Cele i rodzaje badań kryminologicznych
Aby móc przedstawić poprawnie jakie cele i rodzaje posiadają badania kryminologiczne , powinnismy w pierwszej kolejności wyjaśnić czym jest sama kryminologia , czego dokładnie dotyczy i jakich dziedziń naszego zycia może się odnosić.
Kryminologia otóż oznacza naukę o przestępstwie,słowo to pochodzi od greckiego słowa Logos - nauka, i łacińskiego crimen czyli przestępstwo.
Kryminologia jako nauka powstała w XVIII wieku, ale przestępczość pojawiła się wraz z tworzeniem się grup ludzkich. Słowo „kryminologia” zostało użyte po raz pierwszy przez Włocha Rafaello Garofalo . Był on prawnikiem i zajmował się osobą przestępcy, samym przestępstwem oraz ofiarą.To on stworzył pierwsza definicje tej dziedziny naukowej, lecz w ciągu wielu lat ulegała ona przekształceniom i w ostateczności przyjęto, iż kryminologia jest nauką o przestępczości i przestępcy. Uprawia się ją w formie badań empirycznych i formułuje się na ich podstawie uogólniające twierdzenia o badanych zjawiskach. Badanie przestępczości polega głównie na opisywaniu jej rozmiarów, struktury, dynamiki i skutków społeczych. Kryminologia poświęca najwięcej miejsca przyczynom przestępczości.
.
Cel kryminologii: wyjaśnienie fenomenu przestępczości w oparciu o różne koncepcje modelu społeczeństwa (typ konsensualny, konfliktowy), założenia deterministyczne lub indeterministyczne, metodologię badań.
Kryminologia. Wraz z rozwojem tej nauki, zmienił się katalog pytań, które stawia się kryminologii, aby wyjaśnić przestępstwa pod względem ilościowym i jakościowym. Im bardziej złożona dziedzina, tym więcej niewiadomych. Z każdą odpowiedzią pojawiają się kolejne pytania
Wioktymologia jest nauką o ofierze przestępstwa. Z języka łacińskiego victima oznacza ofiarę. Jest stosunkowo młodą dziedziną nauki i stanowi jakby dopełnienie kryminologi. Zajmuje się zjawiskiem pokrzywdzenia przestępstwem (wiktymizacją) i osobą pokrzywdzonego. W szczególności wiktymologia zajmuje się badaniem roli ofiary w genezie przestępstwa, zwłaszcza ustaleniem czynników tworzących podatność na stanie się ofiarą przestępstwa, oraz metod zapobiegania ewentualnej wiktymizacji.
Kryminalistyka z kolei jest nauką o metodach i środkach wykrywania przestępstw, oraz wykrywania i ścigania ich sprawców. Zajmuje się również uzyskiwaniem i utrwalaniem środków dowodowych dla celów procesu karnego. Kryminalistyka zajmuje się również metodami i środkami technicznymi zapobiegania przestępstwom.
Kryminologia w aspekcie innych dziedzin naukowych:
1. Prawo karne zajmuje się kwestią istnienia przesłanek, zachowań, które możemy uznać za niezgodne z prawem, zajmuje się przestępstwem, dotyczy fazy przygotowania poznawczego, przesłuchanie. Prawo karne to szukanie rozwiązań, za pomocą których można ocenić konkretne zachowanie jako przestępne.
Kryminologia zaś zajmuje się osobą przestępcy, zapobieganiem przestępstwom, prawomocnym skazaniem a także działaniami zapobiegającymi ponowne popełnienie przestępstwa.
Kryminologia odpowiada na pytanie jakie czynniki leżą u źródła przestępstwa, co warunkuje przestępstwo oraz jaka jest struktura i dynamika przestępstwa.
2. Psychologia jako sprawdzenie procesów psychicznych, określenie celów psychologicznych przestępstwa, motywacja czynu, kwestia podłoża procesów psychicznych, osobowość i środowisko człowieka, w którym przebywa.
3. Socjologia - socjologia kryminalna - zrozumienie procesów i zjawisk społecznych umożliwiających analizę przestępstw; bada patologie społeczne (np. alkoholizm, narkomania).
4. Pedagogika w stosunku do kryminologii jest resocjalizacją - pomocą osobom nieprzystosowanym społecznie, pomoc w powrocie do normalnego życia po odbyciu kary.
5. Medycyna, neurologia (ukł. nerwowy) - bada czy dana osoba nie przeszła jakichś urazów czaszki, mózgu, zwyrodnień, uszkodzeń, które mogły by spowodować zmiany w osobowości człowieka.
6. Kryminalistyka - zajmuje się śladami przestępstwa, czym X popełnił przestępstwo, daje możliwość postawienia konkretnej osobie zarzutu.
Nauka o śladach przestępstw i metodach stosowanych przez przestępców.
Doktryny kryminologiczne:
1. Kierunek antropologiczny, biologiczny, biopsychologiczny;
- Koncepcja przednaukowa:
Ma niewielkie znaczenie, gdyż nie ma zbrodniarza z urodzenia. W Starożytności sądzono, że wszystko dzieje się z woli bogów, podobnie było w Średniowieczu - to Bóg decydował o losie człowieka. Według Arystotelesa wygląd głowy, czaszki, uszu miał swoje odbicie w psychice i zachowaniach ludzkich. Do dzisiejszego dnia przetrwały pewne powiedzenia, tj.: „Oczy czarne, życie marne”, „Komu nad okiem gęsty las wyrasta, ten wśród złych myśli się szasta”. W Średniowieczu Bóg znajdował się w centrum, więc obalano wszelkie koncepcje naukowe, które były sprzeczne z religią. W tym okresie głównym rodzajem kar były kary mutylacyjne (okaleczające). Frenolodzy prowadzili pomiary kranioskopijne i kraniometryczne mózgu i czaszki. Za twórcę teorii „przestępcy z urodzenia” uznaje się Lombroso, według niego przestępcę charakteryzowały cechy anatomiczne, np. złodziei cechowały długie ręce. Jego kontynuatorem był Garofalo uznawany za twórcę kryminologii.
- Koncepcje naukowe:
· koncepcja Mendla o dziedziczeniu
· teoria teleogonii - eksterminacja niewygodnych ludzi, np. Niemek, które współżyły z mężczyznami innych ras podczas II wojny śiwatowej
· badania Langa nad bliźniętami
2. Kierunek socjologiczny - związany z czynnikami zewnętrznymi wpływającymi na człowieka, np. środowisko.
- Koncepcja przednaukowa: człowiek żyje w złym środowisku i to powoduje przestępczość
- Koncepcje naukowe:
· Teoria anomii, której twórcą był Emil Durkheim; przestępstwo jest traktowane jako fakt lub zjawisko społeczne; przestępstwo wbrew pozorom nie jest takie złe, gdyż ukazuje, że społeczeństwo się rozwija, nie ma takiej możliwości żeby wszyscy ludzie buli tacy sami, wówczas sens rozwoju przestał by istnieć. Jednostki które wybijają się ponad społeczeństwo są znane i stanowią źródło postępu. W każdym społeczeństwie zdarzają się ludzie egoiści, nad którymi nie da się zapanować i wtedy dochodzi do przestępstwa.
· Teoria zróżnicowanych powiązań - Edwin Shuterland.
Każdy człowiek kształtuje swoja osobowość w oparciu o zachowania innych ludzi. Przejmuje od innych ludzi pewne cechy charakteru, np.: dziecko wychowywane w domu, w którym się przeklina również będzie przeklinać.
Metody badań:
1. Studium przypadku
2. Obserwacje
3. Dokumenty
4. Badania psychiatryczne i psychologiczne
5. Badania neurologiczne
6. Badania na wariografie (wykrywacz kłamstw)
7. Badanie poziomu inteligencji IQ
W ramach procesu mamy do czynienia z: podejrzanym (gdy jest postawiony zarzut), oskarżonym (gdy jest postawiony akt oskarżenia), skazanym (gdy jest prawomocny wyrok) i pokrzywdzonym (ofiarą).
Jest rzeczą ważną prowadzenie interdyscyplinarnych badań w celu ustalenia stanu faktycznego i zakresu wpływów politycznych, ekonomicznych i społecznych na kształtowanie się nowej przestępczości. Nie można już ograniczać się tylko do rejestrowania zagadnień z dziedziny symptomatologii kryminalnej. Najwyższy czas po temu, aby zająć się etiologią przestępczości.