Dochód narodowy jest syntetycznym miernikiem rozwoju gosp. Wielkość dochodu narodowego na 1 mieszkańca uznawana jest za wyznacznik dobrobytu społecznego.
Dochód narodowy stanowi rzeczowo-finansową bazę konsumpcji.
Jednym z najważniejszych, a zarazem najtrudniejszych zagadnień w polityce gosp. Jest optymalizacja proporcji podziału dochodu narodowego na konsumpcję i akumulację.
Można mówić o 2 aspektach podziału dochodu narodowego 1)rzeczowy 2)finansowy
Spożywana część dochodu narodowego trafia do:1)gospodarstw domowych 2)instytucji świadczących usługi konsumpcyjne 3)do podmiotów służby publicznej o charakterze poza gosp.
Bezpośredni udział gosp. domowych w funduszu dochodu narodowego określa się zazwyczaj jako spożycie dóbr materialnych tym również płodów rolnych w odniesieniu do m.in. gosp domowych rolników.
Ten udział gosp. Domowych dotyczy również korzystania z szeroko pojętych usług konsumpcyjnych. Cześć dochodu narodowego spożywana poza gosp domowymi nosi nazwę spożycie zbiorowe(spożycie pozostałe). Natomiast nie spożyta, czyli zaakumulowana część dochodu narodowego powiększa majątek narodowy.
Rzeczową strukturę ostatecznego podziału dochodu narodowego można przedstawić w oparciu o schemat:
Psychologiczne determinanty zachowań społecznych
A. Maslow - potrzeba oznacza stan organizmu wywołany brakiem czegoś, co jest niezbędne do właściwego funkcjonowania organizmu. Rzadziej potrzeba oznacza stan charakteryzujący się szkodliwym nadmiarem pewnych elementów, występujący u jednostki stan braku bądź nadmiaru elementów odpowiedzialnych za właściwe funkcjonowanie organizmu wywołuje chęć działania. Działanie to skierowane jest na uzupełnianie braku lub pozbycie się nadmiaru tych elementów. Elementy będące przyczyną pojawienia się potrzeb związane z :1)strukturą organizmu 2)indywidualnym doświadczeniem jednostki w sensie psychologicznym 3)wynikiem działania struktury społecznej na jednostkę.
Elementy te są niezbędne do utrzymania jednostki przy życiu, umożliwienia rozwoju, zachowania gatunku bądź utrzymania okolonej roli społecznej.
Potrzeba jest czynnikiem uruchamiającym funkcje motywu do działania w kierunku zaspokojenia potrzeby czyli zmiany stany, braku lub nadmiaru czegoś w organizmie lub społeczno- kulturowym otoczeniu.
POTRZEBA->UŚWIADOMIENIE POTRZEBY->MOTYWACJA DO DZIAŁANIA->DZIAŁANIE
Potrzeby ludzkie można podzielić na :-potrzeby pierwotne, wiążą się one z ogólnym wymogami jednostki jako struktury biologicznej -potrzeby wtórne są rezultatem oddziaływania środowiska w którym dana jednostka żyje.
W świetle teorii zachowań konsumenckich istotne jest określenie potrzeb konsumenckich. Rozumieć przez nie będziemy wyzwalający aktywność gosp. Stan konieczności posiadania lub korzystania z dóbr materialnych i usług. Stan ten wynika z osiągniętego poziomu rozwoju środowiska biologiczno- społecznego człowieka oraz jego wymogów jako struktury biologicznej i psychologicznej, socjalnej. Sprzężenie zwrotne zachodzące m-dzy potrzebami konsumpcyjnymi a rozwojem społeczno- gosp, którego są one jednocześnie składnikiem i czynnikiem powoduje różnego rodzaju skutki. Można wśród nich wyróżnić to, że potrzeby konsumpcyjne jednostek społeczeństwa rosną znacznie szybciej, gdy w danej gosp. postępują procesy wzrostu i są bardziej stabilne w okresie stagnacji czy recesji. Ze zjawiskiem tym wiąże się Prawo odwracalności potrzeb- polega na tym, że w miarę rozwoju społeczno- gosp przedmiot zaspakajający potrzebę sam staje się potrzebą przykładem może tu być samochód, odzież, pieniądze.
Przedmiotem potrzeb nie tyle są dobra, ile zawarte w nich użyteczności, w związku z tym istotą zaspokajania potrzeb jest wykorzystywanie użyteczności.
Każdy produkt charakteryzuje się- użytecznością podstawową= rzeczywista wartość
-użytecznością dodatkową+ walorami estetycznymi
Klasyfikacje potrzeb 1)klasyfikacja potrzeb oparta o źródło ich powstania *potrzeby biologiczne- powstają w wyniku napięć spowodowanych brakiem lub nadmiarem elementów odpowiadających za właściwe fizjologiczne funkcjonowanie. *potrzeby psychiczne *potrzeby społeczne wynikające z faktu funkcjonowania człowieka w zbiorowości 2) hierarchia potrzeb wg. Maslowa: zaproponował hierarchiczne ujęcie potrzeb, ztym że ta hierarchia opiera się na piramidzie na dole są: potrzeby fizjologiczne, potrzeby bezpieczeństwa, potrzeby przynależności i miłości (to potrzeby niższego rzędu, pierwotne)wyżej są: potrzeby uznania i szacunku, samorealizacji(są to potrzeby społeczne). Zdaniem Maslowa potrzeby są zaspokajane po kolei do potrzeb fizjologicznych do samorealizacji. Potrzeby bezpieczeństwa ujawniają się później i nie są ważne dopiero wraz ze wzrostem dostrzega i docenia bezpieczeństwo.
Klasyfikacja potrzeb wg J. Szczepańskiego *potrzeby rzeczywiste wywołane faktycznym brakiem czegoś *p. otoczkowe zawierają w sobie oprócz składnika rzeczywistego także swoisty kontekst sytuacyjny, który góruje nad czynnikiem rzeczywistym *p. pozorne- powstają przez rozwój potrzeb otoczkowych, nie mają składnika rzeczywistego ich zaspokojenie prowadzi do regresji systemu biopsychicznego lub do rozkładu systemów zewnętrznych, w których jednostka funkcjonuje
Cechy potrzeb:* są nieograniczone *są odnawialne *zaspokojenie jednych powoduje powstanie nowych *uzewnętrzniają się z różną intensywnością *czsami są komplementarne *rzadko są substytucyjne.
Zaspokojenie potrzeb następuje w wyniku nabycia i użytkowania dóbr. Proces ten rozpoczyna się z chwilą, gdy konsument uświadamia sobie, jakie są środki zaspokajania potrzeby, ma możliwość ich nabycia oraz dokonuje zakupu tych środków. Sposób zaspakajania potrzeb jest bardzo zróżnicowany. Zależeć może m.in. od kultury, wykształcenia, osobowości itp. Nie zawsze konsument może jednak zaspokoić swe potrzeby. Często na przeszkodzie stoją różne bariery cenowe, potażowe, prawne itp. Potrzeba niezaspokojona może wywołać frustrację i stan ciągłego napięcia, jednak częściej zostaje wyciszona by po pewnym czasie uzewnętrznić się z większą intensywnością.
Motywacja i motywy konsumenckie - określają one konkretne zachowanie konsumenta. Są bezpośrednim czynnikiem i przyczyną ludzkiego działania, działanie konsumenta wypływa z określonych motywów, które nim kierują określając kierunek i cel działania. Motywy konsumenta tkwią w niezaspokojonych potrzebach. Z punktu widzenia zainteresowań konsumenta dobrami i usługami. Motywy można podzielić na: 1)ekonomiczne (niewysoka cena, gwarancja) 2)instrumentalne (ze względu na wartość użytkową produktu) 3)estetyczną 4)symboliczną(związane z uzyskaną pozycją społeczną i pełnioną rolę)
Postrzeganie postawy i osobowości w procesie zachowań konsumenckich.
Postrzeganie, percepcja, ozn. Bezpośrednie odzwierciedlanie przez konsumenta zjawisk
( dóbr materialnych i niemat) z uwzględnieniem ich specyficznych właściwości. Dzięki temu powstaje subiektywny obraz rzeczywistości - spostrzeżenie. Postrzeganie odbywa się za pomocą zmysłów konsumenta. W związku z tym charakteryzuje się dużą różnorodnością, a zależy m.in. od:1)struktury organizmu ludzkiego tzn.jego cech somatycznych 2)sytuacji bodźcowej (forma przekazu) 3)charakterystyki psychicznej konsumenta, osobowości, skłonności
Każdy człowiek charakteryzuje się pewnym określonym progiem wrażliwości na bodźce oddziaływujące na jego zmysły i proces percepcji. Postrzeganie bodźców wywołujących wrażenie konsumentów zależy od progu różnicy, czyli minimalnej zmiany bodźca wywołującego wrażenie. Zależność tę przedstawia prawo Webera- Fechnera K= DELTA I / I
K- wartość stała rożna dla danych zmysłów za pomocą, których konsument postrzega dane zjawisko I -początkowa intensywność bodźca oddziaływującego na konsumenta delta I - przyrost intensywności bodźca postrzegany jako różnica w stosunku do intensywności podstawowej.
Wg. tego prawa wielkość zauważonej zmiany bodźca zależy od początkowej jego intensywności bodźca tym większa musi nastąpić zmiana jego intensywności. Im większa wyjściowa intensywność, by konsument ją zauważył. tzn aby bodźce został zauważony trzeba zwiększyć jego siłę nie o jakąś stałą wartość lecz o stały stosunek jego początkowej wartości..
Postrzeganie każdego konsumenta charakteryzuje się znaczną selektywnością. Jednocześnie konsument może przyswoić sobie maksymalnie 6-7 oddzielnych inf. Co więcej często konsumenci zniekształcający odebrane inf poprzez subiektywne interpretacje zgodnie z ich ugruntowanymi postawami.
Postawy konsumenckie
Zachowania konsumenckie kształtowane są w ogromnej mierze przez postawy. Pod pojęciem „postawy” rozumie się zazwyczaj nie tylko określone zachowanie człowieka, ale także jego stosunek emocjonalny i ocenny wobec przedmiotu postawy, który wynika z wiedzy osoby o tym przedmiocie. Postawa w związku z tym składa się z 3 komponentów. 1)poznawczego(wiedza i inf o przedmiocie) 2)emocjonalnego
Postawa wobec przedmiotu może być: *pozytywna * neutralna *negatywna
Każda postawa charakteryzuje się określoną siłą. Siłę tę możemy mierzyć w badaniach marketingowych, społecznych, np. przy pomocy skali Likerta.
Postawy są uwarunkowane wpływami zewn oraz osobistym doświadczeniem konsumenta, postawy konsumenckie można kształtować a proces ich kształtowania przedstawić można przy pomocy schematu:
NADAWCA(WIARYGODNY,NIEWIARYGODNY)PRZEKAZ(SPOSOBY ARGUMENTACJI)KANAŁODBIORCA
Proces zmian postaw odbywa się w psychice odb. To właśnie u odb. w wyniku przekazywania mu treści niezgodnych z jego przekonaniami pojawia się dysonans poznawczy. Jedną z form jego redukcji jest zmiana postawy. W kształtowaniu postaw konsumenckich ogromny wpływ ma także środowisko społeczne. Postawy konsumenckie podlegają różnorodnym klasyfikacjom