1l=1000ml 1l=1000cm³

1ppm= 10^-6

mg/kg= µg/g

mg/l = mg/dm³

g/Mg

1ppb = 10^-9

µg/kg

µg/l

1 dam = 1 * 10¹m = 10m 1hm= 1 * 10²m = 100m

1m²= ? cm² 10²cm * 10²cm = 10⁴cm

1dam³= ?m³ 1dam³= (10¹)³m³= 1000m³

1hm³=?m³ 1hm³= (10²)³m³=10⁶m³

1m³= ? km³ 1m³= (10^-3)³km³ = 10^-9 km³

1m³= ? dam³ 1m³= (10^-1)³dam³ = 10^-3 dam³

PRZYKŁADOWE ZADANIA:

W 100g gleby znajduje się 0, 50 mg Cu. Ile ppm Cu znajduje się w badanej próbce?

Koncentracja Pb w rudzie wynosi 17 000 ppm. Ile ilościowo mg Zn znajduje się w 1g rudy?

1250 pm = ? nm

str. 5

---