NEGACJA - ~ nieprawda, że nie jest tak, że; nie
KONIUNKCJA - ^ i oraz; ą także; lecz; a; ale
ALTERNATYWA - v lub albo… albo; bądź
IMPLIKACJA - -> jeśli.. to.. gdyby.. to; o ile.. to
RÓWNOWAŻNOŚĆ - ≡ wtedy i tylko wtedy zawsze i tylko wtedy
kon.
p |
^ |
q |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
alter.
p |
v |
q |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
1 |
1 |
1 |
imp.
p |
-> |
q |
0 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
rów.
p |
≡ |
p |
0 |
1 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
0 |
0 |
1 |
1 |
1 |
TAUTOLOGIA - zakładamy, że jest fałszywe i wychodzi sprzeczność.
KONTRTAUTOLOGIA - zakładamy, że jest prawdziwość i wychodzi sprzeczność.
zdanie |
oznacz. |
czyt. |
interp. |
ogólno-twierdzące |
SaP |
Każde S jest P |
nie istnieją S nie będące P |
szczegółowo-twierdzące |
SiP |
Niektóre S są P |
istnieją S będące P |
ogólno-przeczące |
SeP |
Żadne S nie jest P |
nie istnieją S będące P |
szczegółowo-przeczące |
SoP |
Niektóre S nie są P |
istnieją S nie będące P |
|
prawdziwość (puste) |
fałszywość (niepuste) |
SaP |
(-)() |
(+)() |
SiP |
()+() |
()-() |
SeP |
()-() |
()+() |
SoP |
(+)() |
(-)() |
PRAWA SPRZECZNOŚCI:
SaP ≡ ~ SoP
SeP ≡ ~ SiP
SoP ≡ ~ SaP
SiP ≡ ~ SeP
PRAWO PODPORZĄDKOWANIA
SaP -> SiP
Sep -> SoP
PRAWO PRZECIWIEŃSTWA
~ (SaP ^ SeP)
PRAWO PODPRZECIWIEŃSTWA
SiP v SoP
PRAWO KONWERSJI
A). PROSTA
SeP ≡ PeS
B). Z OGRANICZENIEM
SaP -> PiS SeP -> PoS
PRAWO OBWERSJI
SaP ≡ Se-P
SeP ≡ Sa-P
SiP ≡ So-P
SoP ≡ Si-P
SYLOGISTYKA ZDAŃ KATEGORYCZNYCH
przesłanka większa 1
przesłanka mniejsza 2
I II III IV
M - P P - M M - P P - M
S - M S - M M - S M - S
______ ______ ______ _____
S - P S - P S - P S - P
WARUNKI POPRAWNOŚĆI DEFINICJI :
1.def. powinna obejmować istotne (charakterystyczne) cechy gatunku
2.def. powinna być adekwatna, czyli nie powinna być ani za szeroka, ani za wąska
3.def. nie powinna zawierać błędnego koła
4.def. nie powinna być czysto negatywna, inaczej mówiąc def. nie powinna być negatywna tam, gdzie może być pozytywna
BADANIE POPRAWNOŚCI PYTANIA:
1.jest poprawne semiotycznie, tzn jego budowa jest przejrzysta i jest ono wyrażone w precyzyjnym języku
2.trafne, tzn, że pyt. to nie opiera się na fałszywych założeniach
Kto jest wójtem Lublina?
3.zasadne, czyi takie, że istnieje uzasadniona wątpliwość co do danej rzeczy, czyli możliwe są co najmniej 2 różne odp. właściwe na to pytanie
Który z ptaków wykluwa się z jaj?
4.rozstrzygalne, tzn, że na gruncie danej wiedzy możliwe (w skończonym czasie)
BADANIE POPRAWNOŚCI PODZIAŁU LOGICZNEGO:
1.podział abstrakcyjny zakresem nazwy jest logiczny, gdy spełnia łącznie następujące warunki:
a. jest wyczerpujący (adekwatny) tzn, że zakresy wszystkich jego członów dopełniają się do całości dzielonej, innymi słowy każdy przedmiot należący do całości dzielonej należy do co najmniej jednego członu podziału
alfabet i samo- i spół- głoski
b. jest rozłączny, tzn że zakresy członów podziału wzajemnie się wykluczają i żaden z przedmiotów nie należy do dwóch członów podziału
2.podział jednoznaczny, tzn każdy element całości dzielonej należy dokładnie do jednego członu podziału
poprawny podział: trójkąty dzielą się na prosto- i nieprosto- kątne
niepoprawny podział: trójkąty dzielą się na rozwarto- i ostro- kątne
Czasami do poprawności podziału logicznego dodaje się warunek jego naturalności.
Podział jest naturalny, gdy do danego członu podziału należą przedmioty pod wieloma wzg. podobne, inaczej podział będzie sztuczny,
naturalny jest podział studentów na: kobiety i mężczyzn
sztuczny: krótko- i długo- włosych
Podział logiczny tworzymy na 2 sposoby:
1.ze wzgl. na posiadanie i nie
trójkąt prostokątny i nieprostokątny (posiadanie kąta 90st)
2. ze wzgl. na zasadę
trójkąt prosto-, rozwarto-, ostro- kątny (zasadą jest rodzaj kąta) kąt może mieć 3 modyfikacje, co wyznacza jego klasyfikacja