ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU POWSTANIA POŻARU:
W razie zauważenia pożaru należy:
Nie powodować paniki ani chaosu.
Spokojnie powiadomić osoby zagrożone, pomóc im opuścić strefę zagrożenia.
Wezwać straż pożarną (tel. 998 zarówno z aparatów stacjonarnych, jak też komórkowych). Jeśli zaalarmowanie straży jest niemożliwe, należy powiadomić policję, pogotowie ratunkowe lub inną służbę ratowniczą.
Podjąć próbę ugaszenia pożaru w zarodku gaśnicami lub innymi sposobami (hydrantami wewnętrznymi, wiadrami z wodą, łopatami i piaskiem). Należy odsunąć od miejsca pożaru inne materiały palne. Drzwi i okna w pomieszczeniu powinny być zamknięte.
Po przybyciu straży podporządkować się poleceniom dowódcy oraz udzielić informacji o obiekcie.
Pracownicy powinni znać lokalizację głównego wyłącznika prądu, głównego zaworu gazu, hydrantów, podręcznego sprzętu gaśniczego oraz materiałów i urządzeń, które stwarzają w czasie pożaru szczególne zagrożenie.
GASZENIE POŻARÓW W ZARODKU:
WODA jest najlepszym środkiem do gaszenia drewna i wyrobów drewnopochodnych (np. sklejki, płyt wiórowych i pilśniowych), wszelkich mebli, podłóg, papieru, tkanin, węgla, słomy, większości tworzyw sztucznych itp. Woda gasi dlatego, że chłodzi palące się materiały. Dzięki temu likwiduje nie tylko płomień, ale też żarzenie się ciał stałych. Tylko ta ilość wody, która spadnie na płonącą powierzchnię, chłodzi ją i bierze udział w gaszeniu. Dlatego wodę należy kierować na powierzchnię płonącego materiału a nie w płomień.
W miarę możliwości należy gasić nie zwartym strumieniem wody lecz strumieniem kroplistym, rozpylonym. Wówczas gaszenie jest znacznie szybsze i bezpieczniejsze.
Wodą nie wolno gasić:
urządzeń i instalacji elektrycznych będących pod napięciem (i innych, „zwykłych” przedmiotów w pobliżu urządzeń pod napięciem),
cieczy palnych lżejszych od wody (np. paliw, olejów, tłuszczów),
materiałów niebezpiecznie reagujących z wodą (np. karbidu, sodu, potasu, magnezu itp.).
GAŚNICE PROSZKOWE mogą być używane do gaszenia niemal wszystkich materiałów (ciał stałych, cieczy, gazów, chemikaliów, pyłów, pojazdów, maszyn, urządzeń elektrycznych będących pod napięciem). Typowymi gaśnicami proszkowymi nie wolno gasić metali (lit, sód, potas, magnez, uran). Gasić gaśnicami proszkowymi należy z większej odległości (3 - 4 kroki), wytwarzając dużą chmurę proszku i kierując ją w płomień tak, aby cały płomień zniknął w chmurze proszku. Koniecznie trzeba wykonywać wężem wylotowym gaśnicy (lub całą gaśnicą, jeśli nie posiada węża) dość obszerne ruchy w lewo i prawo, aby chmura proszku była większa, niż płomień. Ciała stałe po ugaszeniu proszkiem mogą się niekiedy rozpalać (jeżeli zostały ugaszone gaśnicą proszkową o symbolach BC). Nie rozpalą się, jeżeli zostały ugaszone gaśnicą proszkową o symbolach ABC). Dlatego pewniejszy efekt po gaszeniu gaśnicą BC daje dogaszanie ich wodą, gaśnicą pianową lub płynową.
GAŚNICE ŚNIEGOWE również mogą być stosowane do gaszenia niemal wszystkich materiałów (w tym także urządzeń elektrycznych pod napięciem) jednak ich skuteczność jest mniejsza, niż gaśnic proszkowych. Nie można gasić m.in. metali, karbidu i węgla. Należy gasić z małej odległości (ok. 0.5 - 0.7 m, a jeśli to bezpieczne - z mniejszej). Wokół płonącego przedmiotu a zwłaszcza wokół płomienia należy wytworzyć atmosferę bogatą w dwutlenek węgla, a zatem ubogą w tlen. Dwutlenek węgla wypiera i rozcieńcza powietrze, zmniejszając stężenie tlenu.
GAŚNICE PIANOWE służą do gaszenia ciał stałych i cieczy palnych. Nie wolno nimi gasić urządzeń elektrycznych będących pod napięciem oraz materiałów, które niebezpiecznie reagują z wodą (np. karbidu, sodu, potasu, magnezu). Gaszą, ponieważ piana odcina dopływ powietrza do płonącego materiału.
KOC GAŚNICZY może być używany do gaszenia wszelkich materiałów i urządzeń pod warunkiem, że szczelnie pokryje gaszone przedmioty, odcinając dopływ powietrza. Można nim gasić także maszyny i urządzenia elektryczne pod napięciem. Należy przykryć kocem (bez wywoływania podmuchu) płonący materiał lub urządzenie i doszczelnić brzegi, aby pod koc nie dopływało powietrze.
Urządzenia i instalacje elektryczne pod napięciem można gasić gaśnicami proszkowymi, gaśnicami śniegowymi i kocami gaśniczymi.
Symbole literowe na gaśnicach oznaczają tzw. grupy pożarów:
A - |
pożary ciał stałych żarzących się (np. drewno, tkaniny, siano, papier, tektura, tworzywa sztuczne). |
B - |
pożary cieczy palnych i ciał stałych topiących się podczas pożaru (np. benzyny, lakierów, olejów, tłuszczów). |
C - |
pożary gazów i pyłów (np. acetylenu, wodoru, propan - butanu). |
D - |
pożary metali (np. sodu, potasu, magnezu). |
F - |
pożary tłuszczów w naczyniach kuchennych. |
Gaśnica jest przeznaczona do gaszenia takich grup pożarów, jakie wskazują symbole literowe na gaśnicy. Jak już podano, gaśnicami proszkowymi BC i gaśnicami śniegowymi BC można ugasić np. meble, tworzywa sztuczne, siano, papier itp., lecz ze względu na brak działania chłodzącego tych gaśnic i trwające żarzenie się, materiały te mogą po chwili (lub po dłuższym czasie) ulec ponownemu rozpaleniu. Może być konieczne dogaszenie wodą. Zatem ugaszenie tych materiałów gaśnicą proszkową BC lub śniegową BC jest możliwe, ale gaśnice te nie są przeznaczone do gaszenia ciał stałych żarzących się. Natomiast gaśnice proszkowe ABC zapewniają nie tylko ugaszenie ciał stałych żarzących się, ale także powstrzymanie ich przed ponownym rozpaleniem.
Przystępując do gaszenia urządzenia zasilanego palnym gazem - najpierw koniecznie należy zamknąć dopływ gazu. W przeciwnym razie ugaszony gaz będzie się wydobywał, gromadził i stwarzał rosnące zagrożenie wybuchowe.
Należy pamiętać, że istnieją dwie metody gaszenia pożarów w zarodku bez użycia sprzętu gaśniczego:
odcięcie dopływu powietrza przez przykrycie,
oddzielenie materiałów płonących od materiałów, które mogą ulec zapaleniu.
Aby oddymić pomieszczenie, należy:
otworzyć klapę dymową (lub klapy dymowe), albo
otworzyć lufcik lub wysoko położone okno, albo
wybić górną część szyb.
Podczas tłuczenia szyby, aby uniknąć zranienia, należy przestrzegać następujących zasad:
Duże tafle szkła należy tłuc od góry a nie od dołu (wtedy nie dojdzie do sytuacji, w której duży fragment szyby spada na rękę i powoduje poważne okaleczenia). Jeśli oczy nie są chronione np. okularami, można silnie zmrużyć powieki. Wówczas ryzyko zranienia gałki ocznej przez odłamki szkła będzie znikome.
Można też wybić szybę z oddalenia, rzucając jakimś przedmiotem.
WSPÓŁPRACA ZE STRAŻĄ POŻARNĄ.
Dowódca pododdziału straży pożarnej, kierujący akcją ratowniczą, z mocy prawa ma bardzo szerokie uprawnienia. Jest to konieczne, aby mógł sprawnie i bezzwłocznie prowadzić nawet skomplikowane działania. Może on m.in.:
zarządzić ewakuację,
zająć za pokwitowaniem pojazdy, maszyny, narzędzia, posesje, tereny, zbiorniki wodne itp.,
nakazać pracownikom zakładu wykonywanie określonych czynności,
odłączyć zasilanie elektryczne, dopływ gazu ziemnego itp.
Pracownicy, podobnie jak inne osoby przebywające w miejscu zdarzenia, mają obowiązek podporządkowania się poleceniom straży pożarnej. Jedną z najważniejszych form pomocy jest udzielenie straży informacji o obiekcie. Te informacje ułatwiają działanie i pozwalają uniknąć niektórych zagrożeń. Ponadto unika się utraty czasu na poszukiwanie niektórych urządzeń przydatnych do prowadzenia działań ratowniczych.
W związku z tym każdy pracownik (a zwłaszcza pracownik ochrony) powinien szczegółowo znać następujące dane:
rozkład pomieszczeń i sposób dojścia do nich.
sposób dostępu do pomieszczeń o różnych porach doby.
zawartość wszystkich pomieszczeń.
lokalizacja niebezpiecznych materiałów i urządzeń:
gazy techniczne,
ciecze palne,
materiały, których nie wolno gasić wodą,
urządzenia pod wysokim napięciem,
urządzenia pod wysokim ciśnieniem,
urządzenia i materiały promieniotwórcze,
materiały toksyczne, żrące i zakaźne,
lokalizacja urządzeń do prowadzenia działań ratowniczych:
przeciwpożarowy wyłącznik prądu,
główny zawór gazu,
hydranty wewnętrzne i zewnętrzne,
gaśnice,
przyciski sterujące klapami dymowymi,
Inne konieczne formy współpracy:
ułatwienie dojazdu (podczas telefonicznego zgłaszania pożaru oraz w razie potrzeby poprzez wyjście na spotkanie nadjeżdżającego samochodu),
ułatwienie dojścia do pomieszczenia objętego pożarem,
nie dopuszczanie do zatarcia śladów i dowodów po ewentualnym pożarze,