UKLAD KRAZENIA-sklada się z ukl.duzego i malego.ok.15% calej objetosci krwi znajduje się w krazeniu duzym...czli ok.-800ml.TETNICE-sa to naczynia odprowadzajace krew po calym organizmie.Zbudowane sia z 3 warstw.-srodblonka naczyniowego - warstwy miesni gladkich -blony podstawnej.Grubosc srodblonka i warstwy miesni gladkich zalerzy od miejsca wysptepowania tetnicy..im blizej serca tym tetnice sa grubsze dzieki czemu w tych miejscach tetnice sa bardziej elastyczne. TETNICZKI(naczynia oporowe)-stanowia one wentyl bezpieczenstwa dla krazenia duzego.Jeżeli cisnienie krwi w ktoryms rejonie ciala znacznie wzrosnie to tetniczki ulegaja rozszerzeniu i zwieksza się przeplyw do innych partii ciala. Czynnikiem regulujacym poziom napiecia scian tetniczek jest angiotensyna II. Angiotensyna II jest pochodna angiotensyny I ,a ta wystepuje w plucach ,natomiast pobudzana jest przez renine wytwarzana w nerkach. NACZYNIA WLOSOWATE- rozkladajac je na pow.plaskiej zajelyby 700m2.Na takiej powierzchni zachodzi wymiana gazowa subst.odrzywczych ,pomiedzy ukl.krazenia ,a tkankami organizmu.U osob trenujacych ta pow.jest wieksza.ZYLY-sa mniej elastyczne od tetnic,posiadaja zastawki zyly dolnej czesci ciala posiadaja wiecej zastawek(żeby krew się nie cofala do serca) W momencie kiedy krew opuszcza serce dochodzi do odksztalcenia lulu aorty ,slup krwi wyrzuconej przez l.komore serca powoduje uderzenie w luk aorty powodujac jego odksztalcenie.to odksztalcenie przemieszcza się wzdluz tetnic po calym organizmie tworzac tzw.fale tetna.ZNACZENIE fizjologiczne TETNA-zamiana pracy cyklicznej serca na ciagly przeplyw krwi.FALA TETNA- zapobiega cofaniu się krwi i zmniejsza opor naczyn tetniczych.Norma tetna u zdrowej moldej osoby to 60-80uderzen / minute.Jeżeli wartosc spoczynkowa obniza się ponizej 60ud/min tzn,ze jest to BRADYKARDIA(może być spowodowana excentrycznym rozrostem lewej komory-wzrost napiecia ukl.przywspolczolnego.Osoby wytrenowane maja tetno spocz. Ok. 42ud./min tetno spoczynkowe mierzymy bezposrednio po przebbbudzeniu się-jeżeli wartosc spoczynkowa 80ud/min tzn ze jest TACHYKARDIA-spowodowana pomniejszeniem lewej komory-typowa dla sportow silowych(mniej krwi idzie na obwod-oraz w jednostkach chorobowych. CECHY TETNA-miarowosc-rozrusznik sercageneruje potencjal o rownym odstepie czasu(tetno miarowe)lub w niemiarowym odstepie czasu(tetno nie miarowe).Nierownosc polega na tym ze podczas wydechu tetno spada -wdech przyspiesza prace serca.-HYBKOSC-tetno może być hybkie bądź leniwe,zalerzy to od szybkosci przeplywu i wypelnienia naczyn krwionosnych krwia. WYPELNIENIE-tetno może być twarde lub miekkie ,zalerzy od sprezystosci scian naczyn krwionosnych.CZESTOSC-tetno geste bądź rzadkie ,zalerzy od ilosci pobudzen w czasie 1 minuty. CISNIENIE KRWI-ma dwie wartosci-skurczowe-rozkurczowe. Mierzone w pozycji lezacej-skurczowe= 16 hPa = 120minuty -rozkurczowe =93hPa= 80 minuty.Wraz ze zmotana pozycja na siedzaca cisnienie skurczowe rosnie a rozkurczowe nie ulega wiekszym zmianom.Cisnienie skurczowe jest zmienne ,podlega wplywa stanow emocjonalnych ,stresow ,uzywek,lekow,wysilku fizycznego.Jego wartosc zalerzy od właściwości miesnia sercowego i oporu centralnego stawianego przez duze naczynia tetnicze.Cisnienie rozkurczowe jest w miare stale.zmienia się pod wplywem wysilku i w stanach chorobowych. Jego wartosc zalerzy od właściwości miesnia sercowego i oporu obwodowego. CZYNNIKI REGULIJACE PRZEPLYW KRWI1.nerwowe,odruchowe,humoralne. Na drodze NERWOWEJ praca ukladu krazenia kontrolowana jest przez osrodek naczynio -ruchowy.Znajduje się w tworze siatkowatym rdzenia przedluzonego i rogi boczne rdzenia kregowego.Osrodek naczynio-ruchowy sklada się z czesci presyjnej i depresyjnej.CZ.PRESYJNA za pomoca zwoju wlokien wspolczulnych unerwia naczynia krwionosne.Na ich zakonczeniach uwalniana jest Noradrenalina .Ta czesc dziala naczynio-zwezajaca. CZ. DEPRESYJNA- hamuje dzialanie cz.presyjnej czyli galazki przywspolczulne nie docieraja do naczyn krwionosnych natomiast hamuja dzialanie cz.presyjnej na poziomie osrodka naczynio-ruchowego.Cz depresyjna jest w stalej przewadze na cz.presyjna.REGULACJA HUMORALNA-za pomoca wszystkich zwiazkow ,sub.rozpuszczalnych w krwi czyli:hormony ,metabolity,nikotyna,kofeina, alkohol.te czynniki dzialaja na ukl.krwionosno i cis krwi. HORMONY dzialaja naczynio-zwezajaca,podnosza cis.krwi - Rdzenia nadnerczy--adrenalina,noradrenalina,dopamina.Tarczycy—wazopresyna (uwalniana w warunkach bardzo silnych emocji,utraty krwi wysilku). Odwrotnie do tych hormonow dziala hormon:ADENOKORTYKOTROPOWY czyli ACTH,który uwalniany jest w przednim placie przysadki mozgowej.Ma on dzialanie naczynio -rozszerzajace-obniza cisnienie) Jeżeli chodzi o uzwyki to nikotyna,kofeina, teina,narkotyki powoduja zwezenie naczyn krwionosnych i podniesienie cis.krwi.Narkotyki i alkohol dzialaja tylko w pierwszej fazie ponieważ w 2 dzialaja rozszezajaca na nacyznia stad przy przedawkowaniu tworzy się zapasc co konczy się smiercia. W/W czynniki dzialaja ogolnie na caly ukl.krwionosny natomiast miejscowo dziala:dopamina i serotonina(powoduja zwezenie się naczyn krwionosnych,natomiast bradykinina i histamina ,holina ,powoduja rozszezenie się naczyn krwionosnych. ODRUCHOWA REGULACJA- temperatura otoczenia wplywa na przeplyw krwi(jeżeli jest za zimno to krew plynie wolniej) naczynia krwionosnie skorne ulegaja zwezeniu ,cis krwi rosnie ale nie tracimy ciepla.Gdy jest cieplo nastepuje odruchowe rozszerzenie naczyn krwionosnych.Wzrost temp. Pobudza podwzgorze które reguluje przeplyw krwi przez naczynia skory.ODRUCH Z BARORECEPTOROW(zlokalizowane w scianach tetnic)reguluja napiecie miesni gladkich ,zwiazane sa z cisnieniem krwi.Jeżeli mniej krwi doplywa do serca to cisnienie spada w tetnicach dochodzi wtedy do odbarczenia baroreceptorow.Odbarczenie baroreceptorow na drodze odruchowej powoduje zwezenie tetnic. Do odbarczenia baroreceptorow może nastapic :przy utracie krwi- zmianie pozycji z lezacej na stojaca kiedy ok. 500-600 ml krwi zostaje uwiezionej w konczynach dolnych na moment. KRAZENIE MOZGOWE,SKORNE,MIESNI SZKIELETOWYCH.Kr. MOZGOWE- ok. 15% krwi znajduje się w tym krazenia 50-55ml krwi/100g tkanki mozgowej /minute przeplywa przez mozg. Regulowane jest przez preznosc CO2. Male wachania przeznosci tego gazu powoduja reakcje ze strony naczyn krwionosnych mozgu. Zwiekszenie się przeznosci CO2 powoduje rozszezenie się naczyn krwionosnych ,obnizenie preznosci CO2 we krwi powoduje powrot naczyn krwionosnych do stanu wyjsciowego.KRAZENIE W MIESNIACH SZKIELETOWYCH-1,5-6ml /100g tkanki miesniowej /minute przeplywa krwi.Ten przeplyw jest mniejszy niż w mozgu gdyz metabolizm w miesniach jest mniejszy.W czasie wysilku przeplyw w miesniach krwi zwieksza się do 80ml/100tk/min. Czynniki regulujace przeplyw krwi przez miesnie sa metabolity, czyli kwas mlekowy,jony wodorowe,kwas pirogronowy, tlenek azotu ,CO2 i obniza przeznosc tlenu powoduja rozszezenie naczyn krwionosnych i zwiekszenie przeplywu przez pracujace miesnie. KR.SKORNE- w skorze naczynia krwionosne tw.tzw.petle naczyn wlosowatych i zachodzi wymiana gazowa ,subst. Odrzywczych i metabolikow pomiedzy ukl.krazenia a tkankami.Wymiana zachodzi na zasadzie dyfuzji jeśli chodzi o czasteczki , na zasadzie filtracji(przeplyw z krwi do tkanek) ostani proces to resorbcja (z tkanek do krwiobiegu) W krazeniu skornym sa anastemozy-to bezposrednie polaczenia pomiedzy tetnicami i zylami z pominieciem naczyn wlosowatych ,krew może przeplywac z tetnic do zyl. Jeżeli na zakonczeniach tetnic mamy siec naczyn wlosowatych i pozniej naczynia ,zbierajac się tworza zyly to w krazeniu skornym mamy tez anastemozy które stanowia bezposrednie polaczenie z pominieciem naczyn wlosowatych.np. w warunkach zimna ,kiedy chodzi o zmniejszenie przeplywu krwi przez wlosniczki ,zwejacace się naczynia wlosowate i czesc krwi przeplywa przez anastemozy. Jeżeli by nie było anastemoz ,dochodziloby do wzrostu cisnienia tetniczego. Krazenieskorne REGULOWANE jest przede wszystkim przez-temperature.Metabolizm skorny jest niski wiec nnic się nie stanie jeśli w warunkach zimna przez dluzszy czas ukrwienie skory będzie mniejsze (szybciej dojdzie do odmrozenia niż do utrau skory z powodu niedokrwienia).WSKAZNIKI HEMODYNAMICZNE UKL.KRAZENIA objetosc wyrzutowa serca zalerzy od oporu wstepnego (czyli stanu naczyn doprowadzajacych krew do serca).właściwości miesnia sercowego i obciazenia nastepczego (czyli stanu naczyn odprowadzajacych krew z serca).Norma dla Vw z serca=50-80ml/jeden skurcz.Objetosc nminutowa sercaVm=Vm x HR-tetno. Norma Vm wynosi od 3,5-5 tys ml/min w warunkach spoczynku .w wysilku do 12l/min