Egzamin
Grupa I
1. Liniowa i punktowa infrastruktura transportu - infrastrukturę transportu tworzą: drogi wszystkich gałęzi transportu (infrastruktura liniowa) oraz punkty transportowe (porty morskie i lotnicze, dworce, przystanki) (infrastruktura punktowa) [2]
3. Koszty w układzie kalkulacyjnym
Wyróżniamy koszty bezpośrednie i pośrednie
Koszty bezpośrednie dzielimy na: zależne od przebiegu przejazdu oraz na koszty zależne od czasu pracy.
Do zależnych od przebiegów zalicza się koszty:
- paliw, olejów
- energii frakcyjnej
- ogumienia
- napraw bieżących.
Do kosztów zależnych od czasu pracy zaliczyć można:
- koszty pracy kierujących pojazdami
- narzuty na place kierujących
- delegacje służbowe kierujących
- odpisy amortyzacyjne taboru samochodowego
- koszty napraw i przeglądów okresowych
- opłaty związane z dopuszczeniem pojazdów do ruchu np. winiety
- ubezpieczenia taboru.
Do kosztów pośrednich zalicza się:
- koszty wydziałowe związane z organizacja i obsługą produkcji w wydziałach
- koszty ogólno zakładowe
- koszty sprzedaży
- straty na brakach technologicznych uzasadnionych [31]
4. Rodzaje cen w transporcie.
CENA wartość usługi wyrażona w pieniądzu.
CENY UMOWNE to ceny negocjowane, najczęściej w transporcie samochodowym.
CENY TARYFOWE- ustalone i ogłoszone, znane potencjalnym klientom, np. przewóz pasażerski, transport regularny.
Ceny kryterium:
*podmiotowe - zróżnicowane ze względu na klienta (rencista, student)
*przedmiotowe - ze względu na charakter ładunku, przeznaczenie.
*przestrzenne - odległość przewozu, obszar, relacja przewozu
*czasowe - różne okresy: sezon, szczyt święta
*sezonowe - w zależności od pory roku
*rodzaj przewozu- pospieszne, zwykłe
*ilościowe- im więcej tym bardziej przewoźnik skłonny do upustów.
PODSTAWA USTALANIA CEN:
-koszty przewoźnika, który przy narzucie zysku oferuje cenę; cena będzie ustalała realia cenowe.
DYFERENCJAJCA CENOWA może wynikać z cech ładunków:
-pozioma i pionowa (związana z odległością)
-zdolność płatnicza ładunku. [32]
1. Liniowa i punktowa infrastruktura transportu.
Infrastruktura (z łac. Podstruktura, podbudowa) to obiekty trwale zlokalizowane, stworzone przez człowieka stanowiące podbudowę życia gospodarczego. Składają się na nią elementy liniowe i punktowe, które pełnia funkcję przemieszczania ładunków i osób, wody, energii oraz informacji (wiadomości). Infrastruktura stanowi główny element funkcjonowania gospodarki.
- LINIOWA: drogi
- PUNKTOWA: punkty transportowe, przystanki, porty, lotniska; jest to każde miejsce na sieci, w którym możliwe jest rozpoczęcie lub zakończenie procesu przemieszczania lub zmiana środka transportowego.
2. Źródła potrzeb transportowych. Potrzebę transp. można określić jako zgłaszaną przez gospodarkę narodową i społeczeństwo potencjalną wyodrębnioną ofertę przemieszczania osób, ładunków i wiadomości w danym okresie na określoną odległość.
a) systematyczne, obligatoryjne
b) fakultatywne
c) incydentalne
- działalność gospodarcza człowieka
- indywidualne potrzeby przewozowe
- konieczność przemieszczania osób i ładunków
- ogólne cele z funkcjonowaniem pasażera
- w zakresie przewozów pasażerskich (w zależności od liczby ludności, struktury demograficznej i geograficznej, stan posiadania środków transportu)
- rozwój urbanizacji
- w gospodarstwach domowych (dowozy do szkół, zakładów pracy, do lekarza, dla relaksu)
- społeczne (rozwój szkolnictwa)
3. Koszty w układzie kalkulacyjnym.
KOSZTY W UKŁADZIE KALKULACYJNYM, czyli wg miejsc powstawania, faz produkcji z przypisaniem ich do konkretnych nośników.
Przygotowanie kosztów do kalkulacji, żeby przeliczyć cenę.
- k. bezpośrednie (stacyjne i odległościowe) np. paliwo, wynagrodzenie kosztów kierowców, leasing samochodu, ogumienie
- k. pośrednie: wydziałowe (k. zużycia energii, k. konserwacji taboru); ogólnozakładowe (k. amortyzacji, k. zarządu, k. spłaty odsetek od kredytów.
- k. Stałe
- k. Zmienne.
Grupa II
1. Środki pracy transportu - tabor, infrastruktura - środkami pracy transportu są: infrastruktura - drogi transportowe, urządzenia i wyposażenie punktów transportowych, w tym wyposażenie punktów ładunkowych i przesiadkowych, warsztaty, garaże itp.; suprastruktura - czyli tabor (środki przewozowe) i urządzenia transportowe (środki pracy oraz jednostek ładunkowych takich jak kontenery) [3]
2. Cechy potrzeb transportowych - czas realizacji usługi, częstotliwość, regularność, rytmiczność, punktualność, dostępność, bezpieczeństwo, wygoda. [12]
3. Koszty własne a koszty społeczne w transporcie
Koszty własne w układzie kosztów cząstkowych i rodzajowych
a) koszty związane z konkretna działalnością w danej części przedsiębiorstwa np. funkcjonowanie dworca danego przeds. transportowego
b) koszty rodzajowe: materiałowe
- płace
- narzuty na płace
- amortyzacja
- koszty materiałów ogółem
- koszt energii elektr., cieplnej
- usługi transportowe obce
- remonty środków trwałych
Koszty rodzajowe i niemateriałowe:
- podatki
- odpisy na fundusze
- k. podroży służbowych [29]
4. Wady i zalety systemu taryfowego ustalania cen w transporcie - stosuje się następujące metody kalkulacji ceny usługi:
1. kosztowa,
2. popytowa (cena zorientowana na konsumentów)
3. naśladownictwa (cena zorientowana na konkurentów)
ad.1 - metoda kosztowa polega na obliczeniu k. jednostkowego i powiększeniu go o narzut zysku lub oczekiwanego zwrotu zainwestowanego kapitału i ustaleniu w ten sposób ceny usługi. Przedsiębiorstwo powinno działać tak, aby pokryć przychodami poniesione koszty.
Zalety:
- etyczność podejścia kosztowego
- prostota i niski koszt kalkulacji ceny
- akceptacja podejścia kosztowego przez nabywców
Wady:
- nieuwzględnianie wpływu popytu na sprzedaż
- związek ceny i wielkości sprzedaży z kosztami <sprzężenie zwrotne>
- trudności prognozowania wielkości sprzedaży przy cenie ustalonej wg zasady ,,koszty +”
- bierne zarządzanie cena
ad. 2 - metoda popytowa polega na oszacowaniu wielkości popytu oraz ceny jaka rynek jest w stanie przy takiej wielkości zaakceptować. Do zalet ceny zorientowanej na konsumentów zaliczamy odzwierciedlenie sytuacji na rynku i ułatwienie adaptacji rynkowej.
Wady:
- konieczność prowadzenia rozwiniętych badań rynku
- ryzyko błędu badań
- ryzyko strat, jeśli cena jest niższa od kosztów w długim czasie
ad. 3 - metoda naśladownictwa, zalety:
- łatwość i szybkość określenia ceny
- małe ryzyko braku akceptacji ceny przez klientów oraz kanały dystrybucji.
Wady:
- możliwość trwałego przyjęcia przez firmę pozycji naśladowcy liderów rynkowych (może spowodować marginalizacje)
- ryzyko strat, jeśli cena w dłuższym okresie niższa od kosztów [38]
1. Środki pracy transportu: tabor, infrastruktura
Środki pracy to środki trwałe uzupełnione nietrwałymi, warunkujące funkcjonowanie poszczególnych gałęzi transportu.
Zaliczamy:
-tabor- Środki przewozowe
-infrastrukturę
Cechy środków trwałych:
-długi okres użytkowania, zachowania postaci materialnej
-stopniowe zużywanie się (fizyczne, moralne, ekonomiczne)
-jednorazowe odtwarzanie po całkowitym zużyciu
-postępujące w miarę procesu zużycie częściowe przenoszenie wartości na wytwarzaną przy ich stosowaniu produkcję.
2. Cechy potrzeb transportowych.
Cechy można wyróżnić przy wykorzystaniu postulatów przewozowych , czyli wymagania jakościowe zgłaszane pod adresem transportu przez jego użytkowników.
Postulaty mogą być związane z :
*odległością przestrzenną:
-dostępność do sieci transportowych (uzależniona od gęstości sieci komunikacyjnej, czasu dotarcia do pkt transp.)
-bezpośredniość
-przepustowość (żeby nie było korków)
-wydłużenie drogi
*czasem przewozu
-szybkość
-terminowość
-częstotliwość (liczba odjazdów w jednostce czasu)
-rytmiczność ( równość odstępów pomiędzy następującymi po sobie odjazdami)
-regularność (stałość kursowania; związane jest z czasem i przestrzenią)
-punktualność (odjazdy odbywające się w granicach czasu)
*przedmiotem przewozu
-bezpieczeństwo (wypadkowość)
-wygoda podróżowania (swoboda zakupu biletu, zrozumiały system informacji itp.)
-kompleksowość usługi
-masowość