Jacy są młodzi?
Można powiedzieć że młodzież nie jedno ma imię, a ludzie. W raportach dotyczących młodzieży wydziela się zazwyczaj te kategorie poprzez określenie przedziałów wiekowych. Dawniej pokrywały się one z fazami życia czy rolami społecznymi, np. dla młodzieży zarezerwowany był czas edukacji. Dziś to kryterium nie jest wystarczające. Do młodzieży często zalicza się osoby w wieku 15-24 lat, do młodych 25-34 lat. W tej publikacji przyjęto inny punkt widzenia. Dotyczy ona Polaków początków XXI wieku - reprezentantów pierwszej generacji, której dorastanie intelektualne przypadło na nowy ustrój. Są tu zarówno ludzie bardzo młodzi, którzy urodzili się w nowej Polsce, jak i „po prostu młodzi” - ci, którzy w nowej Polsce tylko dorastali.
Raport ten dotyczy z jednej strony osób dorastających i niesamodzielnych życiowo (określanych jako młodzież), z drugiej zaś młodych dorosłych, którzy znajdują się w fazie pełnej stabilizacji życiowej. Podział ten jest bardzo umowny. Kryteria oddzielające młodych. Kryteria oddzielające młodych dorosłych od młodzieży nie są jasne. Bardzo trudno jest określić moment kiedy przestajemy być młodzieżą a stajemy się dorosłymi. W społeczeństwach współczesnych dawne przypisane fazom życia charakterystyki społeczne, psychologiczne i kulturowe, przestają być adekwatne. Tradycyjnie młodość odnoszona była do osób, które nie osiągnęły jeszcze samodzielności życiowej. Kiedyś zwieńczeniem tej fazy życia było, wiązało się z tak konkretnymi wydarzeniami jak: podjęcie pracy, zawarcie małżeństwa, założenie rodziny czy samodzielnego gospodarstwa. Przejście do dorosłości daje poczucie niezależności i autonomii. Współcześnie to przejście nie jest proste. Dziś młodzi ludzie pozostają w roli uczniów do 25 roku życia, żenią się w granicach trzydziestki, dlatego że praca stała się dobrem niepewnym.
Studenci doświadczają „kryzysu ćwierćwiecza”- mimo dorosłego wieku odczuwają niepewność dotyczącą dalszej drogi życiowej, stoją przed trudnymi pytaniami o swoją przyszłość. Nie potrafią odpowiedzieć na pytania: „ co chcę osiągnąć?”, „jak ma wyglądać moje przyszłe życie?”, Poczucie że nie można popełnić błędu, wywołuje strach przed porażką i niechęć do podejmowania ważnych decyzji życiowych. Dom rodzinny, w którym chętnie zostają dłużej staje się azylem i gwarantem bezpieczeństwa.
Sprawy ważne i preferencje życiowe.
Dzisiejsza młodzież to nie jest pokolenie które chce zmieniać świat. Minął wiek wielkich ideologii. Zastąpił je np. konsumpcjonizm, przenosi punkt ciężkości z tego co wspólne, na to co jednostkowe.
Czy świat wartości nowej młodzieży jest inny niż ich rówieśników z przeszłości?
Udane życie rodzinne jest podkreślane jako sprawa bardzo ważna przez dawne , jak i przez nowe młode pokolenie (przez nowe nawet bardziej). Drugie podobieństwo dotyczy względnie niskiego wartościowania spokojnego życia. W innych kwestach występują bardziej znaczne różnice w sposobie wartościowania dawnej i nowej młodzieży. Dzisiejsza młodzież dalece bardziej ceni sobie nie tylko dobre wykształcenie, interesującą pracę, duże pieniądze czy barwne życie - a więc wartości najczęściej jej przypisywane, lecz również przyjaźń, poczucie bycia potrzebnym i użytecznym i użytecznym, prestiż szacunek u ludzi (cechy rzadziej kojarzone ze współczesną młodzieżą).
Dla dzisiejszej młodzieży, w porównaniu z dawną młodzieżą, więcej spraw jest ważnych, więcej młodych podkreśla ich wagę w swoim życiu i niemal wszystkie są bardzo wysoko oceniane.
Z jednej strony młodzi ludzie cenią wartości afiliacyjne (udane życie rodzinne, szczęście osobiste i przyjaźnie), z drugiej zaś pracę zawodową jako źródło osobistych satysfakcji, wysokich dochodów i gwarancja odpowiedniego poziomu życia. Wykształcenie jest cenione przez młodzież dlatego, że bez niego nie zdobędą dobrej pracy i wysokich dochodów. Wykształcenie stanowi klucz do trzech bardzo ważnych obszarów życia i trzech rodzajów potrzeb: bezpieczeństwa, poziomu i jakości życia oraz prestiżu. Godne zwrócenia uwagi również jest, jak wyróżniająca się jest dbałość o brak nałogów czy unikanie negatywnego towarzystwa.
Młodzi dorośli nie wartościują tak wysoko wykształcenia, barwnego stylu życia, bardziej za to cenią potrzebę bycia użytecznym, spokojne i mniej wymagające życie oraz brak nałogów.
Powstają dylematy: poświęcać się głównie pracy zawodowej czy rodzinie, starać się zdobyć jak najwyższe wykształcenie, zdobywać wiedzę czy starać się zarabiać jak najwięcej , żyć skromnie i oszczędnie czy dążyć do przyjemności życiowych?
Poświęcać się pracy czy rodzinie?
Dylemat pierwszy jest bardzo trudny do rozstrzygnięcia (zwłaszcza w przypadku 30-latków), Zarówno 19-latkowie jak i 30-latkowie zdecydowanie częściej rozstrzygają go na korzyść rodziny.
Inwestować w wykształcenie czy jak najwięcej zarabiać?
Młodsza młodzież najbardziej ceni pieniądze, a starsza generacja wykształcenie. Należy pamiętać, że wykształcenie jest warunkiem pieniędzy, u części, zwłaszcza młodszej młodzieży, nie występuje tak oczywisty związek między tymi dwiema sprawami,
Co lepiej: żyć skromnie i oszczędnie czy dążyć do przyjemności życiowych?
Dylemat ten budzi najmniej wątpliwości zwłaszcza wśród młodzieży, zaledwie 10% ma trudności z podjęciem decyzji jaką zasadą się kierować, ponad 60% 19-latków wypiera dążenie do przyjemności.