ANTYPEDAGOGIKA czyli PEDAGOGIKA NEGATYWNA
1. Nie nawiązuje do „śmierci pedagogiki” jakby wskazywała na to nazwa, nie jest też wezwaniem do akceptacji jej i praktyki.
2. Jest negatywna, ponieważ koncentruje się na krytycznej analizie pedagogicznej teorii i praktyki.
3. Antypedagogika to nie tylko nurt pedagogiczny, ale też edukacyjny i kulturowy. Zrodził się jako wyraz sprzeciwu wobec wszechwładnego myślenia pedagogów, ich działania i nawyków. Na to miejsce zaproponowano: wolność, równość, przyjaźń, samostanowienie i odpowiedzialność. Spojrzenie na wychowanie, które proponuje antypedagogika często prowokuje, denerwuje, wywołuje mieszane uczucia. Poniższe przesłania tego dowodzą.
4. Hasła antypedagogów:
- punktem wyjścia w stosunkach międzyludzkich w przeciwieństwie do
modelu tradycyjnego staje się tu podmiotowość dziecka;
- dziecko jest nauczycielem wolności i jej nosicielem, zna jej wartość już w
chwili przyjścia na świat;
- „wspierać lub pomagać zamiast wychowywać” - choć rezygnacja z
wychowania nie oznacza tu pozostawienia dzieci samym sobie,
pozostawia się je raczej w spokoju, ale nie w samotności czy
osamotnieniu; pozostawienie dzieci w spokoju w tym znaczeniu ma uczyć
dziecka odpowiedzialności za własne postępowanie; ponadto hasło to
zmierza ku wskazaniu innych form kontaktów międzyludzkich poza
wychowaniem takich jak: bycie z drugą osobą, towarzyszenie jej w drodze
bez manipulacji, nawiązanie kontaktu, wypływającego z potrzeby
pogłębiania relacji z dzieckiem, stawania na równi z nim;
- dziecko może być takim samym autorytetem jak dorosły, tylko należy
pozwolić mu nim być poprzez wyzbycie się próżności w dorosłych, którzy
opiekują się dzieckiem; aby nie wywyższać się przed dzieckiem, postawić
je na równi z rodzicami, nauczycielami, pedagogami;
- odrzucenie uprzedmiotowienia i instrumentalizacji dziecka rozwijają jego
samorealizację i otwierają jego „pole działania”;
- wyzbycie się chęci kontrolowania zachowania innych ludzi pozwoliłoby zwalczyć dążenie ludzi do władzy i dominacji, które są specyfiką czasów współczesnych.
5. Mimo bardzo humanitarnych przesłań tej pedagogiki ludzie czasów współczesnych poszukujący najlepszego sposobu na nauczanie i rozwój własnych pociech, źle odczytują intencje antypedagogiki, w konsekwencji czego hasło wolności zostało zastąpione samowolą (pomylone z nią), hasło pomocy dziecku wymieniono na uzależnioną opiekę od rodziców, prawa dziecka przekształcono w bezprawie. Z powyższych też względów należy być wyjątkowo czujnym rodzicem, aby poczynić mądre rozróżnienie w/w haseł i uniknąć błędu, jakie dane dziecko musiałoby zapłacić za zranione dzieciństwo. Taki stosunek do opieki nad dziećmi mógłby pozwolić nam poczuć przyjazną atmosferę między nami a wychowankami a przede wszystkim rozwinąć wrażliwe wnętrze dziecka w skutek czego moglibyśmy zapewnić, należące się każdemu młodemu człowiekowi, godziwie przeżyte dzieciństwo.
PODZIAŁ HASEŁ WZGLĘDEM UCZNIA, NAUCZYCIELA I TEORETYKA
W pedagogice krytycznej (antypedagogice)
Uczeń |
Nauczyciel |
Teoretyk |
autoodpowiedzialności
|
|
|