48. Augustiańska a Tomaszowa koncepcja państwa i prawa
Koncepcja państwa:
- Św. Augustyn
Wprowadził podział na Civitas Dei i Civitas Terrena.
Civitas Dei - wieczne i dobre, nie wszyscy je poznają
Civitas Terrena - pełne złych i chciwych ludzi. Ono przeminie gdy Civitas Dei będzie trwać
Państwo ziemskie jest spowodowane zaistnieniem grzechu.
Władza jest reakcją na grzech
Nie ma władzy, która nie pochodzi od Boga (od św. Pawła)
Obywatel nie ma prawa się buntować przeciw władzy. Lojalność kończy się dopiero w przypadku gdy następuje kolizja między wiarą a państwem. Wyższość wiary jest niezaprzeczalna
Gwarancją pokoju w państwie jest sprawiedliwość
Uznanie hierarchii - monarchia jest ok. ;) - ludzie są słabi (przez grzech) i trzeba im porządku!
Notka do egzaminu: jeśli przyjdzie nam opowiadać o Augustynie, trzeba podkreślić rolę grzechu, ALE! Grzechu jako niedoskonałości i niesamowystarczalności a nie zła! Tylko doskonałość może być samowystarczalna.
- Św. Tomasz - opiera się na Arystotelesie w swoim pozytywnym stosunku do państwa
Człowiek z natury żyje we wspólnocie.
Władza i państwo nie są skutkami grzechu.
Nie ma władzy, która nie pochodzi od Boga.
Władza jest konieczna. Ma za zadanie porządkować społeczeństwo.
Władza jest koniecznością naturalną wywodzącą się z prawa naturalnego
Każda władza powinna opierać się także na autorytecie.
Generalnie nie obywatele nie mają prawa się buntować, jedynie gdy tyran uderza w prawo naturalne (tyran nie ma boskiej autoryzacji), człowiek ma prawo odmówić.
Tyrania jest lepsza niż wojna domowa - skutki nieposłuszeństwa mogą być gorsze niż sama tyrania.
By król nie został tyranem
a) nie może mieć skłonności - wychowanie
b) nie wolno stwarzać mu warunków - struktura władzy
c) należy mieć możliwość przeciwstawienia się
Tyrania może być karą za grzechy
Koncepcja prawa
- Św, Augustyn
Lex Aeterna - prawo wieczne, powszechne, niezmienne i zawarte w Bogu, boski rozum i wola,
Lex Naturalis - odbicie prawa Bożego - zawarte w każdym człowieku, można je poznać rozumem.
Lex Temporalis - ustanowione przez człowieka. Musi być zgodne z Prawem Bożym i Naturalnym
- Św. Tomasz
Lex Aeterna
Lex Naturalis - skłonności naturalne, instynkty, dążenie do Boga, skłonność do życia w społeczeństwie
Ius Gentium - prawo narodów, wyraża prawa najsprawiedliwsze spośród tych, jakimi mogą posługiwać się ludzie, pierwotne wobec ludzkiej działalności prawodawczej.
Lex Humana
Norma jest normą prawną gdy spełnia cztery warunki
rozumność - niesprzeczność z naturą
legalny władca
ma na celu dobro wspólne
promulgowana
Ius vs Lex
Ius - to podstawowe zasady prawa. Ich wartość jest niekwestionowana. Prawo wewnętrznie słuszne
Lex - prawo stanowione, pozytywne, jego wartość jest legitymowana (jeśli mogę tak napisać) autorytetem władcy.
Źródła:
Notatki z ćwiczeń i wykładów z przedmiotu „Historia myśli politycznej”
Nasz podręcznik, G. P. Fletcher „In honour of `Ius' and `Lex'. Some thoughts on speaking abort Law.” Tłum. M. Kaducza, wyd. Wing na zlecenie fundacji Ius et Lex Warszawa 2000
Cytaty
Św. Tomasz:
Sprawiedliwie nie oznacza po równo.
Jedna jest prawdą objawiania, druga natomiast prawdą filozofii i naturalnego rozumu.
Św. Augustyn
Rozum jest wzrokiem duszy.
Niech zginie świat, byleby stało się zadość sprawiedliwości.