AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ

WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO

SYLABUS PRZEDMIOTU ¹⁾

KIERUNEK:	BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE II^o/S
SPECJALNOŚĆ:
SEMESTR:	pierwszy
NAZWA PRZEDMIOTU:	Teoria bezpieczeństwa
PRZEDMIOTY WPROWADZAJĄCE	Podstawy bezpieczeństwa Podstawy teorii bezpieczeństwa
ROK AKADEMICKI - SEMESTR	2011/2012 - semestr zimowy
OSOBA PROWADZĄCA/ OSOBY PROWADZĄCE	dr hab. Jarosław Gryz, dr Zdzisław Maślak, mjr mgr Wojciech Sójka, mgr Klaudia Stachowiak, mgr Anna Skolimowska, mgr Marta Osypowicz
JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA ODPOWIEDZIAŁ ZA REALIZACJĘ PRZEDMIOTU	INSTYTUT BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA Zakład Podstaw Bezpieczeństwa
LICZBA GODZIN ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH	Ogółem - 30 godz., w tym: wykłady - 14 godz., ćwiczenia - 14 godz., samokształcenie - 2 godz.
PRZEDMIOT	kształcenia ogólnego podstawowego
PUNKTY ECTS

TREŚCI I EFEKTY KSZTAŁCENIA WG STANDARDU KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW

Treści kształcenia: Podstawy wiedzy o bezpieczeństwie. Geneza, cele i treści bezpieczeństwa. Tradycyjne i współczesne (nowoczesne) pojęcie bezpieczeństwa narodowego. Typologia bezpieczeństwa narodowego. Doktrynalne i instytucjonalne przesłanki bezpieczeństwa. Znaczenie ideologicznych, religijnych i narodowościowych czynników teorii bezpieczeństwa. Ewolucja poglądów na rolę mocarstw w kształtowaniu bezpieczeństwa narodowego i międzynarodowego. Prognoza rozwoju bezpieczeństwa: uniwersalistyczna, ogólnoeuropejska, euroatlantycka. Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: Celem kształcenia jest przekazanie wiedzy z zakresu teorii bezpieczeństwa, która umożliwi im posługiwanie się teoriami bezpieczeństwa w oparciu o istniejące oraz konstruowane podczas zajęć paradygmaty bezpieczeństwa. Przedmiot obejmuje podmiotowy, przedmiotowy, a także funkcjonalny zakres teorii bezpieczeństwa, jej rolę i znaczenie dla formułowania polityki bezpieczeństwa państwa w wymiarze wewnętrznym i zewnętrznym. Ponadto, rezultatem nauczania jest umiejętność: posługiwania się teoriami bezpieczeństwa do identyfikacji i projektowania bezpieczeństwa podmiotu, rozumienia kategorii bezpieczeństwa; opisu i interpretacji zjawisk towarzyszących bezpieczeństwu; analizy i oceny przyczynowo-skutkowej procesów zachodzących w obszarze bezpieczeństwa.

ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU

Student powinien: w rezultacie kształcenia: Uzyskać wiedzę nt teorii bezpieczeństwa tworzących ogólny paradygmat wiedzy w tym zakresie; Identyfikować potrzebę wykorzystania teorii bezpieczeństwa w polityce państwa, organizacjach międzynarodowych; Uzyskać wiedzę w zakresie podstaw myślenia teoretycznego o bezpieczeństwie współczesnym z odwołaniem do wiedzy minionych wieków; Uzyskać wiedzę w zakresie identyfikacji teorii ogólnej i cząstkowych, paradygmatu - paradygmatów poznania naukowego; Rozumieć rolę i znaczenie edukacji w zakresie teorii bezpieczeństwa w kontekście rozwoju społecznego.

METODY DYDAKTYCZNE

Wykłady, ćwiczenia, samokształcenie

TREŚCI PROGRAMOWE

Lp.	Temat	Zakres prezentowanych zagadnień (treść zajęć)	Forma zajęć	Liczba godzin
SEMESTR I
1.	Bezpieczeństwo w teorii	Teoretyczna wykładnia bezpieczeństwa Obszary teorii bezpieczeństwa Podmioty teorii bezpieczeństwa	w	2
2.	Teorie bezpieczeństwa państwa	- Człowiek jako podmiot bezpieczeństwa. - Społeczeństwo jako podmiot bezpieczeństwa - Państwo jako podmiot bezpieczeństwa	ć	2
3.	Teorie bezpieczeństwa międzynarodowego	- Bezpieczeństwo międzynarodowe: podmioty, charakter interakcji, ich dynamika, sfery	ć	2
4.	Teorie konfliktów i wojen	Teorie konfliktów społecznych Teorie wojen Atrybuty w teorii walki	w	2
5.	Teorie konfliktu i wojny (pierwsze zajęcia, samokształcenie)	Wpływ charakteru i ewolucji konfliktów społecznych na teorię bezpieczeństwa podmiotu, od starożytności do czasów współczesnych Wpływ na teorię bezpieczeństwa podmiotu charakteru i sposobu prowadzenia wojen, od starożytności do czasów współczesnych Wpływ strategii i doktryn walki, sposobów ich realizacji, na teorię bezpieczeństwa podmiotu, od starożytności do czasów współczesnych (wybrane elementy, ich kontynuacja)	ć	2
6.	Teorie konfliktu i wojny (drugie zajęcia)	Teoretyczna wykładnia konfliktów i wojen (Sun Tzu / Sun Pin, Tukidydes, Cezar, Machiavelli, T. Hobbes, Nietsche, Hitler, Stalin, Mao Tse Tung, Pol Pot, Che Guevara, W. Jaruzelski, G. Bush - determinanty / uwarunkowania, - sposoby myślenia i działania, - konsekwencje	ć	2
7.	Teorie bezpieczeństwa gospodarczego i kulturowego	- Teoretyczna wykładnia A. Smitha - Teoretyczna wykładnia S. Huntingtona - Teoria geoekonomiki	w	2
8.	Teorie bezpieczeństwa gospodarczego	Geoekonomika a polityka ekonomiczna państwa: formuła bezpieczeństwa Geoekonomika a polityka gospodarcza państwa: formuła bezpieczeństwa Geoekonomika: konflikty i wojny ekonomiczne Instrumenty i strategie współczesnej geoekonomiki: casus Federacji Rosyjskiej, Unii Europejskiej Polski	w	2
9.	Teorie bezpieczeństwa kulturowego	Istota bezpieczeństwa kulturowego Bezpieczeństwo kulturowe a bezpieczeństwo społeczne Bezpieczeństwo kulturowe w źródłach prawa (Konstytucja RP, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Karta Praw Podstawowych UE, inne) Formy zapewniania bezpieczeństwa kulturowego Bezpieczeństwo cywilizacyjne	ć	2
10.	Badania nad bezpieczeństwem: teoria poznania	Paradygmat poznania naukowego T.S. Kuhna Paradygmat poznania naukowego a teorie bezpieczeństwa Paradygmat bezpieczeństwa	w	2
11.	Badania podmiotu i jego otoczenia	Analiza systemu bezpieczeństwa podmiotu Analiza strategiczna podmiotu (jego działań i ich kierunków)	ć	2
12.	Studia nad konfliktami i wojnami	Analizy teoretyczne konfliktów i wojen: Środowiska konfliktów i wojen (wybrane przykłady: I wojna światowa, II wojna, światowa, Zimna wojna, konflikt iracki 2003 - 2009, konflikt afgański 2002 - 2010)	ć	2
13.	Trendy a bezpieczeństwo podmiotu w teorii poznania	Podejście J. Naisbitta Ekstrapolacja megatrendów	w	2
14.	Ekstrapolacja megatrendów	Analiza wybranych: podejść ośrodków badawczych uzyskanych wyników (Narodowa Rada Wywiadu USA: świat 2025, Multiple Futures Project)	ć	2
15.	Podsumowanie przedmiotu		ć	2

WYKAZ LITERATURY PODSTAWOWEJ

Lp.	Autor, tytuł, wydawnictwo, strony (max 5 pozycji)
1.	K.R. Popper, Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie, Tom I i II, Warszawa 1993.
2.	R. Aron, Pokój i wojna między narodami, Warszawa 1995.
3.	S. P. Huntington. Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawa 2001
4.	H.J. Morgenthau, Polityka między narodami. Walka o potęgę i pokój, Warszawa 2010.
5.	J. Gryz, Zarys podstaw teorii bezpieczeństwa, AON 2010.

WYKAZ LITERATURY UZUPEŁNIAJĄCEJ

Lp.	Autor, tytuł, wydawnictwo, strony (max 5 pozycji)
1.	H. Münkler, Wojny naszych czasów, Kraków 2004.
2.	C. Rutkowski, Zarządzanie strategiczne na drodze ku nowej filozofii i nowym paradygmatom, Warszawa 2004
3.	B. Szmulik, M. Żmigrodzki (red.), Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, Lublin 2004
4.	M. Pietraś (red.), Międzynarodowe stosunki polityczne, Lublin 2006
5.	S. Wojciechowski, R. Fiedler (red.), Zagrożenia asymetryczne współczesnego świata, Poznań 2009

FORMA I WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń.

……………………….. ……………..............

(podpis kierownika zakładu) (podpis autora sylabusu)

¹⁾ Opracowany na podstawie:

Uchwały Nr 501/2008 Prezydium Państwowej Komisji Akredytacyjnej z dnia 3 lipca 2008 r. w sprawie kryterium oceny planów studiów i programów nauczania.

4

dr hab. Jarosław Gryz

---