Filozofia Kanta
najwyższą władzą poznawczą był rozum, wyróżnił on dwie formy aktywności rozumu
rozum teoretyczny - opis świata i rozminie zasad, którymi się kieruje
rozum idei - intelekt i kategorie - wyobrażenie - Jest to wszystko co wchodzi w skład umysłu - a po za ty jest czysta forma APIRI ( coś co istnieje poza czasem i przestrzenią)
aktywność praktyczna - odpowiada za działanie oraz za ludzkie wybory
czysty rozum praktyczny - pozbawiony elementów zmysłowych, pozwala na stworzenie uniwersalnego prawa etycznego, zawiera idee Boga, duszy, kosmosu, wolności zarówno imperatywnie (nakazu) kategorycznej, która mówi o: „Postępuj według takiej zasady co do której mógłbyś jednoznacznie chcieć aby stała się powszechnym prawem”.
Imperatyw praktyczny traktuj człowieczeństwo w Tobie i w drugim człowieku zawsze jako cele a nigdy jedynie jako środek prowadzący do celu.
Podział czynów ze względu na intencje
legalne czyny - na prawo - postępuj zgodnie z obwiązującym prawem
czyny teleologiczne - ze względu na cel, jaki chce się osiągnąć
czyny moralne - ze względu na samą wartość czynu
PODSUMOWANIE: Koncepcje jednego rozumu miała duże znaczenie dla matematyki. Pozwoli to do stworzenia jednej zasady również etyki.
Wolność:
„DO” - człowiek wolny, który dobrowolnie przyjmuje na siebie ograniczenie
„OD” - utylitaryzm, liberalizm
W państwie celów, każda rozumna istota jest prawodawcą (zgadzamy się z obowiązującym prawem).
Elementy społeczeństwa obywatelskiego:
państwo
społeczeństwo obywatelski - państwo nie może tworzyć samodzielnych inicjatyw
jednostka
Filozofia i etyka odpowiedzialności (Jasper, Jonas, Picht)
Wolność - musi być ściśle powiązana z odpowiedzialnością.
Wolność odpowiedzialność
Samowola (polega pośrednia możliwość odpowiedzialność
na odrzuceniu odpowiedziności lub - wolność jako zaoprawana narzucona jako
autorytetu i wyznaczonych przez + odpowiedzialność np. totalitaryzm,
tradycje wzorców kulturowych) autokratyzm
np. skrajny liberalizm
Poglądy Jaspersa
Społeczeństwo demokratyczne, które kieruje się wartościami i obiektywnymi zasadami etycznymi.
„Wolność to nie tylko przez zwyciężenie zewnętrzne przymus ale także przezwyciężenie własnej skłonności do samowoli. Autentyczne wolności jest świadoma swoich granic, które przyjmuje dobrowolnie.”
Odpowiedzialność wyznacza granice wolności i spełnia wobec niej funkcje racjonalizacji co spraw, że nasze postępowania nabiera molarnego charakteru.
Ile wolność jest społecznie akt akcyjną o tyle odpowiedzialności jest sprawą elitarną.
Zakres odpowiedzialności poszerza się coraz więcej rzeczy się wymaga, a coraz mniej osób poczuwa się do takiej odpowiedzialności.
Współcześnie zdarzają się przypadki nie podejmowania lub odrzucania odpowiedzialności.
Motywy odrzucania odpowiedzialności:
w sferze gospodarczej i polityki jest to walka, pewien rodzaj gry
w sferze ekonomicznej i polityki jest to wybór mniejszego zła
pytamy się „jak połączyć politykę, biznes z racjami etycznymi?” są trzy sposoby upowszechniania etyki:
przymus prawny
wymusza przez opnie publiczną - rola środków masowego przekazu
świadome przyjmowanie na siebie odpowiedzialności za skutki podejmowanych działalności
Podział odpowiedzialności i jego trzy poziomy:
odpowiedzialność jednostkowa - dotyczy konkretnych działań politycznych
odpowiedzialność przedsiębiorstwa
odpowiedzialność sfery biznesu jako całości
Picht mówił o odpowiedzialności ma podwójne odniesie odpowiada się za coś lub za kogoś oraz jest się odpowiedzialnym przed pewną instytucją. Zleceniodawcą, który jest źródłem tej odpowiedzialności i tak wybierany rząd jest odpowiedzialny przed swoim wyborcami, uczeń przed nauczycielami. Pojęcie odpowiedzialności różnią się od innych pojęć prawnych i molarnych swoją nadwyżką, których nie da się ująć za pomocą jasnych określonych relacji wyznaczonych przez podwójne odznaczenie, Pojęcie odpowiedzialności wyznacza obowiązek opieki ale nie prawne tylko etyczne do tego czego jest się prawnie zobowiązanym. Autentyczna odpowiedzialność może się rozwijać poprzez świadome uznanie i dobrowolność.
Egzystencja
Startera - człowiek jest skazany na wolność uzasadnia tę tezę do radykalnej odpowiedzialności człowieka za swoje skutki.
Jasper uważa że zdaniem świadomość jest sytuacja graniczna, która prowadzi do świadomości śmiertelnej. Utracalność dóbr jest dla nas trwogą.
Typy człowieka według Kierkegaard
estetyczny - artysty, który żyje na powierzchni cieszy się z tego co posiada, lubi być podziwiany i żyje wrażeniami.
etyczny - typ człowieka, który przyjmuje obowiązki, przestrzega zasadami i żyje zgodnie z przykazaniami
religijne - żyje w stałej niepewności, stale wzmaga się ze sobą, doświadczenia lęku i rozpaczy oraz nadziei.
Personalizm
Personalizm opiera się na przekonaniu, że osoba ludzka jest bytem autonomicznym czyli niezależnym wolnym do działania wolnego i odpowiedzialnego. Każdy człowiek jest wartością ponieważ przypisane mu jest godności osobowa. Osoba może się rozwijać i doskonalić zmierzając do realizacji najwyższego dobra, którym jest szczęści.
Własnej doskonałości moralnej nie można realizować w izolacji do własnych osób nakłada ona na nas obowiązek tworzenia wspólnoty ponieważ człowiek jako osoba nie jest w samo wystarczalny i do realizacji swoich potrzeb musimy wchodzić w relacje z innymi osobami i współtworzyć dobro wspólne.
Główna zasada etyki personalistycznej jest działanie na rzecz innych osób zgodnie działalności innych osób. Wynika z tego, że
Aktywność gospodarcza nie może być nastawiona na zysk ale na uwzględnienie kapitału ludzkiego.
W personalizmie wyróżnia się następujące zasady etyki społecznej:
zasada dobra wspólnego polega na tworzeniu instytucji i warunków, które umożliwiały jednostce i mniejszym grupom społecznym realizacji określony celów tj. rozwój osobowości obywateli z racji ochrony i dobra wspólnego potrzebna jest władza. Racją jej istnienia jest „służba” czyli zabezpieczenie trwałości więzi wspólnotowych.
zasada pomocniczości wskazuje ona na pomocnicze i uzupełniające działanie większych struktur np. administracja państwa na rzecz struktury mniejszych tj. stowarzyszenia. Przedmiotem jej działania jest udzielanie pomocy strukturom w momencie gdy jest ona niezbędna i powstrzymywanie się od działania gdy jest to niekonieczne.
zasada solidarności - człowiek jest istotą społeczną i potrzebuje innych osób, żeby się rozwijać. Trzy sposoby solidarności
zasada pomocy materialnej
zróżnicowanie obciążeń fiskalnych
równica szans
zasada sprawiedliwości społecznej wyróżnia się:
sprawiedliwości wymienną np. w handlu
sprawiedliwość rozdzielcza umożliwia uczestniczenie każdemu uczestnika w korzystaniu dóbr wspólnych
sprawiedliwość legalna - zgodna z prawem
sprawiedliwość społeczna - opiera się na relacjach osobowych, umożliwia wyjście z biedy.
pluralizmu społecznego - mówi, że społeczeństwo nie tworzą hermetycznych całości ale są zróżnicowane.
uczestnictwa - potrzeba aktywności osób i grup w różnych formach działalności społecznej.
prymatu człowieka nad rzeczą - osoba ludzka w jakiejkolwiek sytuacji nie można traktować jak przedmiotu. Stąd dobro partii nie może stać wyżej niż dobro osób.
Freud
Zakłada że człowiek jest istotą rozumną. Najwyższe dla człowieka jest sfera nieświadomości.
Sfera nieświadomości to „id” - jest to najgłębsza warstwa ludzkiej psychiki pogrążona w moralach nieświadomości. Pierwotnie to siedlisko popędów i pragnień. Rodzaj instynktu zwierzęcego, która jest ukryta w człowieku.
Super ego - to warstwa psychiki, które skłują nam przekazanie w procesie wychowania, wzorce i nakazy moralne. Oddziaływanie środowiskowe nazywa się z socjalizacją
Dwa typy energi od „id”
- eros - popęd życia
- tantos - popęd śmierci
Decyduje to o losach jednostki i społecznych oraz kultur ludzkich jak całości.
Fromm
Przyjmuje że człowiek rodzi się jako istota biologiczna i żywa więzi z naturą wówczas przesraje wpływa…..
Życie ludzkie jest to forma wyobcowana od tego co było naszym pierwotnym domem. Zwierze jest zdolne gdy zaspokoi swoje potrzeby filozoficzne a człowiek ma więcej potrzeb najważniejsze jest przełamywanie osamotnienia. Wymienia cztery takie stany:
stany orgiastyczne
komformizm - czyli utożomienie
działalność twórcza
dojrzała miłość
„Zdrowe społeczeństwo” - to społeczeństwo z ludzi twórczych, to nie są aktywiści ale produktywności, jest to realizacja tkwiąca wewnątrz możliwości to siła rozumu dzięki, której rozumie siebie i drugiego człowieka z której wynika bliskości, która nie niszczy miłości.
Potrzeba transcendencji - jest to dążenie do bycia lepszym niż się jest, potrzeba zakorzenienia i związania się z kimś.
Potrzeba poczucia tożsamości - jestem ważny i zdolny, budujemy indywidualną namiastkę daje nam religia, klasa społeczna, grupa
Potrzeba układu odeniesienia i czci - nie zadowala nas jakakolwiek wizja świata ale rzeczywistości odpowiadają system filozoficzne
„Ucieczka od wolności”……
Komunitarianizm - krytyka liberalizmu
Negatywna strona liberalizmu to atomiz społeczny (brak zainteresowania sprawami publicznymi). Krytyczny liberalizm twierdzą, że zasadnicze aspekty działania publicznej zostały przekazane zawodowym politykom. Komunitarianizm jest świadomym powrotem do kultury zachodu, szczególnie w filozofii greckiej i średniowiecznej gdy szuka się sposobu na rozwiązanie bolączek współczesnego człowieka. We współczesnym wydaniu to etyka charakteru to etyka dotyczące zalet osobowych, które możemy rozwinąć przy każdej okazji praktyk zawodowych i aktywności społecznej. Komunitarianie głoszą potrzebę połączenia działalności publiczne, etyczne i politycznej, państwo nie może być objęte wobec zasad i racji etycznych.
Ochrona godności ludzkiej oraz idea działania na rzecz dobra wspólnego. Chodzi o stworzenie takiego modelu życia umiejętnie równoważy się prawa jednostki oraz akcentuje się potrzebę wypełniania powinności obywatelskich.
Tylor wskazywał potrzebę przyjęcia etycznych zasad:
jedność państwa powinna wynikać z autentycznej solidarności społecznej
zadanie państwa polega na tworzeniu podstaw dla rozwoju społeczeństwa obywatelskich.
Filozofia - ćwiczenia Rok I Semestr I UMS dr M. Wojewoda
- 5 -
Wyszukiwarka