Słowniczek terminów architektonicznych
Alkierz- wydzielony w bryle narożnik, na ogół na planie kwadratowym.
Attyka - ścianka, balustrada lub rząd sterczyn wieńczących ewację budowli, znajdującą się ponad gzymsem .
Baza - podstawa kolumny, filara, pilastra.
Beczkowe sklepienie - odmiana kolebkowego z podniesioną linią szczytową podniebienia, tworzącą wycinek łuku.
Belkowanie - najwyższy pozorny człon architektury, spoczywający na kolumnach, filarach, pilastrach, składający się z architrawu, fryzu i gzmysu.
Blanki - krenelaż, w średniowiecznych murach obronnych zęby wieńczące mur lub basztę. Stanowiły one osłonę dla strzelających.
Boniowanie - dekoracyjne opracowanie lica muru przez profilowanie krawędzi ciosów lub naśladowanie tego w tynku.
Dach naczółkowy - dwuspadowy z naczółkami.
Dorycki porządek - charakter ciężki, monumentalny. Składa się z kolumny bez bazy i trzonu żłobkowanego.
Elewacja - zewnętrzna ściana budynku.
Fasada - główna elewacja budynku najczęściej wyróżniona od pozostałych odmienną kompozycją architektoniczą i zawierająca przeważnie główne wejście.
Filar - pionowa podpora o przekroju czworobocznym lub wielobocznym.
Fronton -zwieńczenie elewacji, najczęściej trójkątne, z tympanonem w środku, czyli plaszczyzną wewnętrzną (często zdobioną), inaczej: naczółek.
Głowica - górna, wieńcząca część kolumny, filara, pilastra; inaczej: kapitel.
Gzyms - element architektoniczny w formie poziomego pasa występującego przed lico muru, często bogato profilowany.
Intarsja - zdobienie przedmiotów drewnianych przez wykładanie na ich powierzchni wzorów z innych gatunków drewna.
Jońska głowica - ozdobiona ślimacznicami.
Joński porządek - cechuje lekkość i smukłość proporcji. Kolumna ma profilowaną bazę, nie wybrzuszony żłobkowany człon, oraz kapitel.
Kolebkowe sklepienie - sklepienie o formie leżącej połowy walca, którego przekrój prostopadły do osi stanowi pełne półkole.
Kolumnada - jeden lub kilka rzędów kolumn połączonych belkowaniem lub łukami arkadowymi.
Kwatera - element kompozycyjny ogrodów podzielony ścieżkami, obsadzony strzyżonymi drzewami i krzewami.
Lamus - budynek gospodarczy.
Luneta - odcinem sklepienia mieszczący przeważnie otwór okienny lub drzwiowy.
Łamany dach polski - dach o dwóch kondygnacjach połaci, oddzielonych gzymsem i załamanych pod różnymi kątami.
Łącznik - budynek łączący np. pałac z oficynami.
Mansardowy dach - dach o dwu kondygnacjach oddzielonych od siebie załamaniem pod różnymi kątami.
Pilaster - płaski filar przyścienny.
Portal - ozdobne obramienia otworu wejściowego.
Portyk - zewnętrzna część budynku otwarta z jednej lub kilku stron kolumnada lub rzędami filarów.
Pozorny ryzalit - ryzalit występujący na niewielką oległość od płaszczyzny ściany.
Ryzalit - występująca z lica elewacji część budynku
Sterczyna - pionowy, wieńczący element dekoracji architektonicznej.
Stiuk - rzeźbiarski materiał zdobniczy nakładany na ścianę i elementy architektoniczne wnętrz.
Toskańskie kolumny - włoska odmiana porządku doryckiego - kolumny z bazą i gładkim trzonem.
Trakt - ciąg pomieszczeń umieszczonych na jednej osi.
Tympanon - wewnętrzna płaszczyzna frontonu.
Wielki porządek - występowanie kolumn, pilastrów na elewacji obejmujących dwie lub więcej kondygnacji