OBRÓBKA CIEPLNO-CHEMICZNA CZĘŚCI MASZYN - Lab 6, Studia, Materiałoznastwo, Metaloznastwo i Podstawy Obrobki Cieplnej, Meteloznastwo


0x08 graphic
POLITECHNIKA RZESZOWSKA

im. Ignacego Łukasiewicza

WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I LOTNICTWA

Laboratorium

z

Metaloznawstwa i

Obróbki cieplnej.

Temat: Obróbka cieplno-chemiczna części maszyn.

Dariusz Schabowski

II MDT gr.1209

Obróbka cieplno-chemiczna polega na połączeniu zabiegów cieplnych z celową zmianą składu chemicznego materiału w strefie powierzchniowej obrabianego przedmiotu.

Najczęściej stosowanymi rodzajami obróbki cieplno-chemicznej są: nawęglanie, azotowanie, cyjanowanie, borowanie oraz chromowanie i aluminiowanie.

Podczas obróbki cieplno-chemicznej zachodzą następujące procesy:

  1. Nawęglanie

Nawęglanie jest to dyfuzja nasycanie warstwy wierzchniej wyrobów ze stali węglem. Przeprowadza się je w celu zwiększenia twardości powierzchni nawęglanych elementów i ich odporności na ścieranie. Jest stosowane w procesach technologicznych kół zębatych, wałów zębatych, itp.

Nawęglanie poddaje się stal stopową niskowęglową (poniżej 0,25 węgla) zwykle z dodatkiem 1-2% chromu oraz, w zależności od gatunku, zawierającą molibden, mangan, nikiel , niekiedy wanad, wolfram lub tytan.

Nawęglanie prowadzi się w ośrodkach stałych, ciekłych i gazowych:

W warstwie nawęglonej można wyróżnić trzy strefy:

  1. Azotowanie.

Azotowanie polega na nasyceniu warstwy powierzchniowej stali azotem podczas wygrzewania obrabianego przedmiotu w ośrodku zawierającym wolne atomy azotu.

Azotowaniu poddaje się elementy konstrukcyjne po uprzednim ulepszaniu cieplnym, dzięki czemu nie wymagają one już żadnej dodatkowej obróbki. Jest to możliwe, gdyż proces azotowania prowadzi się w temperaturze niższej od Ac1 (500-600°C).

W zależności od czasu trwania procesu azotowanie może być krótkookre­sowe (od kilku minut do kilku godzin) lub długookresowe (do kilkudziesięciu godzin).

Przy stałej temperaturze azotowania struktura warstwy przypowierzchnio­wej obrabianej stali zależy od czasu trwania procesu. Po azotowaniu długookre­sowym w warstwie azotowanej można wyróżnić trzy strefy:

Warstwa azotowana po azotowaniu krótkookresowym charakteryzuje się arakiem powierzchniowej, ciągłej warstwy azotków. Stanowi ją jedynie wewnętrzna warstwa ferrytu przesyconego azotem z wydzieleniami azotków i węglikoazotków.

W zależności od zastosowanego ośrodka wyróżnia się następujące metody izolowania:

  1. Cyjanowanie.

Cyjanowanie polega na jednoczesnym nasycaniu powierzchni wyrobu stalowego węglem i azotem. Połączenie dyfuzji węgla i azotu w jednej operacji prowadzi do skrócenia czasu obróbki, gdyż azot przyspiesza dyfuzję węgla i na odwrót. Azot obniża również temperaturę Ac3, dzięki czemu nawęglanie można przeprowadzić w niższej temperaturze, co pozwala uniknąć rozrostu ziarna.

Istotnym parametrem decydującym o strukturze warstwy cyjanowanej jest temperatura procesu - w wyższej przeważa nawęglanie, w niższej zaś azotowa nie. Ze względu na temperaturę cyjanowanie dzieli się na wysokotemperaturowa i niskotemperaturowe.

Cyjanowanie wysokotemperaturowe prowadzi się w temperaturze 750-900°C, a więc w zakresie austenitycznym ze względu na większą rozpuszczalność węgla i azotu. Czas procesu wynosi 10-20 min. Elementy konstrukcyjna poddane wysokotemperaturowemu cyjanowaniu obrabia się cieplnie tak jak po nawęglaniu. Mikrostrukturę warstwy powierzchniowej po cyjanowaniu wysokotemperaturowym tworzy martenzyt drobnolistwowy z niewielką ilością austenitu szczątkowego. Niedopuszczalne są wydzielenia węglików i węglikoazotków w postaci siatki na granicach ziarna austenitu pierwotnego.

  1. Borowanie.

Borowanie polega na dyfuzyjnym nasycaniu warstwy powierzchniowe stali borem w temperaturze 900-1000°C w czasie od kilku do kilkunastu godzin

Stal naborowana jest poddawana obróbce cieplnej polegającej na hartowaniu i niskim odpuszczaniu. Stal można hartować bezpośrednio z temperatur borowania.

W warstwie powierzchniowej stali naborowanej tworzą się borki o budę wie iglastej. W zależności od stężenia boru są to Fe2B i FeB. Naborowane warstwy cechują się dużą twardością zależną od warunków borowania.

0x01 graphic



Wyszukiwarka