Ćwiczenia 2

Ziarnkowe - jabłoń, grusza

Pestkowe - jedna pestka

Cięcie zimowe - wzrost, przyrost drewna i masy

Cięcie letnie - wpływa na zakładanie pąków kwiatowych, gdy występują zawiązki owoców;

Przerzedzanie zawiązków, regulacja zawiązków na przyszły rok (pąków kwiatowych)

U drzew ciętych wiosną następuje wzrost CYTOKININ, AUKSYN i GIBERELIN → prowadzi to do intensyfikowania wzrostu drzewa

Nasiona - cytokininy, giberyliny hormony hamujące zawiązywanie pąków, czyli dużo owoców na pędach, powoduje małą ilość owoców w kolejnym roku

1. CYTOKININY (wytwarzane w korzeniach i przemieszczane do pędów) - duży wzrost cytokinin następuje w V, drzewa nie cięte mają ich o połowę mniej i dopiero koniec VI - VII różnice są nieistotne, stymulacja wiązek przewodzących i wzrost pąków które produkują dużo auksyn;

2. AUKSYNY - gwałtowny wzrost 20 V - 10 VI, dopiero w VII różnice są nieistotne;

3. GIBERELINY - wzrost koniec VI - VII, w końcu VII różnice istotne (wzrost giberelin hamuje w tym okresie formowanie pąków kwiatowych).

Gatunki owocujące na krótkopędach:

• Jabłonie i grusze (ziarnkowe)

• Większość śliw

• Agrest i porzeczka czerwona

Gatunki owocujące na długopędach:

• Brzoskwinie

• Czarna porzeczka

• Winorośl

• Młode morele

• Niektóre jabłonie (Rubin, Rubinola, Paula, Red,, Kortland

• Wiśnia Łutówka (na jednorocznych przyrostach, a cała reszta się ogałaca)

Gatunki owocujące na długopędach szybciej wchodzą w owocowanie

Kwatery - projektowanie:

• Zasada doboru odmian

• Systemy nasadzeń w zależności od przeznaczenia kwatery

KWATERA - jednakowa jednostka sadu o jednakowych lub co najmniej podobnych wymaganiach co do środowiska i zabiegów pielęgnacyjnych (0,5 ha do kilkudziesięciu np. 20 ha)

Każdy większy sad dzielimy na kwatery:

• Tylko jeden gat. drzew

• 0,5-20 ha

(!!!) stosunki zapylenia :

• Obcoplodność = samosterylność lub samobezpłodność;

Musi nastąpić zapylenie pyłkiem innej odmiany, odmiana nie może zapłodnić sama siebie

• Samopłodność - możliwe jest zapłodnienie pyłkiem z tego samego kwiatu, drzewa lub innego drzewa tej samej odmiany (pyłek przestrzenny);

Mimo to lepsze jest zapłodnienie inną odmianą

• Samosterylność = obcopłodność

• Intersterylność - niezdolność zapłodnienia między konkretnymi odmianami

• Częściowa samopłodność - w zależności czy w okolicy jest inna odmiana może się zapłodnić sama lub przy złej pogodzie, gdy odmiana mająca być zapylaczem nie wytworzy pyłku, (stresy, niska temperatura, brak opadów)

Natomiast dużo lepsza wartość handlowa występuje przy zapyleniu pyłkiem innej odmiany

Przy zakładaniu kwater 2-u , 3-y odmianowych zwracamy uwagę na :

• Porę kwitnienia odmian (ten sam termin)

• Intersterylność ( w przypadku odmian obcopłodnych)

• Pora dojrzewania odmian (w tym przemienność owocowania) i termin zbioru

• Podatność na choroby i wrażliwość na szkodniki

• Wymagania agrotechniczne

• Siłę wzrostu

• Wytrzymałość na mróz

• !!! dostępność wody w każdej kwaterze !!! 40% nawadnianych sadów w Polsce z czego 8% całościowo

Jeżeli zakładamy kwaterę jednoodmianową a odmiana nie jest samopłodna, wprowadzamy

KRABY - są to zapylacze , czyli jabłonie ozdobne, bardzo obficie kwitnące i wytwarzające bardzo dużo pyłku:

• Nie zbieramy z nich owoców

• Bez zabiegów pielęgnacyjnych

• Sadzone np. co 8-e drzewo lub szczepione jako poj. gałęzie co kilka drzew

Samoniezgodność gametofitowa - przeważa

S3

S1

S2

Skiełkowanie w różnym stopniu:

Czasem łagiewka dotrze do

zalążni ale nie dojdzie do zapł.

Czop kallozowy

S2

S1

Samoniezgodność saprofitowa:

S3 S4 S1 S3

Nie skiełkuje - brak warstwy białkowej

S1S2

Cechy dobrego zapylacza :

• Zapyla odmianę podstawową

• Nie może być intersterylny z odmianą zapładnianą

• Dużo żywotnego pyłku

• Diploid

• Termin kwitnienia zbliżony do odmiany podstawowej

• Odporność na mróz i choroby (nie mniejsza niż u odmiany podstawowej)

• Coroczne owocowanie (także coroczne kwiaty)

• Termin dojrzewania owoców zbliżony do odmiany podstawowej

• Wchodzenie w okres owocowania zbliżony do odmiany podstawowej

Grusza:

• Kwitnienie : k. IV - I dekada V

• Formowanie pąków kwiatowych: k. VI-k. VII

• Dojrzewanie : k. VII +

• R. samopłodne, owadopylne

Partenokarpia :

Owoce powstają bez zapłodnienia, są pozbawione nasion (owoce gorzej się przechowują, mniej Ca, mniej kształtne) Konferencja, Komisówka, Lukasówka, Trewinka

Ploidalność:

3n (złe zapylacze) Lukasówka , Dobra szara

Gr. intersterylne

Wymagania:

• B. duże wymagania klimatyczne i glebowe

• Gleby: żyzne, piaszczysto-gliniaste; nie nadają się na gleby zbyt ciężkie i podmokłe

• Poziom wód gruntowych

• Grusza kukaska 2,5 m

• Pigwa 1,5m

• pH 6,2-6,7

• wrażliwe na niedobór Fe, B, Zn

• wrażliwe na mróz i przymrozki wiosenne (drzewo znosi spadki temperatury do -28^oC przy okrywie śnieżnej, po rozpoczęciu wegetacji jeżeli temp. spadnie poniżej -3^oC, występują uszkodzenia mrozowe)

• istotny dobór stanowiska: nie znosi wietrznych stanowisk

• wrażliwa na niedobór wody (zwł. młode po posadzeniu)

1,2m

3,5 m

3 najpopularniejsze odmiany w sadzach i szkółkach:

1. Lukasówka, Klapsa, Konnferencja

2. Triumph, Puckhama, Gnerał Leclerc?????

Konferencja - charakterystyczne ordzawienia owoców, mała podatność na parcha grusy

Terminy kwitnienia na podstawie wieloletnich badań:

• Konferencja 25 IV

• Komisówka 30 IV

Sadzenie krabów co 8 drzewek, lepsze bo pszczoły latają rzędmi

Rozmieszczenia zapylaczy

Pszczoły - ruchliwe, szybkie, nie wychodzą gdy b. ciepło

Trzmiele - większy zakres temperatury, ale leniwe

Oba gat. zaczynają być aktywne gdy nie jest za zimno

Jabłoń:

• Samobezbłodne (obcopłodne), owadopylne

• Niektóre odmiany częściowo samopłodne : Jonatan, Idared , Fiesta

• Gr. intersterylne

• Ploidalność 3n

• Podkładki:

• M - podkładka hodowli angielskiej Malling (M) i Merton Malling (MM)

Najwartościowsze półkarłowe M26, M7, MM A06 i karłowa M9

• P - podkładka hodowli polskiej

• Zdaniem ekspertów proporcje między odmianami nazywanymi

„wczesne” - konsumpcja , VII-VIII

„jesienne” - IX, X, XI

„zimowe” - pozostałe miesiące

Powinny być następujące: 20% : 25% : 65%

• Schampion, Idared, Lobo, Jonagold

• Genotyp jabłoni:

X -genotyp, liczba charakterystyczna dla danego genomu:

Odmiany diploidalne: 2n = 2x = 34

Odmiany triploidalne o potrójnej liczbie chromosomów 2n =3x =51 :

Boskop, Close, Jonagold, Mutsu, Witos (duże owoce)

Intersterylność u jabłoni:

• Boskop x Golden delicious

• Boskop x McIntosh

• Mutsu x Golden delicious

S2 S3 : Golden del, Rubin, Boskop

S3 S5: Gala, Topaz

S2 S5: Elstar, Fiesta, Rubinetta, Shampion

Kwatery odmian wczesnych:

Odmiana główna : Early Geneva (4 rzędy)

Zapylacz: James Grieve (2 rzędy) lub

Zapylacz: Oliwka inflancka (2 rzędy)

Odmiana główna : Early Geneva

Zapylacz „crab”: Everete (co 8-e drzewo w rzędzie)

Kwatery odmian wczesno-zimowych:

Odmiana główna : Shampion (4 rzędy)

Zapylacz: Elstar (2 rzędy) lub

Zapylacz: Gala (2 rzędy)

Odmiana główna : Shampion

Zapylacz „crab”: profesor Sprenger (co 8-e drzewo w rzędzie)

Kwatery odmian późno-zimowych:

Odmiana główna : Jonagold (4 rzędy)

Zapylacz: Glaster (2 rzędy) lub

Zapylacz: Golden delicious (2 rzędy)

Odmiana główna : Jonagold

Zapylacz „crab”: Hilleri (co 8-e drzewo w rzędzie)

Kwatery odmian parchoodpornych:

Odmiana główna : Topaz (4 rzędy)

Zapylacz: Ariva (2 rzędy)

Odmiana główna : Jonagold

Zapylacz „crab”: Golden Gem(co 8-e drzewo w rzędzie)

Śliwa:

Kwitnienie: p. V

Formowanie pąków kwiatowych: k. VII-K.VIII

Dojrzewanie k. VII +

Samopłodne:

Węgierka Łowicka, Węgierka Pospolita, Cacanska Lepotica

Samobezpłodne:

Węgierka Dąbrowiecka, Rentkloda Zielona, Valor

Częściowo samopłodne:

Węgierka Włoska, Ruth Gersstett, Cacanska Rana

Kwatery odmian odpornych na suszę:

Węgierka Zwykła, Hanita

S3

S4

---