BHP - nowe zasady szkolenia
autor: Paweł Sankowski
Nowe zasady szkolenia pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy będą odbywały się od 1 lipca 2005. Jednak już teraz pracodawcy powinni rozpocząć przygotowania do zorganizowania ich, aby odpowiadały nowym wymogom. Od przyszłego roku przestaje obowiązywać wstępne szkolenie podstawowe. Pracodawca będzie natomiast odpowiedzialny za zorganizowanie:
instruktażu ogólnego (zanim pracownicy zostaną dopuszczeni do pracy);
instruktażu stanowiskowego (szkolenia wstępnego na stanowisku pracy);
szkolenia okresowego.
Przy organizowaniu szkoleń w nowej formule prowadzący poświęci więcej czasu na sprawy związane z czynnikami środowiska pracy, które zagrażają bezpieczeństwu i zdrowiu oraz omówi sposoby ich eliminacji. Istotne będzie ograniczenie ryzyka zawodowego związanego z tymi czynnikami.
Nowe obowiązki
Szkolenie BHP będzie mógł zorganizować i prowadzić pracodawca lub jednostka przez niego wyznaczona, posiadająca odpowiednie uprawnienia. Od przyszłego roku wykładowcy i instruktorzy powinni posiadać dodatkowe przygotowanie dydaktyczne.
Na pracodawcę został nałożony obowiązek opracowania programów wszystkich rodzajów szkoleń BHP dla poszczególnych grup (stanowisk). Programy te może także opracować wykwalifikowana jednostka - w porozumieniu z pracodawcą. Należy je dostosować do rodzajów i warunków prac wykonywanych przez uczestników szkolenia. Programy te powinny być przechowywane przez pracodawcę.
Zanim szef firmy zacznie wykonywać zadania związane z BHP, powinien zostać odpowiednio przeszkolony (kurs lub seminarium). Ramowy czas przeszkolenia oraz minimalny czas szkoleń wynosi 64 godziny, z czego 6 godzin poświęconych jest na ćwiczenia. Kolejny obowiązek dotyczy skonsultowania się z pracownikami lub ich przedstawicielami odnośnie do częstotliwości i czasu szkoleń okresowych. Minimalna norma szkoleń okresowych dla pracodawców, osób kierujących pracownikami i osób zatrudnionych na stanowiskach inżynieryjnych wynosi 16 godzin.
Instruktaż stanowiskowy
Wprowadzone zmiany dotyczą także instruktażu ogólnego i stanowiskowego:
jeżeli instruktaż ogólny odbywają osoby po raz pierwszy podejmujące pracę związaną z kierowaniem pracownikami, wówczas program szkolenia opracowany dla nich należy poszerzyć w stosunku do programu ramowego i dostosować do odpowiedzialności i obowiązków z zakresu BHP;
instruktaż stanowiskowy powinien zostać przeprowadzony przed dopuszczeniem do pracy na określonym stanowisku dla tych, którzy zostaną zatrudnieni na stanowiskach robotniczych;
instruktaż dla zatrudnionych na innych stanowiskach zostanie przeprowadzony wtedy, gdy występuje na nich narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych, niebezpiecznych.
Ważne! Szkolenia okresowe dla osoby zatrudnionej na stanowisku robotniczym po 1.VII.2005 będą miały formę instruktażu przeprowadzanego minimum raz na trzy lata i raz w roku na stanowiskach, które niosą ze sobą zagrożenie dla bezpieczeństwa i zdrowia. Pierwsze szkolenie okresowe na stanowisku robotniczym należy przeprowadzić w ciągu sześciu miesięcy od rozpoczęcia pracy. Osiem godzin trwać będzie szkolenie okresowe dla osób zatrudnionych na stanowiskach robotniczych i administracyjno-biurowych. Przynajmniej raz na pięć lat należy przeprowadzać szkolenia dla osób zatrudnionych na stanowiskach inżynieryjno-technicznych, projektantów, konstruktorów, technologów, organizatorów produkcji. Będą miały one formę kursu, seminarium bądź samokształcenia kierowanego.
Zasadnicze elementy instruktażu stanowiskowego
Pracodawca ma obowiązek przeprowadzić instruktaż dla pracowników, którzy:
zostali zatrudnieni w firmie;
zmieniają stanowisko pracy;
wykonują pracę w razie zmiany warunków techniczno-organizacyjnych.
Ponadto instruktaż prowadzony jest dla:
studentów odbywających praktyki;
uczniów odbywających praktyczną naukę zawodu.
Instruktaż stanowiskowy umożliwia tym osobom uzyskanie wiadomości i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania pracy oraz podstawowych wiadomości o zagrożeniach wypadkowych i zdrowotnych, występujących na danym stanowisku pracy i jego najbliższym otoczeniu. Odbywający kurs muszą zostać pouczeni o sposobach ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi i zdrowotnymi, w warunkach normalnej pracy i sytuacjach awaryjnych.
Szkolenie dla pracownika, który ma być zatrudniony w przyszłości na danym stanowisku, jest prowadzone na podstawie szczegółowego programu, opracowanego przez organizatora. Uwzględnia ono:
rozmowę wstępną instruktora z pracownikiem;
pokaz i objaśnienie całego procesu pracy, który będzie wykonywał pracownik;
próbne wykonywanie procesu pracy przez pracownika i korygowanie przez instruktora;
samodzielną pracę nadzorowaną przez instruktora;
sprawdzenie i ocenę sposobu wykonywanej pracy.
Jeżeli pracownik wykonuje zadania na różnych stanowiskach, wówczas szkolenie powinno uwzględniać wszystkie rodzaje prac należących do zakresu obowiązków pracownika. Czas trwania poszczególnych elementów szkolenia i sposób jego prowadzenia zależny jest od przygotowania zawodowego pracownika, jego stażu pracy oraz zagrożeń z nią związanych.
Postanowienia końcowe
Za ukończone szkolenie uważa się takie, które łączy się z nauką zawodu, przyuczeniem do zawodu, podnoszeniem kwalifikacji zawodowych oraz uwzględniające program szkolenia BHP, który jest wymagany dla danego środowiska pracy.
Na nowych zasadach funkcjonuje ramowy program szkolenia pracowników służby BHP oraz osób wykonujących zadania tej służby. Minimalny czas szkolenia dla nich wynosi 32 godziny (w tym 4 przeznaczone są na ćwiczenia).