Mikroekonomia - Wykład I i II

Wykładowca Eric Ambukita

Książki Marek Rekowski - Wprowadzenie do mikroekonomii AE Poznań

David Beeg i inni - Mikroekonomia PWE Warszawa 99

Słowo Mikro pochodzi od greckiego Micros mały, Nomos - prawo zasada

Mikroekonomia jest, więc częścią ekonomi zajmującej się zachowaniem poszczególnych jednostek jak konsumenci pracownicy przedsiębiorstwa, czynniki dóbr i usług, rynki czynników produkcji.

1. MIKROEKONOMIA WPŁYWA NA MAKROEKONOMIE

Wszystkie decyzje w ekonomi są podejmowane indywidualnie przez poszczególnych ludzi, łączna suma tych decyzji określa sytuacja gospodarcza w kraju.

Analiza ekonomiczna zajmuje się szczególnym badaniem poszczególnych decyzji dotyczących towarów

Wg kryterium podziału przyjętej metody badawczej współczesną ekonomia dzieli się na:

• Ekonomie pozytywną (obiektywna) - Zajmuje się obiektywnym, naukowym wyjaśnieniem zasad funkcjonowania gospodarki

Np.: „Inflacja obniża skłonność do oszczędzania i konsumpcji”, „Bezrobocie prowadzi do biedy”

Są to sądy weryfikowalne.

• Ekonomie Normatywną (subiektywna) - Bada problem w celu wydania określonych opinii w postaci zaleceń np.: Dla sądu albo zarządu firmy „Jaka powinna być produkcja?”, „Bezrobocie jest poważniejszym zagrożeniem gospodarczym niż inflacja”

Tego typu stwierdzenia nie d się zweryfikować.

2. DOBRA

1. Dobra, które człowiek stwarza w procesie gospodarczym służą zaspokojeniu jego potrzeb (samochód, żywność) stają się wypełni własnością osoby je wykorzystującej. Wyróżniamy dobra wolne i ekonomiczne.

• Dobra wolne są nieograniczone w przyrodzie np. woda, powietrze, słońce, oraz bezpośrednio zaspokajają potrzeby.

• Dobra ekonomiczne wymagają przetworzenia, są ograniczone, pośrednio zaspokajając potrzeby np. ropa, gaz, benzyna

1. Usługi - działalność zaspokajająca potrzeby, z usług ludzi korzystamy jedynie czasowo to czasowo,np.: konsultacje u lekarza -

2. Produkty są dobrami, którymi można obracać i powstają jako dobra ekonomiczne

3. Technologia produkcji wyznacza ilości i rodzaje zasobów koniecznych do wytworzenia określonego produktu, również proporcje, w jakich powinny być powiązany produkt.

3. PROBLEM EKONOMICZNY

1. Istniejące zasoby są ograniczone w swojej wielkości

2. Ludzkie potrzeby są nieograniczone

Zasoby są to rzeczy wykorzystywane do produkcji dóbr i usług. Zasoby można zaliczyć do kategorii

• Naturalne - Woda, powietrze, surowce.

• Praca - siła robocza

• Kapitał - dobra inwestycyjne obejmujące wszelkie wyniki procesu produkcyjnego, które przeznaczone są do wykorzystania w danym lub w innym procesie gospodarczym (komputer)

• Kapitał: finansowy gotówka papiery wartościowe, kredyt.

• Kapitał rzeczowy: budynki, maszyny, ziemia.

• Technologia - wiedza o tym jak zasoby mogą być łączone w procesie produkcyjnym

• Talent - Przedsiębiorczość umiejętność posiadania przez osobę zajmującą się działalnością gospodarczą talentu przedsiębiorczości.

4. DOCHODY JAWNE uzyskuje się z wykorzystywania podstawowych zasobów procesie produkcyjnym. Np.:

1. Za ziemię -renta gruntowa,

2. Za pracę - wynagrodzenie,

3. Za kapitał - odsetki, procent od zainwestowanego kapitału, dywidendy.

Problem rzadkości zasobów i technologii 19.10.2002

Zapotrzebowanie tzn. ilość dóbr, które ludzie chcieliby posiadać w ciągu roku jest większa niż zdolność, czyli ilość dóbr, które ludzie są zdolni wytworzyć w ciągu roku jest mniejsza. Np.: W każdym momencie istnieje tylko pewna ilość ludzi zdolnych i chcących podjąć pracę, Istnieje tylko określona ilość ha ziemi, określona ilość surowców (węgla, ropy)

Konsekwencją tych zjawisk jest problem rzadkości

Rzadkość jest wynikiem zależności miedzy zapotrzebowaniem ludzi na dobra a ograniczonymi zdolnościami wytwarzania tych dóbr.

1. KONIECZNOŚĆ DOKONYWANIA WYBORU

1. Korzyść - (zysk)

2. Koszt alternatywny - każde osiągniecie korzyści powoduje powstanie koszty alternatywnego, czyli kosztu utraconych korzyści.

Każdemu wyborowi towarzyszą te 2 efekty

2. GRANICA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH

Gospodarowanie, czyli konieczność wyboru jest zawsze zdeterminowane danymi zasobami i daną technologią

Granica możliwości produkcyjnych wskazuje na alternatywne kombinacje 2 grup produktów, które społeczeństwo jest zdolne wytworzyć w ciągu danego okresu czasu wykorzystując do tego w całości i w najlepszy sposób posiadane zasoby oraz technologie produkcji. Podobnie jak po stronie produkcji, także w zakresie podziału wytworzonych produktów (konsumpcja) mamy do czynienia z kombinacjami osiągalnymi i nieosiągalnymi. W dłuższym okresie czasu kombinacje nieosiągalne mogą stać się osiągalne w rezultacie wprowadzenia postępu techniczno - organizacyjnego do procesów gospodarowania. Nowe technologie mogą pozwolić na osiąganie większej ilości produktów z tej samej ilości zasobów lub też skrócenia czasu i ceny produkcji.

• Intensywna droga wzrostu gospodarczego za pomocą nowych technologii i organizacji pozwala się na intensyfikację wykorzystania zasobów produkcyjnych - granica możliwości produkcyjnych zwiększa się.

• Ekstensywna droga wzrostu gospodarczego w wyniku zwiększania ilości dostępnych zasobów przy wykorzystaniu starych technologii i organizacji (praca na 3 zmiany likwidacja przerw i zastojów w pracy).

Wprowadzenie postępu technicznego do gospodarki związane a koniecznością dokonywania wyboru między konsumpcją a inwestycjami (tworzeniu dóbr kapitałowych) Postęp techniczny wymaga kapitału na badania i eksperymenty.

Założenia: Zakładamy ze dane zasoby, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo w ciągu roku, może przeznaczyć na produkcje tylko 2 dóbr X i Y

Chociaż przedsiębiorstwo może produkować określoną ilość dóbr istnieje możliwość dokonywania wyboru pomiędzy różnymi alternatywami. Zasoby będące w dyspozycji mogą być przesuwane z 1 do 2 rodzaju produktu.

W tym celu przejmuje się następujące założenia:

1. Przedsiębiorstwo może swoje zasoby przeznaczyć na produkcje tylko 2 dóbr produkcyjnych / Konsubcyjnych.

2. Technologia jest dana

3. Przedsiębiorstwo zatrudnia tylu pracowników, że wykorzystany jest cały jego potencjał produkcyjny (pełnia zatrudnienia)

4. Wielkość wykorzystanych czynników produkcji jest stała.

Tabela możliwości produkcyjnych przesiebiorstwa

Kombinacje		Dobro X		Dobro Y
A		50		0
B		46		5
C		40		10
D		30		15
E		17		20
F		0		25

W punkcie A przedsiębiorstwo wytwarza Maksymalną ilość dobra X a punkt F oznacza Maksymalną produkcje dobra Y.

Punkty pośrednie B, C, D, E oznaczają kombinacje wytwarzanych obu dóbr, przy czym kolejny wzrost produkcji dobra Y oznacza większy spadek produkcji dobra X.

Punkty na Krzywej możliwości produkcyjnej oznaczają decyzje producenta o wytwarzaniu określonej ilości dóbr X i Y przy pełnym wykorzystaniu potencjału produkcyjnego przedsiębiorstwa.

Punkty znajdujące się powyżej Krzywej możliwości produkcyjnej M wyznaczają daną kombinację ilości wytworzonych dóbr, których producent nie jest w stanie wytworzyć. Jest to nie osiągalne dla producenta.

Punkty znajdujące się poniżej Krzywej możliwości produkcyjnej N wyznaczają kombinację dóbr, które może wytworzyć przy nie pełnym wykorzystaniu czynników produkcji.

Wynika z tego, że krzywa możliwości produkcyjnych oddziela II zbiory kombinacji produkcji dóbr przez przedsiębiorstwo. Kombinacje osiągalnej od kombinacje nie osiągalnej.

Koszt alternatywny związany z produkcją dobra Y

Kombinacja	Dobro X	Dobro Y	Koszt Alternatywny
A	50	0
B	46	5	4
C	40	10	6
D	30	15	10
E	17	20	13
F	0	25	17

Analiza Marginalna i zasada optymalizacji

Producent dąży do tego, aby produkcja wytwarzanych przez niego wyrobów przynosiła maksymalny zysk

Konsument chce osiągnąć maksymalne zadowolenie z dobra na zakup, którego zdecydował się przeznaczyć swe dochody

Zarówno producent i konsument ponosi określone koszty w wyniku podjętych decyzji. Przy podejmowaniu swoich decyzji konsument i producent kierują się kryterium optymalizującym, dlatego też w procesie gospodarczym istnieje problem optymalizacji decyzji.

Jeżeli zmieniamy decyzje wówczas zmieniają się korzyści i koszty

Korzyści Marginalne (zysk) ZM

Koszt Marginalny - Alternatywny KM

Zasada optymalizacji

• KM < ZM Rozwój działalności - zwiększoną konsumpcja

• KM > ZM Ograniczenie działalności - zmniejszenie konsumpcji

• KM = ZM Optymalny poziom działalności Punkt równowagi Każdy podmiot gospodarczy dąży do maksymalizacji korzyści netto ze swej działalności powinien zwiększać ją lub zmniejszać aż do momentu zrównania się korzyści marginalnych z kosztami marginalnymi.

Zmiany korzyści i kosztów marginalnych wynikają z zasad

• Zasada malejącej korzyści marginalnej - oznacza, iż przy bardzo wysokim poziomie konsumpcji korzyści marginalne będą wynosiły zero. Jest to punkt, w którym korzyści całkowite z konsumpcji żywności przestają wzrastać. W punkcie tym osiągamy maksymalne korzyści z konsumpcji. Zasada malejących korzyści marginalnych jest odwracalna:, ponieważ korzyści marginalne są mniejsze przy wyższym poziomie działalności, dlatego przy niższym poziomie działalności korzyści marginalne są większe.

Krzywa korzyści całkowitych (zadowolenia z konsumpcji) rośnie wraz ze wzrostem ilości konsumowanej żywności. Wzrost korzyści całkowitych jest jednak coraz wolniejszy a po osiągnięciu odpowiednio wysokich rozmiarów konsumpcji korzyści całkowite przestają wzrastać

• Zasada rosnących kosztów Przy danym dochodzie pieniężnym, który dysponuje konsument w ciągu tygodnia, przeznaczenie coraz większej części dochodu na zakup odzieży oznacza, iż musimy rezygnować z coraz większej ilości jednostek żywności.

Wraz ze wzrostem konsumpcji odzieży zmniejszają się korzyści marginalne. Równocześnie koszt marginalny konsumpcji odzieży będzie wzrastał. Dzieje się tak, dlatego, że koszt marginalny odzieży jest równy korzyściom marginalnym z poświęconej żywności.

Ponieważ zwiększając konsumpcję odzieży rezygnujemy z coraz większej ilości konsumowanej żywności, dlatego korzyści marginalne konsumpcji żywności zwiększają się natomiast koszty marginalne konsumpcji odzieży rosną.

Według zasady malejącej korzyści marginalnej wraz ze wzrostem konsumpcji poziom działalności produkcyjnej (piwa) maleją korzyści marginalne uzyskane z tej działalności - konsumpcji

MODEL GOSPODARKI RYNKOWEJ

1. Model ten dotyczy gospodarki rynkowej w warunkach kapitalizmu

2. Gospodarka składa się z II grup podmiotów gospodarczych: gospodarstw domowych i przedsiębiorstw

3. Rynek dzieli się na rynek dóbr konsubcyjnych i kapitałowych oraz zasobów i usług.

4. Istnieje współ zależność miedzy podmiotami gospodarczymi

1

3

Krzywa Możliwości Produkcyjnych

P₂

P₁

P₂

ZC

KC

ZM

KM

ZN

ZN

0 1 2 3 4 5

0 1 2 3 4 5

0 1 2 3 4 5

Gospodarstwa domowe

Przedsiębiorstwa

Rynek zasobów i usług

Rynek dóbr konsubcyjnych i kapitałowych

SPRZEDARZ DÓBR

ZAKUPY

DOCHODY

WYDATKI DOCHODÓW

KOSZTY

FIRMY - PŁACE

DOCHODY, %, PŁACE

SPRZEDARZ

ZASOBÓW I USŁUG

ZAKUP

ZASOBÓW I USŁUG

---