3. Żargon jako językowa manifestacja wspólnoty i inności

KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO - Klasa I liceum ogólnokształcącego

Hasło programowe: Odmiany języka

Temat: Żargon jako językowa manifestacja wspólnoty i inności

Czas: 45 minut

Cele:

• Główny - uczeń rozróżnia oficjalną i nieoficjalną odmianę języka, definiuje pojęcie `żargonu',

• Operacyjne - uczeń wskazuje, kto posługuje się żargonem, wymienia cechy żargonu, wskazuje jego funkcje w grupie społecznej, tworzy tekst, wykorzystując zasób słownictwa z różnych żargonów, przekształca tekst żargonowy na polszczyznę ogólną

Metoda:

• Główna - objaśnienie

• Wspomagające - praca w grupach organizowanych doraźnie, ćwiczenia

Forma: praca w grupach organizowanych doraźnie,

Środki dydaktyczne: SJP, mini-słowniki żargonu przygotowane przez nauczyciela

Ogniwa lekcji	Czas	Czynności nauczyciela	Czynności uczniów	Uwagi
Organizacja	3 min.	Przywitanie, sprawdzenie listy obecności
Wprowadzenie	5 min.	Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat funkcji języka w życiu, pyta czy język jest jednolity. Celem tej rozmowy jest dojście do wniosku, że w sytuacjach oficjalnych posługujemy się językiem ogólnym (literackim), poza tym istnieją terytorialne odmiany języka (gwary, dialekty) oraz środowiskowe (slang, żargon).
Temat	5 min.	Żargon jako językowa manifestacja wspólnoty i inności
Opracowanie materiału	25 min.	Żargon (slang, gwara) - specjalna odmiana języka ogólnonarodowego, używana przez różne grupy społeczne i zawodowe. Żargon różni się od języka ogólnego swoistym słownictwem. N: Kto posługuje się żargonem? Więźniowie (tzw. grypsera), uczniowie, studenci, policjanci, lekarze, informatycy i internauci, żołnierze, kierowcy itd. Cechy żargonu: Ekspresywność Tajność (język niezrozumiały dla osób niezwiązanych z daną grupą społeczną) Oryginalność Swoisty zasób słownictwa (zapożyczenia z ogólnej odmiany polszczyzny oraz z innych języków, neologizmy, neosemantyzmy) Zniekształcone formy wyrazowe Rozbudowana synonimika Metaforyczność Dosadność, wulgaryzm Krótkie wyrażenia Funkcje żargonu: jednoczy osoby, które się nim posługują odróżnia daną grupę od innych nadaje grupie prestiż dostarcza narzędzi (słów) do interpretowania świata Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy, każda z nich otrzymuje inny mini-słowniczek żargonu (uczniowskiego, studenckiego, lekarskiego i więziennego). Zadanie grup jest napisanie kilkuzdaniowego tekstu z wykorzystaniem podanych wyrazów. Następnie grupy prezentują swoja pracę i dzielą się wnioskami.	Uczniowie zapisują definicję młodzież, więźniowie, żołnierze, policjanci, internauci… Praca w grupach
Zebranie	5 min.	Podsumowanie wiadomości poznanych na lekcji
Praca domowa	3 min.	Znajdź w tekście określenia żargonowe i zastąp je wyrazami z polszczyzny ogólnej.

1

---