Socjologia Wykład 3
07.III.08
Etapy badania:
Konceptualizacja - sprecyzuj znaczenie pojęć oraz zmiennych, które mają być badane.
Operacjonalizacja - jak będziemy faktycznie mierzyć badane zjawiska?
Obserwacje - zbieranie danych do analizy i interpretacji.
Wybór metody badawczej:
Eksperyment
Badania sondażowe
Badania terenowe
Analiza treści
Badanie danych zastanych
Badania porównawcze
Badania ewolucyjne
Populacja i dobór próby - O kim chcemy móc wnioskować? Kogo w tym celu poddamy obserwacji?
Przetwarzanie danych - przekształcenie zebranych danych i nadanie im formy nadającej się do obróbki i analizy.
Analiza - analiza danych i wyciągnięcie wniosków.
Zastosowanie - sprawozdania z wyników i ocena ich implikacji.
Adnotacje:
Monografia - metoda badawcza, która opisuje dane zjawisko lub społeczeństwo. Nie tylko jako ujęcie całościowej natury lecz także w ujęciu układu z perspektywy istotnego problemu (monografia problemowa np. na temat przemocy w szkole).
Ewaluacja - ocena z różnych punktów widzenia.
Analiza danych zastanych - odwoływanie się do danych urzędowych, statystycznych.
W trakcie prowadzenia badań, badacz ograniczony jest przez wielkość zespołu badawczego, tematykę problemu oraz skalę badanego zjawiska.
Kwestionariusz - narzędzie pomiarowe wywiadu, ankiety.
Budowa kwestionariusza:
Wstęp:
Informacje o tym, kto przeprowadza badanie
Cele badań
Uzasadnienie badań (ważność ukazywanych informacji, ich przydatność, wykorzystanie)
Instrukcja obsługi kwestionariusza, jak go wypełniać
Część zasadnicza:
Pytania - mogą być one:
Otwarte - respondent sam formułuje odpowiedzi
Zamknięte - odpowiedź jest wybierana z podanych przez badacza
Półotwarte - zawierają jedną i drugą możliwość, czyli zestaw gotowych odpowiedzi i ostatnia jako pytanie otwarte (np. inne..., jakie...)
Część końcowa:
Metryczka:
Pytania dotyczące cech respondenta.
Uwagi ogólne:
Nie może być zbyt obszerny.
Jasny, przejrzysty, czytelny, łatwy do wypełnienia.
Pytania nie powinny:
Sugerować odpowiedzi
Pytać od dwie rzeczy na raz
Być wieloznaczne
Język pisania powinien być zrozumiały dla respondenta.
Adnotacje:
Część wstępna:
Każde badanie ma charakter poufny. Dane respondentów są wykorzystywane w postaci zagregowanej.
Od części wstępnej zależy postawa respondenta wobec wywiadu, czy zgodzi się na jego przeprowadzenie, czy będzie skłonny udzielić obszernej informacji itp.
Część zasadnicza:
Pytanie zawarte w ankiecie mają być uporządkowane w logiczny sposób. Powinny być jasne i skonstruowane tak, aby zostały odbierane tak samo niezależnie od respondenta. Powinny także być poprawne stylistycznie oraz ustawione w odpowiedniej kolejności.
Pytanie otwarte najlepiej sprawdzają się jako pytania o charakterze uzupełniającym. Są ona łatwiejsze do sformułowania ale zdecydowanie trudniejsze do opracowania i interpretacji, ponieważ każdy respondent odpowiada inaczej. Mamy zatem do czynienia z dużym stopniem zróżnicowania wyników a co za tym idzie potrzeba niezwykle dużo czasu na kategoryzację i typologizację.
Część końcowa:
Pytania dotyczące cech respondenta wpływających na jego położenie społeczne. Są to dane ustalane w zależności od celu badania - mogą to być np. płeć, wiek, miejsce zamieszkania, poziom wykształcenia, dane dotyczące sytuacji materialnej, zasoby gospodarstwa domowego, wyposażenie, sprzęt, uzyskiwane dochody, subiektywna sytuacja własnego położenia materialnego względem innych.
Po uzyskaniu tych danych naszym celem jest określenie, czy oraz w jakim stopniu cechy te wpływają na osiągane w badaniu wyniki.
Rodzaje pytań:
Otwarte - pozostawiają całkowitą swobodę odpowiedzi (duża ilość materiału, trudność analizy).
Zamknięte - podają gotowe odpowiedzi, badany dokonuje wyboru odpowiedzi zaprojektowanej przez badacza
Alternatywne (dychotomiczne) - przewidziane są dwie możliwości odpowiedzi - TAK / NIE.
Dysjunktywne (wykluczające) - wymagają wyboru spośród więcej niż jednej odpowiedzi, wyliczają kilka możliwości a respondent wybiera jedna - najbardziej zgodną z jego wewnętrznym przekonaniem.
Koniunktywne - daje możliwość wyboru kilku odpowiedzi z listy przygotowanej przez badacza.
Półotwarte - przewidują ściśle określone odpowiedzi z jednoczesnym umożliwieniem swobodnych wypowiedzi.
Filtrujące - poprzedzające pytanie zasadnicze i służące wyłączeniu osób, które nie mają nic do powiedzenia w danej sprawie. Np. najpierw pytamy respondenta, czy oglądał dany program w TV - jeśli tak, to zadajemy dalsze pytania dotyczące programu.
Kontrolne - pełniące rolę weryfikującą otrzymane odpowiedzi, zbieżne z treścią innych pytań ale różne w ujęciu słownym.
Lista praktycznych wskazówek - jak układać pytania w kwestionariuszu?
Układaj krótkie pytania.
Formułuj je jasno i precyzyjnie - bez fachowego żargonu, nie zadawaj pytań w negatywnej formie.
Zadawaj pytania jednowymiarowe - nie pytaj jednocześnie o kilka spraw, nie używaj spójników „i”, „lub”, zastanów się nad używaniem przecinków.
Używaj kompletnej listy odpowiedzi.
Nie zadawaj pytań wprawiających w zakłopotanie.
Nie zadawaj pytań sugerujących odpowiedzi.