Agnieszka Cygan
numer albumu 2789l
AIP Bolesławiec
Strategie budowania karier zawodowych.
Kariera zawodowa to nic innego, jak rozwój zawodowy. Jest to droga, dzięki której możemy realizować postawione sobie wcześniej cele.
Sama kariera zawodowa powinna dawać nie tylko korzyści finansowe (materialne), ale także psychologiczne, które mają duży wpływ na poczucie spełnienia zawodowego. Fundamentalną zasadą przy określeniu strategii budowania kariery jest posiadanie swojej wizji tego, co chcemy robić, do czego dążymy i na czym nam zależy. Dlatego swoją pracę zawodową należy dokładnie zaplanować. Taki dokładny i przemyślany plan pomoże nam uniknąć późniejszych rozczarowań i problemów. Ktoś kto planuje swoją, własną ścieżkę kariery powinien być nastawiony na sukces, ale liczyć się także z tym, że napotka na swoje drodze różne przeciwności, a zły plan może okazać się pasmem porażek. Od czego zatem należy zacząć?
Sprawne zarządzanie celami. Ustalanie celów.
Po pierwsze trzeba wyznaczyć sobie cele, czyli stworzyć coś na zasadzie założeń programowych, dzięki którym można skupić się na tym , kim chce się być i co chce się w przyszłości robić. Te założenia programowe określają też wartości i zasady, na których będziemy opierać się, aby osiągnąć swój cel. Jest to najważniejszy etap planowania kariery zawodowej.
Cel sam w sobie musi spełniać pewne określone warunki i być odzwierciedleniem naszych potrzeb. Należy zatem:
jasno określić pozytywne cechy charakteru;
znać swoje zainteresowania, pasje i uzdolnienia;
mieć świadomość swoich ograniczeń (słabe strony) oraz
pozbyć się złych nawyków
Następny etap to określenie celu, czyli wyartykułowanie go w postaci jasno nakreślonych sformułowań. Cel zatem powinien być:
- interesujący (sposób na siebie);
- być realny, czyli osiągalny (zbyt wysoko postawiona poprzeczka może być bowiem źródłem rozczarowań);
przynosić określone korzyści ( materialne i psychologiczne);
adekwatny w stosunku do naszych pasji, zainteresować i umiejętności;
zgodny z naszymi możliwościami oraz wartościami, jakie propagujemy w życiu osobistym.
Wyznaczone cele nie powinny kolidować z życiem rodzinnym, ale należy włożyć dużo wysiłku i działań na ich realizację. Trzeba mieć zatem świadomość, że trudności będą nas jednak czekały.
Ustalanie celów w budowaniu strategii kariery zawodowej to proces, który ulega ciągłym przeobrażeniom, nie można bowiem wytyczyć celów jednych na całe życie. Ważny jest także podział celów zawodowych ze względu na ich długość trwania.
Pierwszy i najdłuższy proces to cel długoterminowy, czyli cała nasz kariera zawodowa, drugi to cel średnioterminowy czy czas nauki - około 5-7 lat i ostatni - cel krótkoterminowy (przeważnie na okres najbliższych 12 miesięcy).
Doskonałym narzędziem określającym prawidłowość wyboru naszej ścieżki zawodowej jest stworzenie własnego obrazu kariery poprzez dokonanie swojej samooceny oraz zebranie informacji o nas samych od osób z najbliższego otoczenia. W tym celu należy odpowiedzieć sobie na kilka istotnych pytań:
Co chcę robić?
Co mnie interesuje?
W czym jestem dobry?
Jakie funkcje mogę pełnić?
Na jakim stanowisku i w jakiej firmie, instytucji chcę pracować?
Czego nie chcę robić?
Co jest moją słabą stroną?
Przykłady celów zawodowych mogą być różne, zależy to od wykształcenia, predyspozycji zawodowych a także od cech charakteru:
- założę własną działalność gospodarczą (jaką?);
- będę urzędnikiem państwowym (w jakieś instytucji?);
- zrobię karierę jako polityk (bo...);
- będę ekspertem w dziedzinie o tematyce X;
- będę dyrektorem w firmie Y;
- będę prezesem w firmie X;
- będę przedstawicielem handlowym w firmie Y.
Gdy znamy już nasze cele zawodowe, określiliśmy już kim chcemy być i co chcemy robić, teraz należy zając się otoczeniem, czyli zbadać zapotrzebowanie na dany zawód na rynku pracy, zbadać stan gospodarki i prześledzić ogólną sytuację branży, którą jesteśmy zainteresowani oraz na bieżąco obserwować konkurencję.
Dążenie do wyznaczone celu ściśle łączy się z pewnymi nakładami finansowymi, dobrze jest więc zaplanować jakie środki i zasoby są niezbędne do realizacji naszych zamiarów.
Definiowanie celów.
Odpowiadamy na pytanie, jakie cele wśród tych już wyznaczonych możemy uznać za centralny punkt naszej kariery zawodowej i czy są one zgodne z naszymi wartościami i co należy zrobić aby efektywnie i ekonomicznie wykorzystać czas na ich realizację. W tym celu należy przeprowadzić pewnego rodzaju analizę, czyli proces definiowania celu:
analiza celu - czyli, co chcę osiągnąć? czego sobie życzę? co jest moim marzeniem zawodowym?
analiza sytuacji - czyli, co potrafię robić? rozwój mocnych stron i redukcja słabych
analiza środków - nakłady finansowe jakie możemy przeznaczyć na realizację poszczególnych celów i czas jaki możemy na to poświęcić
Wszystko to prowadzi do ustalenia celów poszczególnych działań i wyznaczenia piorytetów na drodze kariery zawodowej.
Zarządzanie czasem.
Chcąc zadbać o swój rozwój, a tym samym dążyć do osiągnięcia wyznaczonych celów, należy nauczyć się w sposób efektywny planować swój czas poszukując metod, które pozwolą na lepszą organizację czasu i jeszcze lepiej zaplanować przyszłość zawodową.
Czas powinno planować się wokół rzeczy i osób, które są dla nas ważne, a tym samym mogą pomóc nam w karierze. Oto kilka z metod zarządzania czasem:
- Kwadrat Eisenhowera, czyli podział zadań na 4 grupy i rozpisanie ich w formie tabeli. W górnych ćwiartkach wpisujemy zadanie pilne (nieważne i ważne); w dolnych ćwiartkach wpisujemy zadanie niepilne (nieważne i ważne)
- Metoda Briana Tracy, zwana metodą 45 teczek, czyli segregator, a w nim 31 teczek na kolejne dni miesiąca, 12 teczek na kolejne miesiące danego roku oraz 2 teczki na rok bieżący i rok kolejny.
- Metoda GTD („Getting Things Done”) Davida Allena, czyli ujęcie zadań w kontekście 6 poziomów (bieżące zadania, bieżące projekty, obszary odpowiedzialności, cele roczne, wizje na 5 lat, całe życie) oraz podział tych wszystkich poziomów na 5 procesów (kolekcjonowanie, analiza, porządkowanie, przegląd i realizacja zadań).
- Metoda Map Myśli opracowana przez Tonyego i Barryego Buzana, któraz polega na zrobieniu planu i zdefiniowaniu celów na temat tego co chcemy w życiu osiągnąć i podział całego planu życiowego na 5 perspektyw:
1. perspektywa nieba (plan na całe życie),
2. perspektywa orła (plan na kilka lat),
3. perspektywa jaskółki (plan jednoroczny),
4. perspektywa pszczoły (plan miesięczny) i
5. perspektywa muchy (plan tygodniowy lub dzienny).
Określenie zadań życiowych przy planie kariery zawodowej.
Zdefiniowaliśmy już swój cel, który pozwoli nam osiągnąć satysfakcjonującą pozycję na rynku pracy; poznaliśmy swoje mocne i słabe strony; wiemy już co chcemy robić. Teraz pora zastanowić się, jak to wszystko ogarnąć, czyli musimy ułożyć plan.
W przypadku planu kariery zawodowej zaczynamy od końca, czyli krok po kroku - konsekwentnie realizujemy to. co założyliśmy na samym początku.
PRZYKŁAD
Jako przykład można podać tutaj plan kariery zawodowej osoby, która ukończyła technikum weterynaryjne i jej celem jest praca w renomowanej klinice dla małych zwierząt. Jej plan kariery zawodowej może (choć nie musi) wyglądać tak:
- chcę pracować w tej klinice, ale nie jestem jedyną osobą, która aplikuje na to stanowisko, wiec muszę pokonać wielu kandydatów;
- muszę przekonać potencjalnych pracodawców, że jestem odpowiednią osobą na to stanowisko (przedstawić swoje osiągnięcia w starannie napisanym CV oraz dokładnie przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej);
- żeby dobrze wypaść na rozmowie kwalifikacyjne powinnam więc nabyć doświadczenie poprzez praktykę, staże i wiedzę ogólną o opiece weterynaryjnej nad małymi zwierzętami;
- muszę popracować nad swoją autoprezentacją;
- powinnam wiedzieć co będzie należało do moich obowiązków i co potencjalny pracodawca będzie ode mnie wymagać;
- powinnam zadbać o odpowiednie kształcenie kierunkowe (zapisać się na dodatkowe kursy, które mogą podnieść moje kwalifikacje zawodowe, mogę pracować jako wolontariusz w schronisku dla bezdomnych zwierząt co pomoże mi nabrać doświadczenia).
Konstruowanie własnej kariery zawodowej wymaga czasu i dokładnie przemyślanych decyzji, bo praca jest jedną z najważniejszych życiowych ról, jaką mamy do spełniania. Strategie budowanie karier zawodowych pozwalają podejmować trafne decyzje związane z wyborem zawodu, wykorzystać do maksimum własne atuty oraz dążyć do eliminacji słabych stron.
Obranie dobrej strategii może pomóc nam odnaleźć się na rynku pracy oraz dopasować się do ciągłych zmian jakie zachodzą w gospodarce.
Budowanie planów i strategii zawodowych można rozpocząć teoretycznie w każdym wieku. Ciągłe podnoszenie kwalifikacji zawodowych, zdobywanie nowych umiejętności i kompetencji, sprzyja częstym zmianom w życiu. Postęp cywilizacyjny powoduje, że zmieniają się zainteresowania, hierarchia wartości oraz powstają coraz to nowe zawody przyszłościowe. Pomimo tych wszystkich zmian, jakie zachodzą na świecie, można i trzeba wytyczyć sobie własną drogę kariery zawodowej. Takie pojmowanie jednej z najważniejszych - z danych człowiekowi dróg życiowych - pomaga spokojniej patrzeć w przyszłość. Mając świadomość, że mamy Plan Kariery możemy w spokoju przechodzić przez sytuacje stresowe, których przecież w realizacji naszego szlaku pracy zawodowej nigdy nie mało.
Literatura:
David Allen „Sztuka efektywności i skuteczna realizacja zadań” (Onepress - Gliwice 1999)
L.J Seiwert „Zarządzanie czasem. Planowanie kariery. Organizacja czasu'' ( Placet W-wa 1998)
Brian Tracy „Zarządzanie czasem” (Muza 2003)
L.J Seiwert, H. Muller, A. Labeak - Noeller „30 minut zarządzania czasem dla ludzi chaotycznych” (KOS 2002)
Steve Klein „Sposób na karierę” (Amber 2001).