POSTĘPOWANIE KARNE - WYKŁADY

Wykład I - 03.10.2011 r.

Postępowanie karne = proces karny

• Poprzez normy pr. Karnego formalnego realizujemy normy prawa materialnego

• Uniwersalizm (powszechność) - wszechstronność zastosowania przepisów KPK np. do postępowania dyscyplinarnego na uczelni, jako uzupełnienie do KKS

Uniwersalizm

• Statyczny - zastosowanie przepisów KPK do ustaw, które nie dotyczą regulacji prawno karnych

• Dynamiczny - zastosowanie przepisów KPK do innych ustaw nawiązujących do regulacji prawno karnych

Postępowanie karne:

1. Postępowanie przygotowawcze

2. Postępowanie sądowe

3. Postępowanie wykonawcze

Wszczęcie postępowania przygotowawczego jest pierwszą czynnością postępowania karnego. Jest to zawiadomienie o możliwości podejrzenia popełnienia przestępstwa. Zawiadomienie jest składane ustnie (np. w policji lub prokuraturze) albo pisemnie (musi zawierać np. okoliczności czynu, rodzaj popełnionego przestępstwa).

Następnie zostaje sformułowany akt oskarżenia i złożony do sądu. Rozpoczyna się postępowanie sądowe, które może skończyć się np. uniewinnieniem, skazaniem, warunkowym umorzeniem i.t.p.

II wykład - 17.10.2011 r.

Postępowanie przygotowawcze:

• Zbieranie dowodów

• Sprawdzanie tezy o popełnieniu przestępstwa

• Zaczyna się od złożenia zawiadomienia o możliwości/podejrzeniu popełnienia przestępstwa

• Kończy się wniesieniem aktu oskarżenia, prokurator:

• Sporządza,

• Wnosi,

• Popiera akt oskarżenia

Postępowanie sądowe:

• Powtórna analiza postępowania dowodowego

• Kończy się wyrokiem

Postępowanie wykonawcze:

• Wykonanie orzeczonej w postępowaniu karnym kary

• Reguluje kodeks karny wykonawczy

FUNKCJE:

1. Gwarancyjna - spełniają te normy, które mają na celu ochronę praw i wolności człowieka np. godność człowieka, wiąże się z zasadą humanitaryzmu, realizowana jest przez gwarancje procesowe np. wyłączenie sędziego z urzędu lub na wniosek, dyrektywa obiektywizmu

2. Porządkująca (regulacyjna) - procedura karna ma charakter czynności chronologicznie uporządkowanych, przepisy wskazują na pewne prawa i obowiązki uczestników postępowania karnego; czynności procesowe mają odpowiednie formy np.postanowień, wyroków, zarządzeń, opinii

3. Sygnalizacyjna - ktoś przekroczył granice porządku publicznego i za to musi ponieść określoną karę (ius puniendi - prawo karania zarezerwowane dla państwa), po wydanym wyroku realizują się funkcje prawa karnego materialnego

4. Wychowawczo - prewencyjna - związana z resocjalizacją

5. Materialnoprawna - realizacja naorm prawa karnego materialnego

CELE POSTĘPOWANIA:

• Związane z przeznaczeniem całości konstrukcji postępowania karnego

• Konkretne postulaty, które stawia się procedurze karnej

• Wykrycie i pociągnięcie do odpowiedzialności karnej sprawcy przestępca - sprawdzenie czy doszło do popełnienia czynu zabronionego, kto go popełnił i w jakich okolicznościach - realizowany w głównej mierze w postępowaniu przygotowawczym

• Zapobieganie przestępstwom i umacnianie poszanowania dla prawa i zasad współżycia społecznego

• Ochrona interesów pokrzywdzonego - np. oskarżyciel posiłkowy

• Szybkie, sprawne rozstrzygnięcie sprawy - w rozsądnym terminie

14.10.2010 - 9.45 - 13:00 - wykład !!!

PRZEDMIOT POSTEPOWANIA KARNEGO

1. Dawniej przedmiotem procesu był czyn

2. Obecnie teoria odpowiedzialności za popełniony czyn, okoliczności czynu, właściwości osoby, która go popełniła - odpowiedzialność za czyn

1. Podstawa faktyczna odpowiedzialności - zdarzenie, czyn, ujawnia się przy przedstawieniu zarzutów - zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa , wskazana w uzasadnieniu wyroku przy udowodnieniu winy; musi istniec tożsamość podstawy faktycznej we wszystkich fazach postępowania.

2. Podstawa normatywna odpowiedzialności - przepis, kwalifikacja prawna czynu; postanowienie o przedstawieniu zarzutów,

1. Zmiana kwalifikacji prawnej - na typ kwalifikowany lub uprzywilejowany albo zupełnie zmiana podstawy, w formie następczej spowodowanej zmianą obrazu czynu i samoistną, czyli poprawa dotychczasowej kwalifikacji prawnej, można zmienić w trakcie postępowania przygotowawczego, w sądowym też, ale pod warunkiem, ze nie wyjdzie się poza granice oskarżenia (zasada skargowości)

3. Subsumcja - nałożenie przepisu prawnego na ustalenia faktyczne

3. Roszczenia cywilne (czasami)

Odpowiedzialność - powinność poniesienia przez konkretną osobę negatywnych konsekwencji swojego zachowania

RODZAJE PROCESU KARNEGO:

1. Proces zasadniczy - przedmiotem tego procesu jest kwestia odpowiedzialności, składa is z postępowania przygotowawczego, sądowego i wykonawczego

2. Postępowanie cywilne w ramach procesu karnego

1. adhezyjne - możliwość dochodzenia pewnych roszczeń cywilnych wynikających z popełnienia przestępstwa

1. Warunek formalny - wniesienie pozwu; roszczenie ma bezpośredni związek z okolicznościami popełnienia przestępstwa

2. Nie ma opłaty

3. Powinien być wniesiony przed otworzeniem przewodu sądowego na rozprawie głównej (termin nie przywracalny)

4. Procedura dochodzenia roszczenia cywilnego nie może być zbyt skomplikowana

5. Nie ma dwóch wyroków

6. Czasami przepis szczególny wyłącza stosowanie akcji cywilnej np. wykroczenia

2. Obowiązek naprawienia szkody

1. Orzekane z urzędu, nie trzeba wnioskować, ale można, dotyczy szkody rzeczywistej

3. Orzeczenie odszkodowania z urzędu

4. Orzeczenie nawiązki

TRYBY POSTĘPOWANIA KARNEGO - postępowania szczególne

1. Postępowanie uproszczone

2. Z oskarżenia prywatnego

3. Nakazowego

4. Doraźnego

Sąd cywilny związany jest wyrokiem sądu karnego, poza rozwodem.

Sylogizm prawniczy - etapy stosowania prawa:

1. Stan faktyczny

2. Stan prawny

3. Wykładnia przepisu

4. Subsumcja

5. Określenie skutków prawnych

Przesłanki procesowe:

1. Dodatnie - warunek dopuszczalności procesu (a contrario art.17)

2. Negatywne - przeszkoda oraz brak przesłanki dodatniej; art.17 - katalog niewyczerpujący - przesłanki materialne

1. brak podstawy faktycznej procesu

2. nie-przestepność czynu; kontratypy

3. społeczna szkodliwość czynu jest znikoma

4. nie podleganie sprawcy karze - np. dobrowolne odstąpienie od wykonania

5. immunitety - materialne (adw-rad) i formalne

6. właściwość sądu

7. brak skargi

8. brak zezwolenia na ściganie

9. śmierć oskarżonego (są wyjątki)

10. przedawnienie

11. res iudicata, zawisłość sprawy

12. inne

1. abolicja

2. amnestia

3. ułaskawienie

4. ekstradycja quasi list żelazny

---