MB1-sciaga, PWR, Budownictwo, Materiały Budowlane, Wykład


MATERIAŁY KAMIENNE

Cechy wspólne:

*skład - proste i złożone tlenki, krzemiany i glinokrzemiany, trudnorozpuszczalne sole wapnia, magnezu i inne;

*wiązanie jonowo-atomowe - materiały kruche, dobrze przenoszą naprężenia ściskające;

*wysycone w tlen, niepalne, ognioodporne lub ogniozmienne;

*są to na ogół mat. ciężkie o du/żych wytrzymałościach na ściskanie i znacznej twardości;

Zalety:

+występują w naturze;

+natura sprawdziła ich twardość;

+różnorodność struktur, tekstur;

+technologia sprowadza się do dobrania odpowiednich narzędzi do cięcia, obróbki powierzchnii lub rozdrobnienia, małe zużycie energii;

Kamień budowlany - określenie skał litych, bez względu na rodzaj i pochodzenie;

Skała lita (zwięzła) - naturalny zespół jednego lub kilku minerałów, będący fragmentem masywu skalnego;

Surowiec kamienny - ogólne określenie kamienia o odpowiednich właściwościach technicznych poprzez odpowiednią obróbkę - mat.kamienny;

Budowa skał - zespół cech rozpoznawczych charakterystycznych dla każdej skały - skład mineralny (związki), struktura, tekstura;

Struktura skały - zespół cech określających sposób wykształcenia, wielkość, postać i sposób współwystępowania składników skałotwórczych (krystaliczna, porfirowa, ziarnista);

Tekstura skał - sposób rozmieszczenia składników w masie skalnej (zbita, porowata, mikroporowata, bezładna, uporządkowana - łupkowa, warstwowa, kulista):

Podzielność skały - cios, naturalna właściwość skał do dzielenia się na mniej lub bardziej regularne bryły;

Łupliwość kamienia - np.mika, łupki, naturalna cecha niektórych kamieni charakteryzujących się podzielnością wzdłóż kierunków o mniejszej wytrzymałości;

Podstawa podziału kamienia budowlanego:

*pochodzenie - geneza skał;

*rodzaj skały - skład;

*zastosowanie;

Pochodzenie skał podział:

A)MAGMOWE - najstarsze (500-600 mln lat) utworzone przez zakrzepnięcie lawy przy tworzeniu się skorupy ziemskiej albo w późniejszym okresie w wyniku działania wulkanów.

Wpływ szybkości krystalizacji (zestalania się) na strukturę jest podstawą podziału skał magmowych na:

*głębinowe - powolne studzenie - jawnokrystaliczne, wieloskładnikowe (polimineralne) grubo- i średnioziarniste;

*wylewne - krzepnięcie lawy na powierzchni lub blisko powierzchni ziemi (szybko), efekt - skrytokrystaliczne, o bezładnej, zbitej teksturze porfirowanej - główne składniki to:plagloklazy, piraeseny, oliwiny, tlenki żelaza i magnezu;

B)OSADOWE - okruchowa, lita; wietrzenie skał magmowych przez miliony lat (działanie promieni słonecznych, wahań temp., wody, tlenu, CO2, świata roślinnego) doprowadziło do ich podziału na małe fragmenty z utworzeniem skał luźnych - gruz skalny, głazy, piasek, żwir;

*pochodzenia magmowego - powstają ze zwietrzenia skał magmowych - nagromadzenie i powtórne połączenie zagęszczeniem - piaskowce, kwarcyty;

*pochodzenia chemicznego - wytrącone przez sole przesyconych roztworów wodnych;

*pochodzenia organicznego - skorupiaki, szkielety opadające na dno mórz, tworzą osady, z których po wielu latach tworzą się wapienne opoki (małe znaczenie w budownictwie);struktura - ziarnista lub zbita; tekstura - warstwowa lub bezładna;

C)METAMORFICZNE - skały osadowe zmieniają się z wiekiem. Jeżeli zmiany te wynikają z wpływu podwyższonej temp. lub ciśnienia powstają skały matamorficzne (przeobrażone);

POCHODZENIE:

A)wulkaniczne:

+lawy kwaśne(tufy wulkaniczne, popioły, pumeks, skały piroklastyczne);

+lawy zasadowe (bazaltowe - „włosy Pele”);

B)magmowe:

*głębinowe:

+lawa: wolno-stygnąca;

+struktura: grubokrystaliczna;

+odporność fc-duża, ft-mała;

+granit, sjenit, dioryt, gabro;

*wylewne:

+lawa: wolno-stygnąca;

+struktura: drobnokrystaliczna;

+bazalt, porfir, diabaz, andezyt, melafir;

C)osadowe:

*pochodzenia mechanicznego:

+struktura ziarnista lub zbita;

+kwarc, piaskowce, zlepieńce, okruchowce;

*poch.chemicznego:

0x08 graphic

+ewaporyty, dolomity, uły,gliny skalne,trawertyny, alabaster;

*poch.organicznego:

+osady z małż, koralowców, mięczaków;

+struktura:zbita, ziarnista, porowata;

+wapienie, kalcyt;

D)metamorficzne:

+marmury,kwarcyty, gnejsy, łupki fyllitowe, sepertynity;

Ze względu na skład chemiczny skały dzieli się na:

*kwaśne (zawartość SiO2 >65%) - granit, porfir, kwarc, porfir kwarcowy, kwarcyt;

*pośrednie (65-59) - sjenit, dioryt, porfiryt;

*zasadowe (53-44) - bazalt, gabre;

*ultrazasadowe (<44) - dunit;

Zastosowanie:

A)budownictwo ogólne i monumentalne:

+mury, sklepienia, fundamenty - kamień łupany, muraki, kamień płytowy - piaskowce, wapienie (obróbki);

+elementy płytowe, elem.schodów;

+detale i elementy archirtektoniczne;

B)budownictwo drogowe:

+krawężniki, kostki brukowe, podbudowy, wypełniacze;

C)bud.mostowe i hydrotechniczne:

+filaryu, przyczółki mostów, podpory, groble, jazy, nadbrzeża portów;

D)kruszywa i wypełniacze, mączki i kruszywa do betonów;

E)renowacje;

Normowe kształtki:

A-kamień łamany - nieregularne odłamki o powierzchniach naturalnego przełomu i ostrych kształtach;

B-do budowy murów i fundamentów;

I-do budowy dróg i budowli;

K-do przerobu na kruszywo (4 klasy) kalsy III i IV do budowy dróg i obiektów inżynierskich;

Bloki i płyty surowe - do bezpośreniego stosowania lub wyrobu elementów budowli:

G-granitowe; S-sjenitowe; Gr-granitowe; Gb-gabrowe; Sr-serpentynowe; M-marmurowe; Wt-z twardych wapieni; T-trawertytowe; D-dolomitowe; P-piaskowcowe, F-tufu;

0x08 graphic

DREWNO

DREWNO - mała gęstość objętościowa (ρo) przy stosunkowo dużej wytrzymałości na rozciąganie i ściskanie stawia je jako materiał konstrukcyjny na równi ze stalą.

Zalety:

+dobre właściwości mechaniczne i cieplne;

+lekkość;

+względna trwałość;

+łatwość obróbki;

Wady:

+palność;

+podatność na działanie czynników biologicznych;

Drewno ma charakterystyczną budowę anizotropową - komórkowo-porowatą. Jest naturalnym włóknisto-komórkowym kompozytem o dużej wytrzymałości i sztywności w stosunku do masy;

+Skład chemiczny: C, O, H, N;

+Gęstość: 1560 kg/m3;

+gęstość pozorna - zależnie od gatunku od 120 do 980 kg/m3;

Każde drewno charakteryzuje właściwa gatunkowi:

+barwa - jaśniejsza po ścięciu;

+rysunek - widoczny na przekrojach w postaci smug plam i linii;

+zapach; +połysk;

*odczyn kwaśny, pH 2,5-5,5, duża odporność na kwasy, w tym i utleniające;

*mniej odporne na alkalia;

*trwałe przy całkowitym zanurzeniu w wodzie;

*warunki do rozwoju grzybów przy wilgotności >= 20%;

Skurcz- wzdłużny, poprzeczny, styczny;

Właściwości mechaniczne drewna zależą od:

*gatunku (ρo);

*kierunku działania siły w stosunku do ułożenia włókien;

*zawartości wilgoci (fC jest 3 razy większa dla drewna suchego w porównaniu do wilgotnego);

*przewodność cieplna dla drewna suchego jest mała;

Podział drewna:

+drewno okrągłe - pnie bez gałęzi i kory;

+tarcica iglasta;

+tarcica liściasta;

wyroby drewniane:

+sklejka stolarska;

+płyty pilśniowe (miękkie, półtwarde, twarde);

TARCICA - drewno otrzymane przez przetarcie piłą drewna okrągłego - deski, bale, belki;

METALE I STOPY

Metale i stopy dzielą się na:

*żelazne:

+stale; +żeliwo;

*nieżelazne;

STAL - stopy żelaza i węgla (i innych pier- wiastków) w których węgiel jest całkowicie rozpuszczalny w wysokiej temp.w płasko centrowanej regularnej strukturze γ;

Stal dzieli się na:

*wysokostopowe:

+narzędzia; +nierdzewne;

*niskostopowe:

+niskowęglowe: (zwykła, wysokocząstkowa)

+średniowęglowe:(zwykła, wysokocząstk.);

+wysokowęglowe:(zwykła, wysokocząstk.);

Właściwości metali:

*wiązanie metaliczne, niukierunkowane (źródło odkształcalności, spójność, przewodność elektryczna, cieplna i akustyczna);

*budowa krystaliczna (polikryształy) o najgęstszym ułożeniu atomów; wielkość kryształów zależy od szybkości chłodzenia, nieuniknione defekty struktury od innych materiałów różnią się:

+większą gęstością;

+zdolnością do odkształceń trwałych;

+dużą wytrzymałością na rozciąganie;

+zdolnością do reakcji z tlenem (utleniania - korozji, rdzy) wada, wymagają ochrony czynnej;

+duży koszt produkcji;

0x08 graphic

TWORZYWA SZTUCZNE

Tworzywa sztuczne - wielocząsteczkowe polimery, są to olbrzymie cząsteczki powstałe z połączenia wiązaniami kowalencyjnymi wielu powtarzających się niewielkich ugrupowań atomów zwanych - monomerami.

Charakterystyka cząsteczkowa:

+skład (monomer);

+wielkość cząsteczki (ciężar cząsteczkowy);

+kształt (łańcuchy pojedyncze);

+struktura (liniowa; rozgałęziona; sieciowa; sieć przestrzenna);

Cechy tworzyw sztucznych:

+odporność na czynniki atmosferyczne;

+przetwarzalność;

+mała gęstość;

+względnie duża wytrzymałość na rozciąganie;

Ograniczenia stosowania:

+mała sztywność;

+podatność na pełzanie;

+ograniczony zakres temperatury długotrwałej eksploatacji;

0x08 graphic

BITUMY

BITUMY - organiczne materiały wiążące, które obejmują asfalty i smoły. Bitumy definiuje się jako mieszaninę węglowodorów naturalnego lub pirogenicznego pochodzenia, które całkowicie rozpuszcza się w dwusiarczku węgla;

Mechanizm wiązania bitumin oparty jest na zjawisku termoplastyczności, kohezji i adhezji.

ASFALTY - w skład asfaltów wchodzą wysoko-cząsteczkowe węglowodory;

*oleje - faza rozpraszająca - plastyczne (lepkość);

*żywice - stabilizator - plastyczne, ciągliwość;

+asfalteny - faza rozproszona, twardość;

oleje 30-48%; żywice 30%-45%; asfalteny 6-30%;

optymalny skład ze względu na odporność zmęczeniową:

oleje 46-49%; żywice 28,4-33%; asfalteny 20-33%;

Bitumy:

*smoły;

*asfalty:

+ponaftowe;

+naturalne: (jeziora, skały);

Właściwości asfaltów:

+termoplastyczne, wiązanie siłami 2-go rodzaju;

+niska Tn (50°C), w temp. 100°C stają się ciekłe, powyżej 220°C następuje zapłon;

+w temperaturze < Tg (ujemnej) są podobne do szkła (kruche);

+odporne na działanie wody, kwasów i ługów;

+nieprzepuszczalne dla pary wodnej i powietrza;

+przyczepność (adhezja) do kruszyw, betonu, metali - tworzenie elastycznych powłok w całym zakresie temperatury;

Do efektywnego stosowania wymagane jest spełnienie warunków:

*nie powinny być poddawane działaniu obciążeń ciągłych - powoduje pełzanie;

*należy unikać gwałtownych przemieszczeń materiałów - powoduje pękanie;

0x08 graphic



Wyszukiwarka